اندود نفوذی
اندود نفوذی به منظور آماده کردن سطح شنی راه جهت پخش اولین قشر آسفالت اعم از آسفالت سطحی، آسفالت سرد یا آسفالت گرم اجرا می‌شود. اندود نفوذی علاوه بر آب بند کردن جسم راه از طریق نفوذ در خلل و فرج آن، موجب تثبیت سطح شنی راه و تسهیل چسبندگی قشر آسفالت به آن می‌شود.
انتخاب قیر مناسب
چون نفوذ قیر در سطح شنی راه بستگی به کندروانی آن بعد از پخش و در نتیجه به دمای هوا دارد، لذا انتخاب نوع و درجه قیر مناسب تابع متغیرهای زیر است که باید در نظر گرفته شود.
- دمای محیط
- رطوبت نسبی و باد
- درجه حرارت سطحی که قیرپاشی می شود.
- بافت سطحی بستر راه
- طول زمان عمل آمدن قیر
با رعایت شرایط فوق، انتخاب قیر مناسب به شرح زیر طبقه بندی می‌شود.
میزان پخش قیر
مناسب ترین میزان پخش قیر برای اندود نفوذی، مقدار قیری است که پس از انقضای مدت زمان لازم که حداقل ۲۴ ساعت خواهد بود، مواد فرار آن تصعید و قیر کاملاً جذب راه شده باشد. مقادیر زیر رابه طور کلی به عنوان راهنما می‌توان به کار برد.
برای سطوح آماده شده، بر حسب آنکه بافت ریزدانه و متراکم و یا درشت دانه و باز باشد مقدار قیر محلول می تواند از ۱ تا ۲ کیلوگرم در متر مربع تغییر کند.
پخش ماسه
چنانچه به هر دلیل اندود نفوذی بعد از ۴۸ ساعت جذب نشود، باید فرصت داده شود تا قیر در سطح راه نفود کند. در شرایط اضطراری و قبل از جذب کامل قیر می‌توان با تائید دستگاه نظارت با پخش ماسه تمیز روی اندود نفوذی، قیر اضافی را جذب کرد. ماسه مصرفی باید ریزتر از ۵ میلیمتر بوده و درصد عبور کرده از الک شماره ۲۰۰ آن از پنج درصد تجاوز نکند.
کنترل دمای پخش
مناسب‌ترین درجه حرارت پخش قیرهای محلول ۱۵-۱ درجه حرارتی است که در آن کندروانی قیر بین ۱۲۰-۲۰ سانتی استکس باشد. برای قیرهای محلول متفاوت، این درجه حرارت، از نمودار تغییر کندروانی قیر بر حسب درجه حرارت‌های مختلف تعیین می‌شود. قیرهای محلول بر حسب این که از چه نوع قیر خالصی تهیه شده باشند، دارای نمودارهای متفاوت و در نتیجه درجه حرارت پخش متفاوتی خواهند بود.
وسایل اجرای کار
برای اجرای اندود نفوذی ماشین آلات زیر مورد نیاز است.
- جاروی مکانیکی
- سیستم هوای فشرده یا کمپرسور
- قیرپاش
جاروی مکانیکی و سیستم هوای فشرده
جاروی مکانیکی و کمپرسور و در صورت لزوم ماشین آبپاش برای پاک کردن و آماده کردن سطح آماده شده راه قبل از قیرپاشی به کار گرفته می‌شود.
قیرپاش
قیرهای محلول و یا قیرآبه‌ها باید با قیرپاش فشاری پخش شوند. این قیرپاش باید دارای مشخصات زیر باشد.
- دستگاه قیرپاش باید روی چرخ‌های لاستیکی به عرض و وزن خاصی نصب شود، به گونه‌ای که فشار وارده از چرخ‌ها به سطح راه از ۶ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع تجاوز نکند. این امر می‌تواند با اندازه‌گیری در محل کنترل شود و در صورت لزوم می‌توان با تعدیل فشار باد چرخ‌ها، فشار وارده را تنظیم نمود.
- مخزن قیرپاش باید به یک دستگاه گرم کننده مجهز باشد و بتواند قیر را تا درجۀ حرارت لازم برای پخش گرم کند. قیر هنگام گرم کردن باید در گردش باشد و با کمک وسایل مخصوص، به همزده شود. برای قیرپاش‌هایی که قیرآبه‌ها را پخش می‌کنند سیستم گردش قیر در مخزن باید لوله پخش قیر و شیرهای مربوطه به آن را نیز شامل شود، در غیر این صورت احتمال شکستن قیرآبه و انسداد لوله‌ها وجود دارد.
