کرسی چینی
با چيدن چند رج آجر بر روى پى می‌توان اختلاف ارتفاعى بين داخل ساختمان و سطح خارج آن (حياط، كوچه يا خيابان) به وجود آورد. به ديوارى كه اين اختلاف ارتفاع را به وجود می‌آورد، كرسى و به اجراى آن، كرسى چينى گفته می‌شود. به صورت كلى، ديوارى است كه بين ديوار اصلى كرسى چينى باربر و پى قرار مى‌گيرد.
کرسی چینی مشابه دیواری کم ارتفاع است که حد فاصل بین شالوده تا دیوار باربر ساختمان را پر می‌کند. نقش عمده کرسی چینی، تامین سطح اتکای بیشتر برای دیوار است و باعث یکپارچگی بیشتر دیوار با شالوده می‌شود. کرسی چینی به منظور تامین ارتفاع لازم تا رقوم کف‌سازی استفاده شده و روی آن عایق کاری‌های لازم انجام می‌شود.
کرسی چینی معمولاً برای سازه‌هایی که در طبقه همکف دارای اختلاف ارتفاع با کف خیابان هستند، اجرا می‌شوند. برای ساخت کرسی چینی از آجر فشاری با ضخامت ۲۰cm استفاده می‌کنند و معمولاً زیر دیوارهای جدا کننده و دور تا دور سازه، آن را اجرا می‌کنند. به طور کلی دیوار کرسی چینی دیواری با عرضی بزرگ‌تر از عرض دیوار روی خود و با ارتفاعی متغییر است. این دیوار در روی فونداسیون چه برای دیوارهای داخلی و چه برای دیوارهای خارجی بسته به شرایط بایستی اجرا شود.
قوانین کرسی چینی
- عرض آن باید از هر طرف ۱۰cm (نیم آجر) بیشتر از عرض دیوار باربر باشد.
- ارتفاع آن از روی کف فونداسیون حداقل ۳۰cm است.
- برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، سطح دیوار (کرسی) با مصالح مناسب عایق بندی شود (این کار از هر طرف به اندازه ۱۰cm به سمت پایین برگردد).
- در دیوار چینی به جز آجر از سنگ لاشه و بلوک سیمانی نیز می‌توان استفاده کرد. همچنین ملات آن نیز می‌تواند ماسه سیمان، باتارد یا ماسه آهک باشد. (در صورت مرطوب بودن زمین و استفاده از آجر در دیوار چینی استفاده از مصالح ضد نفوذ آب مانند آجرهای ماسه آهکی یا رسی مرغوب الزامی است.)
اصول ساخت کرسی چینی
هنگام ساخت کرسی چینی ساختمان باید ضوابط خاصی را برای آن رعایت کنند. این ضوابط به شرح زیر است.
- محل جا نمایی کرسی چینی
- ابعاد کرسی چینی
- مصالح کرسی
به طور معمول کرسی چینی بر روی شالوده ساخته می‌شود، اما در ساختمان‌های بنایی محصور شده با کلاف ممکن است از کلاف افقی به عنوان شالوده استفاده شود که در این حالت باید کلاف‌های افقی بر روی کرسی چینی با مصالح بنایی اجرا شود.
نقش عمده کرسی چینی تامین سطح اتکای بیشتر برای دیوار و تامین ارتفاع تا رقوم کف سازی است. به دلیل تماس مستقیم و دائم کرسی چینی با رطوبت، آجرهای به کار رفته در دیوار چینی، باید از میان آجرهای مقاوم با میزان کم جذب آب انتخاب شوند. عرض دیوار چینی معمولاً در هر طرف نیم آجر بیشتر از ضخامت دیوار است (که به آن ریشه یا ناخن می‌‌گویند). محور آن حتی الامکان بر محور دیوار منطبق است و معمولاً تا آن ارتفاع را بلوکاژ می‌کنند (بلوکاژ از پایین به بالا به ترتیب از درشت دانه به ریزدانه است، به دلیل خاصیت مویینگی).
شناخت اصول كرسى چينى
كرسى چينى با استفاده از آجر يا سنگ بر روى پى انجام مى‌گيرد تا بار به سطح بزرگترى از فونداسيون توزيع شود. كرسى چينى معمولاً با آجر مقاوم و توپر و با ملات ماسه و سيمان و رعايت قواعد آجر چينى انجام مى‌شود. كرسى چينى را بايد تا حد امكان، با پيوند كله انجام داد تا بار حاصل از ديوار را به شكل مؤثرى توزيع نمايد و چنانچه به آجرهاى راسته نياز باشد، آنها را در وسط ديوار قرار داد. براى صرفه جويى در مصالح، مى‌توان كرسى چينى را به صورت پلكانى اجرا نمود.
