نمای سیمانی
نمای سیمانی بر روی دیوارهای پشتیبان زیر به کار میرود.
با توجه به آنکه مصالح اصلی نما، سیمان پرتلند است، اجرای آن نیازمند شرایط دمایی مناسب است. توصیه میشود، نمای سیمانی زمانی اجرا شود که دمای محیط حداقل ۵ درجه سانتی گراد یا بیشتر است.
اندود سیمان پرتلند (استاکو)
اندود برای قرنها به عنوان یک آستر نهایی دیوار داخلی، خارجی و سقف مورد استفاده قرار گرفته است. طراحی و اجرای نمای سیمانی، صاف و قابل رنگ آمیزی بوده و اندودکاری، سطوح آن را در برابر نفوذ آب و هوا مقاوم، عایق بندی صوتی را بهبود و سطوح نما را در برابر آتش سوزی مقاومتر میکند. مواد متشکله اندود، مشابه مخلوط ملات بنائی و شامل مصالح سیمانی، ماسه و آب است. در برخی از اندودها، الیاف نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
اندود سیمان پرتلند میتواند برای سطوح داخلی و سطوح خارجی مورد استفاده قرار گیرد. غالب کاربرد اندود سیمان پرتلند به عنوان آستر نهایی دیوار خارجی است. اندود سیمان پرتلند خارجی استاکو نامیده میشود.
نمای سیمانی بر روی دیوارهای متشکل از قطعات فولادی سرد نورد شده
ساختار اجرای نما روی دیوارهای فولادی سرد نورد شده دارای پوشش تخته گچی یا تخته سیمانی بوده و روی آن عایق رطوبتی و یک لایه مش فولادی اجرا میشود. علاوه بر عایق رطوبتی، خود لایه نهایی نما نیز تا حدی از نفوذ آب جلوگیری میکند. دو لایه ایزوگام یا یک لایه قیرگونی آسفالتی به عنوان عایق رطوبتی مناسب است.
مش فلزی معمولاً به صورت توری گالوانیزه، دارای شاخک (خاردار) است. توری از ورقههای فلزی ساخته شده که در فاصلههای معینی برش خورده و کشیده میشود. به همین جهت، توری به عنوان توری فلزی منبسط شده معروف است. ورقههای توری در صورت نیاز به صورت hot-dip گالوانیزه میشوند.
توری فلزی دارای یک زبانه مکانیکی است که نما به آن متصل میشود. توری در حدود ۶ میلی متر از دیوار زیرین فاصله دارد. بنابراین هنگامی که لایه نما اجرا میشود، توری در آن مدفون شده و یک بخش جدایی ناپذیر از نمای سیمانی میشود.
اجرای نمای سیمانی روی دیوار
نمای خارجی ساختمانی که به منظور اجرای نمای سیمانی بر روی دیوارهای LSF داربست بندی شده، عموماً متشکل از دو لایه (لایه پایه اول و لایه پایه دوم) است. هر یک از این لایهها دارای ضخامت تقریبی ۱۰ میلی متر بوده و به همراه لایه نهایی با ضخامت تقریبی ۳ میلی متر، ضخامت کلی در حدود ۲۳ میلی متر برای یک نمای کامل ایجاد مینماید. توصیه میشود لایه به صورت پاششی با دستگاه شات کریت تر ایجاد شود.
اجرای نمای سیمانی بر روی لایههای بنایی و بتنی
مصالح بنایی، لایه زیرین مناسبی برای نما است. چرا که به مراتب صلب تر از دیوار LSF است. از این گذشته، زبری و خلل و فرج مصالح بنایی سبب اتصال خوب نما میشود. بنابراین، برای اجرای نمای سیمانی بر روی دیوارهای بنایی به توری فلزی نیازی نیست. اتصال بین نما و دیوار بنایی یا بتنی به طور ذاتی قوی است چراکه هر دو دارای مصالح سیمان پرتلند هستند.