- به منظور کنترل دائم درجه حرارت قیر، باید دماسنجی روی مخزن نصب شود. دم اسنج باید به نحوی قرار گیرد که همواره در معرض دید باشد و حداکثر درجه حرارت قیر را نشان دهد.
- قیرپاشی که برای پخش قیرآبه به کار می‌رود هر روز پس از خاتمه کار باید با نفت سفید یا مواد مشابه کاملاً شستشو شود. مخزن قیرپاش در شرایطی که حاوی قیرآبه باشد باید درمقابل سرما محافظت شود تا قیرآبه یخ نزند و نشکند.
محدودیت‌های فصلی اندود نفوذی
اندود نفوذی باید هنگامی انجام شود که هوا بارانی یا مه آلوده نبوده و سطح راه، در صورت مصرف قیرهای محلول، کاملاً خشک باشد. چنانچه قیرآبه مصرف شود سطح راه می‌تواند رطوبت سطحی و جزئی داشته باشد.
برای اندود نفوذی درجه حرارت هوا در سایه، وقتی که هوا رو به گرمی می رود بهتر است، بیشتر از ۱۰ درجه و زمانی که هوا رو به سردی می‌رود بیش از ۱۵ درجه سانتیگراد باشد. در صورتی که عملیات در مواقعی صورت گیرد که دمای محیط با شرایط فوق تطبیق نکند و اجرای کار الزامی باشد، پخش قیر باید با موافقت دستگاه نظارت و انجام پیش‌بینی‌های لازم صورت گیرد.
آماده کردن سطح راه
قبل از پخش قیر، سطح آماده شده راه را باید از مواد زاید و گرد و غبار با جاروی مکانیکی و هوای فشرده تمیز کرد و از نظر نیمرخ‌های طولی و عرضی و رواداری مربوطه نسبت به نقشه‌های اجرایی نیز کنترل نمود. تمیز کردن سطح راه باید به گونه‌ای انجام شود تا بافت سطحی مصالح کاملاً مشخص شده و تمامی مواد ریزدانه‌ای که روی آن را پوشانده است با جاروی سیمی – مکانیکی و هوای فشرده پاک شود.
در صورت استفاده از قیرآبه‌ها هنگامی که هوا گرم است می‌توان سطح راه را قبل از اندود نفوذی با آب مرطوب کرد تا قیرآبه بلافاصله شکسته نشده و فرصتی برای نفوذ آن در خلل و فرج سطح قبل از شکستن قیر باشد.
پخش قیر
در حین قیرپاشی باید درخت‌ها و ساختمان‌های مجاور از آغشته شدن به قیر محفوظ نگهداشته شوند و از پخش قیر به داخل آبروها و روی شیروانی‌ها و محل قرضه و مصالح جلوگیری به عمل آید. هرگاه لازم باشد که عمل قیرپاشی ضمن عبور وسایل نقلیه از روی راه صورت گیرد، باید همیشه نصف عرض راه برای عبور آزاد نگه داشته شود تا وسایل نقلیه از روی سطح قیرپاشی شده عبور نکنند. هنگام قیرپاشی نصب علائم کافی و گماردن ماموران راهنما و چراغ‌های هشدار دهنده، برای تامین ایمنی عبور و مرور الزامی است.
کنترل عبور وسایل نقلیه
به طور کلی برنامه ساختمان راه باید طوری تنظیم شود که پس از انجام اندود نفوذی و سپری شدن زمان لازم و کافی، آسفالت روی آن پخش شود تا اندود نفوذی زیر عبور وسایل نقلیه قرار نگیرد. هرگاه عبور وسایل نقلیه روی قسمتی از راه که اندود نفوذی آن انجام شده اضطراری باشد قیر باید قبلاً به طور کامل به جسم راه نفوذ کرده و خشک شده باشد تا قیر پخش شده به چرخ وسایل نقلیه نچسبد. هرگاه عبور وسایل نقلیه زودتر از این موقع ضرورت یابد، باید ابتدا روی سطح قیرپاشی شده را با ماسه طبق نظردستگاه نظارت ماسه پاشی کرد و سپس عبور انجام شود.
آزمایش‌های کنترل کیفیت
کیفیت قیرهای مصرفی برای اندود نفوذی باید با مشخصات ASTM D2995 مطابقت نماید. برای تعیین مقدار قیر پخش شده در سطح راه از آزمایش
سینی استفاده می‌شود، به طوری که در هر ۱۰۰ متر طول راه یک آزمایش انجام گیرد. در بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها آزمایش در فواصل کمتری باید انجام شود به طوری که لااقل برای هر ۱۰۰۰ متر مربع سطح راه یک آزمایش به عمل آمده باشد.
