نشریه شماره ۳۱۸

با توجه به اینکه کیفیت آب خام در منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی متفاوت است فرایندهای گوناگونی برای بهداشتی نمودن آب شرب وجود دارد. مجموعه این فرایندها که تصفیه آب نامیده می‌شود شامل روش‌های مختلف فیزیکی، شیمیایی و زیست شناختی است که با توجه به کیفیت آب خام انتخاب و مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر گونه تغییر در کیفیت آب خام ورودی به تصفیه خانه موجب تغییر در فرایند تصفیه می‌شود، تا کیفیت آب تصفیه شده همچنان ثابت بماند. از این رو کنترل و نظارت مستمر کیفیت آب در محل ورود به تصفیه خانه در مراحل مختلف فرایند تصفیه بسایر مهم و ضروری است. به منظور تدوین مطالب نشریه شماره ۳۱۸ تصفیه خانه‌ای با مشخصات زیر برای تعداد آزمایش‌ها و لوازم مورد نیاز آزمایشگاهی فرض شده است. نشریه شماره ۳۱۸ به منظور راهنمایی دست اندرکاران تصفیه خانه‌های آب تهیه شده است تا با توجه به شرایط کیفی آب خام و تنوع تصفیه آب، لوزام و تجهیزات را بر مبنای نیازهای آزمایشگاهی تعیین و برنامه‌های نظارت کیفی آب را با جدیت دنبال می‌کنند.

استفاده کنندگان از این نشریه باید با توجه به تفاوت‌های کیفی آب خام، آب تصفیه شده، فرایندهای تصفیه شرح داده شده در این نشریه و مقایسه‌ای با شرایط مورد نظر خود؛ تعداد و نوع آزمایش‌های لازم را مشخص کرده و با توجه به نتایج این بررسی، لوزام و مواد مصرفی آزمایشگاه تصفیه خانه مورد نظر را تعیین کنند.

اهداف نشریه شماره ۳۱۸

هدف از تدوین این نشریه معرفی و تشریح آزمایش‌های کیفی مورد نیاز برای کنترل و بهینه سازی فرایند تصفیه و عملیات بهره‌برداری در تصفیه خانه‌های آب شهری است، به گونه‌ای که کیفیت آب تصفیه شده، با استانداردۀای ملی و معتبر جهانی مطابقت دارد.

دامنه کرابرد نشریه شماره ۳۱۸

نشریه شماره ۳۱۸ برای تصفیه خانه‌های آب شهری تهیه شده است ولی در تصفیه خانه‌هایی با مراکز جمعیتی کوچکتر نیز می‌تواند کاربرد داشته باشد.

شرایط لازم برای آزمایشگاه تصفیه خانه

برای انجام آزمایش‌های کیفی آب، هر تصفیه خانه باید دارای آزمایشگاهی با شرایط زیر باشد.

لوازم و تجهیزات برای انجام آزمایش‌های مورد نیاز بر اساس استانداردها
کارکنان آموزش دیده و با تجربه برای ارائه خرمات آزمایشگاهی
بهره‌گیری از دستورالعمل‌ها و روش‌های نوین استاندارد آزمایشگاهی آب

آزمایشگاه تصفیه خانه آب می‌تواند به عنوان یک آزمایشگاه معتبر، محل مراجعه تشخاص حقیقی یا حقوقی باشد و در برابر ارائه خدمات هزینه دریافت کند.

واحدهای یک تصفیه خانه متعارف

بخش‌های سازنده یک تصفیه خانه متعارف به شرح زیر است.

واحد آشغالگیر
واحد حوض اننعقاد و لخته سازی
واحد حوض ته نشین
واحد سیستم تزریق گاز کلر
مخزن ذخیره آب تصفیه شده

آزمایش‌های میکروبیولوژیکی

شناخت کیفیت میکروبیولوژیک آب آشامیدنی ارتباط مستقیم با سلامت انسان و جانعه دارد. شناسایی باکتری‌ها، میکرو ارگانیسم‌ها و موجودات آبزی که به طور عمده بیماری زا نیز هستند از دیدگاه بهداشتی اهمیت ویژه ای دارد و آب آشامیدنی باید عاری از هر گونه میکروارگانیسم بیماری زا باشد.

آزمایش فلزات سنگین

آزمایش فلزات سنگین نیاز به تجهیزات خاص و گران قیمت ندارد. بنابراین پیشنهاد می‌شود آزمایش‌های مذکور (به طور عمده مس، روی، سرب، کروم،‌کادمیم، جیوه، آرسنیک و ….) توسط آزمایشگاه مرجع یا موسسه‌های پژوهشی و دانشگاهی انجام شود.

آزمایش مواد کمیاب

وجود بیش از حد مجاز برخی از عناصر کمیاب آب را غیر قابل آشامیدن می‌سازد. وجود این ترکیبات در آب، بیشتر ناشی از تخلیه پساب‌های صنعتی به منابع پذیرنده آب‌های سطحی است.

مهم‌تریم این عناصر، برومید، فلورید و سیانید است. اندازه‌گیری ترکیبات فنلی و شوینده‌ها پیشنهاد می شود. در راستای حفظ سلامت آب، آزمایش‌های پارامترهای فوق در آب خروجی از تصفیه خانه هر ماه یک بار پیشنهاد می‌شود.