نمای اجرایی بر روی دیوار بنایی معمولاً متشکل از دو لایه (یک لایه پایه برای صاف نمودن هر گونه حفره بر روی سطح دیوار و یک لایه نهایی) به ضخامت کلی ۱۶ تا ۱۹ میلی متر است.
نمای سیمانی یک لایه
در نمای سیمانی یک لایه، دو لایه پایه مرسوم (لایه پایه اول و لایه پایه دوم) با یک لایه پایه جایگزین میشود. مخلوط لایه پایه، شامل الیاف شیشه به اضافه سیمان پرتلند و آهک است که باید با آب و ماسه برای تهیه مصالح لایه پایه ترکیب شود. عموماً ضخامت لایه پایه برای نما ۱۲ میلی متر است و به روشی مشابه لایه خراشیده اجرا شده و سطح آن مشابه لایه پایه دوم صاف میشود. ممکن است یک لایه پایه ضخیمتر، برای تأمین مقاومت در برابر آتش نیاز باشد. لایه نهایی برروی نما یک لایه به روش مشابه نمای سیمانی دو لایه مرسوم اجرا میشود.
نمای سیمانی یک لایه باعث کاهش عملیات اجرایی میشود. الیاف شیشه در لایه پایه باعث کاهش ترك خوردگی و افزایش مقاومت خمشی و مقاومت در برابر ضربه میشود.
محدودیتها و مزایای نمای سیمانی
دیوار بنایی یا بتنی پوشیده شده با نمای سیمانی یک دیوار مانع است. اگر وسیلهای برای زه کشی آب باران از مجموعه وجود نداشته باشد، آب باران از طریق نما نفوذ میکند. دیوار فلزی LSF مشخصات یک دیوار مانع را ندارد. اگرچه دیوار LSF پوشیده شده با نمای سیمانی، به گونهای نیست که بتوان آنرا دیوار زهکش نامید ولی آزمایشهای نفوذ آب نشان میدهد که بارش باران همراه با وزش باد، منجر به عبور آب از مانع مقاوم در برابر آب در پشت نما (صفحه زه کش) خواهد شد.
ساخت خوب، صلبیت لایه زیرین و استفاده از درزهای کنترل، درزهای انبساط و درزگیرها برای یک مجموعه نمای سیمانی با عملکرد مناسب مخصوصاً در آب و هوای مرطوب ضروری است. به علاوه، با توجه به آنکه این نوع نما از مصالح سیمانی پرتلند است، سطحی نفوذپذیر در برابر هوا تلقی میشود. اگر آب درون نما نفوذ کند، به محض قطع بارش، آب، بخار خواهد شد و دیوار شروع به خشک شدن مینماید. با یک لایه نهایی پلیمری اکریلیک، تبخیر آب کندتر خواهد بود.
البته نازکی نسبی و وزن سبک مشکلاتی را برای خشک نگه داشتن دیوار پوشیده شده با نمای سیمانی در مناطق مرطوب ایجاد نماید. لذا روکش نما معمولاً به منظور استفاده در مناطق نسبتاً خشک توصیه میشود. این نوع نما در رنگهای مختلف موجود است. این امر عامل مهمی در بحث زیبایی شناختی ساختمان با پرداخت نمای سیمانی است.
نصب صفحات سیمانی
نصب صفحات سیمانی به زیر قاب، به دو روش خشک و تر، با استفاده از پیچ یا پرچ صورت میگیرد. براي انجام این کار، لازم است تختهها سوراخ کاري شوند. سوراخ کاري میتواند در پاي کار صورت گیرد، ولی براي دقت بیش تر و کیفیت بالاتر، در صورت امکان در کارخانه انجام شود. این امر، علاوه بر افزایش سرعت اجرا، دقت برش و دوام قطعات، باعث بهبود کیفیت ظاهري نما میشود. لازم به ذکر است که این روش اجرا تنها در صورتی عملی است که بازشدگیها در نما داراي نظم باشند و امکان تیپ کردن قطعات سیمانی فراهم باشد. درصورتی که قرار باشد بر روي صفحات سیمانی نما اندودکاري صورت گیرد، موضوع کیفیت برش مطرح نبوده و تمامی اقدامات برش می تواند بدون هیچ مشکلی در پاي کار صورت گیرد.
