نشریه شماره ۶۸۹

به طور کلی نشریه شماره ۶۸۹ به گونه‌اي تدوین یافته که چارچوبی را فراهم آورد تا سازمان عهده‌دار مدیریت، بهره برداري و نگهداري شبکه آبیاري و زهکشی با به کارگیري نتایج مستندسازي، فعالیت‌هاي سالانه را مورد عمل قرار دهد و برحسب مورد سایر شبکه‌هاي مشابه، بهبود برنامه ریزي و عملکرد فعالیت‌هاي آتی را میسر سازد. هر چند که جامعیت و فراگیر بودن این نشریه مدنظر بوده ولی دامنه و تنوع مواردي که باید مستند شود به ویژگی‌هاي شبکه، امکانات بهره برداري و نگهداري، توانایی‌هاي مالی، نیروي انسانی متخصص، میزان اطلاعات موجود و دیگر امکانات و ملزومات سازمان متولی شبکه مرتبط بوده که در نوع و کیفیت مستندسازي فعالیت‌ها تاثیر به سزایی خواهد داشت.

انتشار نشریه مستندسازي فعالیت‌هاي مدیریت، بهره برداري و نگهداري شبکه‌هاي آبیاري، دست مایه مناسبی براي دست اندرکاران انجام این خدمات است تا با استفاده از آن بتوانند به صورت مدون و منظم، امکان ثبت رویدادها، راهکارها، پایش و ارزشیابی عملکردهاي این فعالیت‌ها را فراهم نمایند.

اهداف و دامنه کاربرد نشریه شماره ۶۸۹

تدوین راهنماي مستندسازي فعالیت‌هاي مدیریت، بهره برداري و نگهداري شبکه‌هاي آبیاري و زهکشی در راستاي چارچوب پیش بینی شده است. هدف از مستندسازي فعالیت‌هاي مدیریت، بهره برداري و نگهداري شبکه‌هاي آبیاري و زهکشی، ثبت وقایع و رویدادهاي روزمره در طول فصل آبیاري و غیر فصل آبیاري است.

مستندسازي با مطالعه و ارزیابی تحلیل عملکرد شبکه متفاوت است هر چند که نتیجه کار مستندساز منجر به تحلیل عملکرد، ارزیابی و در نهایت پیشنهاد بهبود شبکه شود که خود فعالیتی خارج از چارچوب مستندسازي بوده و داراي ماهیت مطالعاتی است. اصولاً دست مایه و اساس مستندسازي را اطلاعات موجود و ثبت فعالیت‌هاي جاري (روزانه، ماهانه، موردي و…) تشکیل می‌دهد. چنانچه در فرآیند مستندسازي براي تامین اطلاعات (به ویژه در مستندسازي شناسنامه طرح) مطالعاتی از طریق مشاورین یا گروه‌هاي کارشناسی ذي صلاح انجام می‌شود که این گونه مطالعات در حیطه مسئولیت مستندساز نیست.

مدیریت شبکه آبیاري و زهکشی

یکی از اهداف مهم مدیریت شبکه آبیاری و زهکشی عبارتست از ارائه خدمات در سطح مورد توافق بین سازمان مدیریتی، تامین خدمات و استفاده کنندگان از خدمات با کم‌ترین هزینه. برای نیل به این هدف و کسب اطمینان از سلامت و انسجام مستمر تاسیسات و تجهیزات مورد استفاده در یک طرح آبیاری، به مهارت‌های مدیریتی از نوع عالی آن نیاز است. برای هماهنگی مطلوب بین عواملی همچون کارکنان، تجهیزات، منابع فیزیکی و مالی به کار گرفته شده در طرح، وجود این گونه مهارت‌ها ضرورت دارد.

به طور خلاصه سه هدف اولیه مدیریت شبکه به شرح زیر است.

اعمال مدیریت شبکه با کم‌ترین هزینه
بهره‌برداري از شبکه و ارائه خدمات به کشاورزان (آب بران) منطبق با حدود خدمات مورد تعهد
نگهداري مستمر شبکه بر مبناي معیارهاي بهره‌برداري بهینه

بهره‌برداري شبکه آبیاري و زهکشی

بهره برداري مشتمل بر فعالیت‌هایی مانند ذخیره سازي آب (یا انحراف آب و آبگیري یا استخراج آب)، انتقال و تحویل آب و همچنین تخلیه آب مازاد یا مصرف مجدد زه آب‌ها است.

مستندسازي در مفهوم سازمانی و مفهوم متداول

مفهوم متداول مستندسازي، مفاهیم گردآوري، ثبت (مکتوب نمودن)، تنظیم و تدوین، دسته بندي و نگهداري اطلاعات را شامل می‌شود. بررسی مفاهیم یاد شده بیانگر آن است که همه این اصطلاحات بر حفظ و نگهداري اطلاعاتی (در مفهوم عام آن) تاکید دارند که به دلیل نقصان پذیري و قرار گرفتن در معرض نابودي، نیازمند ثبت، حفظ و نگهداري است یا در شکل کنونی قابل استفاده نیست. پس از ثبت، گردآوري و طبقه بندي، استفاده از مفهوم مستند سازی با اهدافی خاص میسر می‌شود، به طور کلی می‌توان وجه اشتراك همه اقدامات مستندسازي را مکتوب نمودن هدفمند داشته‌ها و آگاهی‌ها دانست.

ساختار سازمانی مدیریت شبکه آبیاری و زهکشی

یکی از وظایف اصلی مدیریت شبکه آبیاري و زهکشی سازماندهی فعالیت‌هاي ضروري براي دستیابی به اهداف تعیین شده شبکه است. ساختار سازمانی ابزاري است که نحوه تعامل، هماهنگی و همکاري در فعالیت‌هاي تعیین شده براي رسیدن به اهداف شبکه را مشخص می‌سازد. نحوه تعامل، هماهنگی و همکاري بخش‌هاي مختلف مدیریت شبکه در قالب نمودار سازمانی و تشکیلاتی نشان داده می‌شود.

فهرست مطالب نشریه شماره ۶۸۹

بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی‌هاي منابع مورد استفاده و مصاحبه‌هاي انجام شده و با در نظر گرفتن اهداف مستندسازي لحاظ شده در شرح خدمات مندرج در قرارداد و همچنین مباحث مربوط به مدیریت، بهره برداري و نگهداري شبکه‌هاي آبیاري و زهکشی مطالب ارائه شده در نشریه شماره ۶۸۹ با همکاری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، علاوه بر شرح اصطلاحات، مفاهیم و تعاریف، در هفت عنوان اصلی تقسیم بندي و ارائه شده که شامل مستندسازي شناسنامه طرح، فعالیت‌هاي مدیریتی، فعالیت‌هاي بهر‌ه برداري، فعالیت‌هاي نگهداري و تعمیرات، وضعیت وسایل نقلیه، ماشین آلات و تجهیزات، سامانه‌هاي ایمنی، پشتیبانی، بهبود و مستندسازي کنترل، پایش و ارزشیابی فعالیت‌ها هستند.