ایمنی جرثقیل
تقریباً در تمامی صنایع نیاز به نقل و انتقال اجسام سنگین وجود دارد، یكی از متداول‌ترین دستگاه‌هایی كه در این رابطه مورد استفاده قرار می‌گیرد جرثقیل است. كه به لحاظ پیچیدگی سیستم‌ها و نوع كار خاص، دانستن موارد زیر و بكارگیری آنها از نظر ایمنی الزامی است. ایمنی مهمترین مسئله‌ای است كه راننده جرثقیل باید به خاطر داشته باشد، چون با یك اشتباه ساده چندین نفر از كارگران كارگاه را خواهد كشت یا جراحاتی به آنها وارد خواهد نمود، كه با هیچ قیمتی قابل جبران نخواهد بود. مسائل مطرح شده در زیر نكات ایمنی است كه باید یك راننده جراثقال رعایت كند و كوتاهی و قصور در آن جرم خواهد بود و شخص راننده مسئول و پاسخگو خواهد بود.
انواع جرثقیل
جرثقیل شامل انواع مختلفی است كه متداول‌ترین آنها بدین شرح است.
نوع تلسكوپی
بوم آن به صورت كشویی بوده و قابلیت ازدیاد طولی دارد. در این نمونه برای استقرار جرثقیل در هنگام كار حتماً باید از جك استفاده شود. (Out Rigging)
نوع بوم ثابت
بوم آن به صورت قطعات فلزی كه بوسیله پیچ و مهره به یكدیگر متصل بوده و برای ازدیاد بوم باید این قطعات به یكدیگر متصل شوند. بیشتر انواع آن دارای چرخ‌های زنجیری هستند كه در این صورت به جک‌های تعادلی نیاز ندارد.
نوع ثابت برجی
این نوع جرثقیل در جایی ثابت نصب میشود یا در روی ریل می‌تواند حركت نماید. بوم آن ثابت بوده ولی هوک آن می‌تواند به صورت كشویی جابجا شود
نوع بوم خشك
بوم آن بصورت قطعات فلزی است كه بوسیله پین و اشپیل به یكدیگر متصل می‌شوند بیشتر آنها دارای چرخ‌های زنجیری است.
نوع Tower Crane
این نوع جراثقال در جایی ثابت میشود و بوم آن دارای حركت دوار است.
نوع سقفی
این نوع جرثقیل‌ها بیشتر در Shop مورد استفاده قرار می‌گیرند.
متعلقات جرثقیل
جرثقیل از قسمت‌های اصلی زیر تشكیل شده است.
سیستم‌های هیدرولیک شامل
- اهرم‌های اصلی كنترل جریان
- سیلندرهای باز كننده تلسكوپ بوم
- سیلندر بالابر بوم
- سیستم چرخش دستگاه حول محور ۳۶۰ درجه
- پمپ هیدرولیک
ایمنی جرثقیل‌های متحرک
- انواع جرثقیل‌های كارگاهی (تك كابین)
- جرثقیل نصب بر روی حمل كننده (دوكابین)
- جرثقیل بوم خشک (مشبك )زنجیری
- جرثقیل بوم خشک نصب بر روی حمل كننده
- جرثقیل نصب بر روی كامیون (كفی)
نكات ایمنی در جرثقیل‌های سقفی
- میزان بار مجاز SWL روی بدنه حک شده باشد.
- مسیر حركت برای جابجایی اجسام واضح و تعریف شده باشد.
- از جابجایی اجسام روی نفرات و تجهیزات حساس خودداری شود.
- در انتهای ریل حركت ENDS STOP ترمز‌های انتهای ریل تعبیه شده باشد تا دستگاه از ریل خارج نشود.
- آلارم هشدار دهنده حركت برای دستگاه در نظر گرفته شود و به طوری كه صدا و مفهوم آن برای كاركنان بطور واضح شنیده ودرک شود.
- چراغ هشدار دهنده رنگ زرد یا قرمز هنگام حركت دستگاه روشن و خاموش شود.
- تمامی وسایل برقی مجهز به سیم اتصال زمین یا ارت شوند.
- پدینگ ضد ضربه (لاستیكی) در انتهای ریل برای جلوگیری از آسیب به دستگاه نصب شود.
- از تمامی تجهیزات و وسایل قبل از شروع كار بازدید شود.
- مسیر حركت اجسام با رنگ زرد روی كف كارگاه مشخص شود.
- راه دسترسی ایمن برای تردد راننده در نظر گرفته شود.
- تجهیزات لازم رادیویی (بی‌سیم) برای راننده و ریگر در صورت نیاز فراهم شود.
- آموزش لازم به راننده وریگر (باربند) و نفرات مربوطه قبل از كار داده شود.