به منظور حفظ زبری طبیعی مصالح بنایی، درزهای ملات در دیوار بنایی ابزار زده نمیشود. به وضوح، سطح بنایی باید تمیز و عاری از نقصهایی باشد که اتصال بین نما و مصالح بنایی را با اختلال همراه سازد. با توجه به آنکه مصالح بنایی متخلخل هستند، ممکن است آب را از مخلوط جذب نموده و آب کافی در نمای سیمانی باقی نماند. بنابراین، سطح بنایی باید قبل از اجرای لایه پایه خیسانده شود.
نمای سیمانی EIFS پایه پلیمری
نمای EIFS تنوع فراوانی دارد. در انواع مختلف ساختمانهای کوتاه مرتبه و بلند مرتبه، مسکونی و تجاری کاربرد دارد. این نما را میتوان بر روی قابهای فولاد سرد نورد شده LSF بتن یا مصالح بنایی به کار برد. استفاده از فوم عایق در نمای EIFS دو مزیت دارد. اول اینکه از لحاظ کاهش مصرف انرژی کارایی داشته و و دوم اینکه بر روی فوم عایق امکان کاربرد انواع جزییات اجرایی به سهولت وجود دارد. در پوشش تمام شده نمای EIFS انواع گوناگونی از رنگها قابل اجرا است. در نمای EIFS، الزامی به اجرای درزهای کنترلی همانند آنچه در نمای سیمانی باید اجرا شود وجود ندارد.
نمای عایق حرارتی بیرونی و نازك کاری
نمای عایق حرارتی بیرونی و نازك کاری EIFS شامل یک لایه فوم عایق پلی استایرن، مش تسلیح از جنس الیاف شیشه، یک لایه پوشش پایه پلیمری و لایه پوشش نهایی پایه پلیمری است. که مش تسلیح در داخل لایه پوشش پایه قرار میگیرد.
ظاهر نهایی این نما بسیار شبیه نمای سیمانی است لذا مرسوم به نمای سیمانی مرکب بوده و از این طریق از نمای سیمانی معمولی که با پایه سیمان پرتلند است قابل تشخیص است. نمای EIFS متشکل از مصالح مرکب متعدد است. در این نما بین لایههای مختلف، درزبندها، درزپوشها و ادوات اتصال باید سازگاری وجود داشته باشد. بنابراین پیشنهاد میشود تمامی مصالح لایههای مختلف از یک تولیدکننده خریداری شود.
نمای بتنی پیش ساخته
پانلهای بتنی پیش ساخته برای تمامی شرایط آب و هوایی مناسب و قابل اجرا هستند. ولی بیشتر در شرایط آب و هوایی سخت مورد استفاده قرار میگیرند. این نماها در شرایطی که خطر یخ زدگی وجود دارد و کاربرد مصالح بنایی یا بتن درجا جایگزین مناسبی برای آن نماها هستند. به دلیل سرعت پایین عمل آوری سیمان پرتلند مشکل ساز است.
استفاده از پانلهای پیش ساخته باعث حذف نیاز به نصب داربست و افزایش امنیت کارگران میشود. همچنین با توجه به اینکه این پانلها در محل های سر بسته و با شرایط محیطی ثابت تولید میشوند، دارای کیفیت بالایی هستند. کاربرد پانلهای بتنی پیش ساخته در ساختمانهایی چون بیمارستانها و ساختمانهای با ارتفاع متوسط تا بلند، توصیه میشود.
دیوار بتنی به اندازه دیوار بنایی زیر و جاذب آب نیست. بنابراین، توصیه میشود ماسه پاشی سبک به همراه اجرای یک لایه دوغاب بعد از آن بر روی دیوار بتنی انجام شود. ضخامت کلی نمای سیمانی بر روی دیوار بتنی نزدیک به ضخامت آن بر روی دیوار بنایی است.
توضیحات بیشتر در زمینه نمای سیمانی در نشریه شماره ۷۱۴