اصول كرسى چينى با آجر يا سنگ
عرض كرسى چينى بايد بين ۵ تا ۱۰ سانتى‌متر از عرض ديوار از هر طرف بيشتر باشد. به عنوان مثال عرض كرسى چينى براى ديوار باربر ۳۵ سانتى مترى، حداقل ۴۵ سانتى متر خواهد بود. در كرسى چينى با آجر لازم است از آجرهاى فشارى مناسب زنجاب شده و ملات ماسه و سيمان با پيوند صحيح آجر چينى استفاده شود.
در كرسى چينى با سنگ از سنگ‌هاى لاشه‌ى طبيعى مناسب و ملات ماسه و سيمان يا ملات باتارد به صورت اصولى استفاده مى‌شود.
تراز كردن و مسطح نمودن سطح كف كرسى جهت عايق بندى
براى انجام عمليات عايقكارى در هر سطح، نياز به زيرسازى آن سطح است. سطح كرسى چينى جهت عايقكارى بايد زيرسازى شده و كاملاً تراز باشد. بدين منظور رج‌هاى كرسى چينى به ويژه رج پايانى بايد كاملاً تراز شود. براى تراز كردن رج‌هاى كرسى چينى، مى‌توان از شمشه، تراز يا شيلنگ تراز استفاده نمود. براى زيرسازى عايقكارى از ملات ماسه و سيمان نرم با نسبت ۱ به ۳ استفاده مى‌كنند. بدين صورت كه پس از آماده نمودن ملات و ريختن آن بر روى ديوار كرسى چينى، ملات را با استفاده از ماله كاملاً صاف مى‌كنند. در ضمن بايد دو طرف ديوار كرسى چينى به اندازه‌ى ۱۰ تا ۲۵ سانتى متر اندود ماسه و سيمان صيقلى شود.
پس از خشك شدن اندود ماسه و سيمان، عمليات عايقكارى بر روى ديوار كرسى چينى انجام مى‌شود.
ابعاد کرسی چینی
در مورد ابعاد کرسی چینی در ساختمان‌های بنایی (محصور شده با کلاف و غیر مسلح) مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ضوابطی را به شرح زیر ارائه کرده است.
- کرسی چینی باید از روی سطح شالوده تا حداقل ۳۰۰ میلیمتر بالاتر از کف تمام شده محوطه پیرامون ساختمان باشد.
- برای جلوگیری از نفوذ رطوبت باید سطح کرسی چینی با ۲۰ میلیمتر ملات ماسه – سیمان با نسبت سیمان به ماسه یک به دو پوشانده شود.
- عرض کرسی چینی باید حداقل ۱۰۰ میلیمتر بیشتر از عرض دیوار باشد.
مصالح کرسی چینی
مصالحی که برای ساخت کرسی چینی در ساختمان‌های بنایی محصور شده با کلاف و ساختمان‌های بنایی غیر مسلح استفاده می‌شوند، یکی است. مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان این مصالح را به صورت زیر معرفی کرده است.
مصالح کرسی چینی در ساختمان‌های بنایی محصور شده با کلاف و غیر مسلح
کرسی چینی دیوارها با استفاده از سنگ لاشه، آجر یا بلوک سیمانی توپر با یکی از ملات‌های زیر اجرا شود.
- ملات ماسه – سیمان با نسبت حجمی یک به سه (سه قسمت سیمان ، سه قسمت ماسه)
- ملات ماسه – سیمان – آهک (باتارد) با نسبت حجمی یک به یک به شش (یک قسمت سیمان، یک قسمت آهک، شش قسمت ماسه)
- ملات ماسه – آهک با نسبت حجمی دو به پنچ (دو قسمت آهک، پنچ قسمت ماسه خاکی)
در صورت استفاده از بلوک سیمانی حفره دار، لازم است داخل حفره از ترکیب ملات و لاشه در ساختمان‌های بنایی محصور شده با کلاف و ملات و لاشه سنگ، در ساختمان‌های بنایی غیر مسلح، پر شود.
در زمین‌‌های مرطوب در صورت استفاده از آجر در کرسی چینی مصرف آجرهای ماسه آهکی یا رسی مرغوب مهندسی الزامی است.
استفاده از شالوده بتن مسلح به جای استفاده از کلاف افقی و کرسی چینی
جایگزینی شالوده بتن مسلح به جای کلاف افقی و کرسی چینی
مطابق مبحث هشتم به جای استفاده از کلاف افقی با کرسی چینی مصالح بنایی می‌توان از شالوده بتن مسلح استفاده کرد. در این حالت رعایت موارد زیر الزامی است.
- مقاومت بتن مورد استفاده در شالوده باید حداقل ۲۰ مگا پاسکال باشد.
- مقاومت میلگرد مورد استفاده در شالوده باید حداقل ۲۴۰ کگاپاسکال باشد.
- فولاد عرضی باید به میزان فولاد خمشی در نظر گرفته شود.
- بتن مگر زیر شالوده با ضخامت ۱۰۰ میلیمتر بیشتر از عرض شالوده و حداقل ضخامت ۵۰ تا ۱۰۰ میلمیتر باشد.
