نشریه شماره ۳۲۴

نشریه شماره ۳۲۴ با عنوان ضوابط طراحی ساختمان‌های با اتصال خرجینی، حداقل ضوابط و مقررات لازم را برای طرح، محاسبه و اجرای ساختمان‌هایی که با اتصال خرجینی ساخته می‌شوند، بر اساس روش ارتجاعی (تنش‌های مجاز‌) تعیین می‌کند. برای طرح و محاسبه این ساختمان‌ها می‌توان طبق ضوابط مبحث ۱۰ مقررات ملی ساختمانی ایران از دو روش ارتجاعی و خمیری استفاده نمود یا از روش طراحی حدی با ضرایب بار و مقاومت بر مبنای یکی از آیین نامه‌های معتبر بین المللی بهره گرفت.

حدود کاربرد نشریه شماره ۳۲۴

کاربرد این نشریه شماره ۳۲۴ در محدوده ساختمان‌ها با کاربری‌های مندرج در مجموعه مقررات ملی ساختمانی ایران است. و شامل سازه‌های خاص از قبیل پل‌های جاده و راه‌آهن نیست. این ضوابط به منظور طرح و اجرای ساختمان‌های اسکلت فولادی با اتصال خرجینی تهیه شده است. اتصال خرجینی طبق تعریف، اتصالی است که تیری را که به طور پیوسته از کنار ستون عبور نموده به ستون متصل می‌سازد.

انواع اتصال خرجینی

اتصال خرجینی بر حسب عملکرد سازه‌ای به دو نوع ساده و گیردار تقسیم می‌شود. ضوابط مربوط به این دو نوع اتصال، در فصل‌های ۲ و ۳ نشریه ارائه شده است. اتصالات خرجینی رایج که با اتصالات معرفی شده در این آیین نامه مطابقت ندارند از شمول ضوابط این آیین نامه خارج اند و کاربرد آنها منوط به انجام مطالعات ویژه و مورد قبول مراجع معتبر است.

مدارک طراحی و محاسبه

نقشه‌های سازه باید طرح کامل مقاطع، محل قرار گرفتن اعضای سازه نسبت به یکدیگر، تراز کف‌های ساختمانی، محورهای گذرنده بر مرکز ستو‌ها، پیش آمدگی‌ها و پس نشستگی‌ها با انداز‌ه‌های مربوط را شامل باشد.

در مدارک طراحی و محاسبه باید نوع اتصال خرجینی مشخص شود (ساده یا گیردار) همچنین این مدارک حاوی اطلاعاتی در مورد مقادیر بار، نیروهای برشی، لنگرهای خمشی و نیروهای محوری که توسط اعضا و اتصالات آنها تحمل می‌شود، است. به طوری که با مراجعه به آنها بتوان نقشه‌های ساز‌ه‌ای را تهیه کرد.

اگر استفاده از پیچ با مقاومت زیاد، برای اتصالات مورد نظر باشد، مدارک طرح و محاسبه و نقشه‌ها باید نوع عملکرد پیچ (اصطکاکی، برشی معمولی، اتکایی) یا کششی را معین کند. میزان پیش خیز در ساخت (در صورت لزوم ) تیر، شاهتیر، خرپا و مانند آنها، باید روی مدارک محاسباتی و نقشه‌ها قید شود.

تعریف اتصال خرجینی ساده

اتصال خرجینی ساده اتصالی است که در برابر تغییر زاویه بین تیر و ستون از خود مقاومت چندانی بروز نمی‌دهد، و در ساختمان‌های متعارف، حداکثر سختی چرخشی اولیه آن از ۱۵۰ تن متر بر رادیان تجاو ز نمی‌کند. اتصال از نوع خرجینی ساده محسوب می‌شود. اتصال خرجینی ساده بر دو نوع است، اتصال با نشیمن نرم و اتصال با نشیمن سخت.‌ در اتصال ساده با نشیمن نرم، تیر روی نشیمن انعطاف پذیر قرار می‌گیرد، و در اتصال ساده با نشیمن سخت، تیر روی نشیمن بدون انعطاف مستقر می‌شود.

اتصال

کلیه اتصالات ساده باید علاوه بر نیروهای محاسباتی، حداقل برای یک نیروی افقی و یک نیروی قائم روبه بالای ۵ تن محاسبه شوند چنانچه از اتصالات توصیه شده در این آیین نامه استفاده شود نیازی به بررسی و در نظر گرفتن نیروهای مزبور نیست.

تعریف اتصال خرجینی گیردار

اتصال خرجینی گیردار اتصالی است که چنانچه زیر اثر لنگر قرار گیرد، پس از تغییر شکل، زاویه بین تیر و ستون در محل اتصال تغییر محسوسی نکند. حداقل سختی چرخشی اولیه اتصال خرجینی گیردار در ساختمان‌های متعارف برابر ۲۰۰۰ تن متر بر رادیان است. علاوه بر این، اتصال خرجینی گیردار باید قابلیت انتقال نیروهای افقی، قائم و لنگر خمشی بین تیر و ستون را دارا باشد.

فهرست مطالب نشریه شماره ۳۲۴

نشریه شماره ۳۲۴ با عنوان ضوابط طراحی ساختمان‌های با اتصال خرجینی شامل سه فصل، قاب‌های با اتصال خرجینی ساده و قاب‌های با اتصال خرجینی گیردار بوده و همچنین به ارائه نمونه‌هایی از ترکیب اتصالات خرجینی گیردار با انواع دیگر سیستم‌های سازه‌ای و تفسیر و راهنمای طراحی آنها در دو پیوست می‌پردازد.