- پانل كنترل دستگاه فقط در اختیار افراد مجاز باشد و برای جلوگیری از حوادث احتمالی حتما به قفل مجهز بوده و كلید آن در اختیار مسئول مربوطه قرار گیرد.
- نشانه‌های راهنما‌ی حركت دستگاه (چپ، راست،بالا و پایین) همراه با شكل علامت روی پانل كنترل نصب شود.
نکات ایمنی در رابطه با جرثقیل‌های برجی
- وزنه‌های تعادلی كاملاً محكم شده باشند.
- مقاومت زمین و سستی خاک را در نظر بگیرید.
- محل فرود بار تا جای ممكن مسطح و صاف باشد.
- PERMIT لازم را از ایمنی بگیرید.
- از تاب خوردن بار جلوگیری نمایید.
- رادیو بی‌سیم خود را چک نمایید.
- با دید كامل كار نمایید.
بازرسی روزانه
كاربر (راننده جرثقیل و ریگر) قبل از شروع كار از تمامی اجزای قلاب بازرسی می‌كنند كه ترک، شكاف، ضرب‌دیدگی، تغییر شكل، لاغری گلویی و بولت و تماس با مواد شیمیایی و خورنده و در معرض گرما و حرارت زیاد قرار نداشته باشد، ضامن دستگاه سالم بوده و حالت فنریت داشته باشد. در صورت رویت مشكلی بازرس مجرب تصمیم گیرنده خواهد بود.
بازرسی دوره‌ای
كاربر دستگاه به صورت دوره‌ای در فواصل زمانی معین نیز از تمامی اجزای دستگاه بازرسی كرده و نیاز نیست كه سوابق در جایی ثبت شود.
برخی از نکات مهم ایمنی کار با جرثقیل
- پیش از شروع کار با دستگاه از نشتی روغن، سالم بودن سیم بکسل‌ها و کلید قطع کننده و ترمز‌ها مطمئن شوید.
- قبل از شروع کار هوک و اهرم‌ها را امتحان کنید.
- پیش از جک زدن، محل را بازرسی نموده و حتماً در زیر جک‌ها الوار قرار دهید.
- مطمئن شوید در بالای سر شما شبکه برق وجود ندارد.
- حداقل فاصله ایمن از جریان برق ۶ متر است.
- در زمان تخلیه و بارگیری راننده باید در کابین خود نشسته باشد.
- هنگام کار گوش کردن به ضبط صوت و .. توسط راننده ممنوع است.
- تمامی عملیات بارگیری و تخلیه بایستی به آرامی صورت گیرد.
- تحت هیچ شرایطی بار نبایستی برای مدت طولانی به صورت معلق در هوا نگه داشته شود.
- چنانچه تعادل جرثقیل بهم بخورد در نوع تلسکوپی می‌توان بوم را جمع کرد در نوع بوم خشک بوم بایستی به سمت بالا کشیده شود.
- در زمان استفاده از تک وایر اهرم سقوط آزاد را که سبب میشود سیم بکسل با سرعت زیاد حرکت نماید بکار نگیرید.
- شرایط بد جوی می‌تواند در زمان انتقال بار، شرایط کار را به نحوی تغییر دهد که سبب ایجاد حادثه شود.
- در زمان بلند کردن بار، بایستی کاملاً در مرکز ثقل دستگاه قرار داشته باشد در غیر این صورت بار می‌تواند بر جرثقیل اعمال نیرو کرده و تعادل آنرا بهم بزند (بار بصورت پاندولی در می‌آید).
- برای جابجایی بار‌هایی که سنگین هستند ابتدا به اندازه ۱۵۰ میلیمتر از زمین بلند کنید و اگر اتفاقی نیفتاد با احتیاط کامل بار را جابجا نمایید.
- بارهای مختلف از نظر سایز بایستی جداگانه حمل شوند.
- جک‌های تعادلی در حین کار بایستی کاملاً بیرون آمده و با یکدیگر موازی باشند.
- در زمان جابجایی بار تا حد امکان به سطح زمین نزدیک باشد.
- وسایل مانند آجر یا سنگ توسط بسکت‌هایی که کاملاً محکم و ارتفاع مناسبی دارند جابجا شوند تا از سقوط بار جلوگیری شود.
- مانعی بین راه رسیدن بار به محل مورد نظر وجود نداشته باشد
- بار را طوری روی هم بچینید که امکان برداشتن ایمن آن وجود داشته باشد و فضای کافی برای تردد ماشین آلات بین آن در نظر گرفته شود.
- سیم بکسل‌ها نبایستی خم شوند.
- سیم بکسل‌ها طبق توصیه سازنده روغن کاری شوند و از تماس آنها با اسیدها و فلزات داغ و مواد خورنده جلوگیری شود.
