بتن ریزی در هوای سرد
بتن ریزی در دمايی کمتر از ۵ درجه سانتیگراد باعث کند شدن فرآيند هيدراتاسيون شده و روند كسب مقاومت بتن عملاً متوقف می‌شود. با كاهش دمای بتن، از ميزان سخت شدن و كسب مقاومت آن كاسته می‌شود و در دمای زير نقطه انجماد، روند شيميايی سخت شدن بتن متوقف می‌شود. به طور كلی، در دمای كم، آهنگ كسب مقاومت بتن كاهش می‌يابد.
محافظت پس از بتن ريزی
روش‌های مختلف محافظت بتن، پس از جايدهی شامل پوشش مناسب يا حرارت دادن در فضای مسدود است. اعضای نازك بتن، نياز به محافظت طولانی مدتی دارند، اما بتن‌های حجيم به خصوص در سن اوليه نياز به محافظت ندارند به شرطی كه دمای هيدراتاسيون جبران كننده دمای بتن باشد.
در هنگام هوای سرد بايد از عمل آوری با آب اجتناب و به روش عايقی (استفاده از پوشش برای جلوگيری از تبخير آب) اكتفا كرد. در عمل آوری حرارتی (پروراندن) نبايد خشك شدگی موضعی حاصل شود و گازهای حاصل از سوزاندن مواد مختلف در تماس با بتن جوان قرار گيرد. استفاده از بخار آب در عمل آوری حرارتی امكان رطوبت رسانی را فراهم می‌آورد.
عموماً بتنی که یخ زده باشد، در ظاهر آن ترک‌هایی قابل توجه دیده می‌شود که بخاطر ازدیاد حجم آب در اثر سرما و در نتیجه ترک در بتن ایجاد می‌شود. نیز موجب کاهش پایایی و کسب مقاومت بتن شده و عملاً آن انتظاری که از بتن به عنوان ماده همگن و با مقاومت فشاری بالا (که اکنون بتن خرد شده) را داریم کمرنگ تر خواهد شد.
مهمترین نشانه ظاهری یخ زدگی بتن در ابتدا پوسته پوسته شدن رویه آن و جمع شدن لایه‌های رویی با کمی فشار مثلا فشار با نوک کفش است. ضمناً در نقاطی که بتن دارای قشر کمتر است نظیر روی بلوک‌های سقف، نظیر یونولیت‌ها (پلی استایرن) براحتی عدم گیرایی و انعطاف پذیر بودن بتن را با کمی فشار احساس خواهید کرد.
برای بتن‌های خیس، عمل یخ زدگی یک عامل تخریب است، چون آب به هنگام یخ زدن ازدیاد حجم پیدا کرده و باعث تولید تنش‌های مخرب درونی شده و لذا بتن ترک می‌خورد. ترک‌ها و درزهایی که نتیجه یخ زدگی و ذوب متناوب هستند، باعث میشوند سطح بتن به صورت پولکی درآمده و بر اثر فرسایش، خرابی عمق بیشتری یابد. بنابراین عمل یخ زدگی بتن و میزان تخریب حاصله، بستگی به درجه تخلخل و نفوذپذیری بتن دارد.
راهکارهای محافظت از یخ زدگی بتن
نکات ارائه شده بر اساس آئین نامه بتن ایران (آبا)، آیین نامه بتن آمریکا (ACI306-10) و مبحث ۹ مقررات ملی ساختمان (۹۲) و تجربیات کاری تهیه و تنظیم شده است.
- بتن ریزی در ساعات گرم روز (از ساعت ۹ تا ۱۵)
- استفاده از سیمان تیپ III
- استفاده از سیمان تیپ I با عیار بالا به جای سیمان تیپ III
- عدم استفاده از سیمان پوزولانی و سرباره‌ای
- محدود کردن نسبت آب به سیمان به میزان حداکثر ۰/۵
- کاهش آب مصرفی در بتن تا حد امکان و جایگزین کردن روان کننده و افزودنی خمیری کننده جهت افزایش کارایی بتن
- در صورت عدم استفاده از روان کننده، توصیه می‌شود تا حد امکان اسلامپ بتن از عدد ۵۰ میلیمتر فراتر نرود
- ثبت دمای بتن حداقل دوبار در شبانه روز، مخصوصاً در گوشه‌ها و لبه‌های اعضا
- یخ و برف زدایی سنگدانه‌ها، میلگرد ها و قالب‌ها
- عمل آوردن بتن تازه بایستی حداقل ۲۴ ساعت و تا رسیدن بتن به مقاومت ۵ مگاپاسکال ادامه یابد
- ضرورت محافظت از بتن سخت شده‌ای که مقاومت فشاری آن به ۲۴ مگاپاسکال نرسیده است
- استفاده از مواد افزودنی زودگیر کننده استاندارد و یا ضد یخ آزمایش شده با اطمینان از عدم تاثیر منفی بر مقاومت بتن
- گرم کردن آب مورد نیاز تا دمای حداکثر ۶۰ درجه سانتی گراد
- گرم کردن سنگدانه‌ها تا دمای ۱۵ درجه سانتی گراد
- پوشاندن بتن پرداخت شده با پلاستیک تیره، گونی، ماسه یا کاه
- دمای بتن در معرض هوای سرد باید بالاتر از ۵ درجه سانتیگراد نگه‌داشته شود تا مقاومت اولیه مورد نیاز بدست آید
- توصیه می‌شود که در دو روز اول عمل‌آوری دمای بتن بالاتر از صفر درجه سانتیگراد نگه‌داشته شود.
