مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان؛ پدافند غیرعامل
مبحث ۲۱ به اقدامات غیر مسلحانه‌ای می‌پردازد که به کارگیری آن‌ها موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌پذیری، ارتقا پایداری ملی، تداوم فعالیت‌های ضروری و تسهیل مدیریت بحران در برابر تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می‌شود.
انجام مطالعات پدافند غیر عامل به منظور شناخت تهدیدات و تدیون تهدید مبنا، بررسی آسیب پذیری‌های زیر ساخت‌ها، اماکن و تاسیسات و ارائه راهکارهایی به منظور مصون سازی و پایداری است. تهدیدات از تنوع و پیچیدگی زیادی برخوردار هستند و مهندسین با تخصص‌های مختلف برای انجام طراحی ساختمان و تاسیسات، باید قابلیت‌های لازم را با آموزش و بهره گیری از اسناد بالادستی پدافند غیر عامل در خود ایجاد نمایند. اجرای الزامات و ملاحظات پدافند غیر عامل موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان‌ها، تاسیسات و تجیهزات حیاتی، حساس و مهم کشور در مقابل تهدیدات ضروری و کاهش آسیب پذیری زیر ساخت‌ها، اماکن، تاسیسات و تجیهزات مهم کشور در زمان وقوع تهدید می‌شود. این مبحث اختصاص به ضوابط پدافند غیر عامل در ساختمان‌ها دارد و طراحان، مجریان و ناظرین اجرای پروژه‌های ساختمانی، موظف به رعایت الزامات و ملاحظات پدافند غیر عامل مطابق با ضوابط مندرج در این مبحث هستند.
رعایت این مبحث موجب حفظ جان و مال انسان در برابر حوادث، تهدیدات و استمرار فعالیت‌های اساسی و ضروری مردم، تضمین تداوم تامین نیازهای حیاتی مردم (از قبیل آب، نان و غذا، پناهگاه، انرژی، ارتباطات، بهداشت و امنیت) و سهولت در ادره کشور در شرایط بروز تهدید و بحران ناشی از تجاوزات خارجی در مقابل حملات و اقدامات خصمانه و مخرب دشمن از طریق طرح ریزی و اجرای طرح‌های دفاع غیر عامل و کاهش آسیب‌پذیری نیروی انسانی و مستحدثات و تاسیسات و تجهیزات حیاتی و حساس کشور می‌شود.
ضوابط ارائه شده در این مبحث به منظور کاهش آسیب‌پذیری ساختمان‌ها در برابر تهدیدات نظامی و همچنین اعمال اقدامات و تدابیر و ملاحضات لازم، شامل ایمن سازی، مستحکم سازی، پیش‌بینی سامانه‌های جایگزین، تسهیل مدیریت بحران در زیرساخت‌ها و مکان‌یابی، در حوزه ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
دامنه کاربرد مبحث ۲۱
ضوابط مندرج در مبحث ۲۱ از مجموعه مقررات ملی ساختمان شامل طرح و اجرای ساختمان‌ها با انواع سیستم باربری، در برابر آثار بارهای انفجار ناشی از اصابت غیر مستقیم است.
دامنه کاربرد مقررات این مبحث شامل ساختمان‌های متعارف از جمله: ساختمان‌های مسکونی ۴ طبقه و بیشتر، اداری و تجاری ۴ طبقه و بیشتر، مجموعه‌های ورزشی، تفریحی، سالن‌های اجتماعات، فروشگاه‌ها، هتل‌ها، دانشگاه‌ها، مساجد با ظرفیت بیش از ۱۰۰ نفر، سالن‌های سینما و تئاتر و بیمارستان‌ها است.
ساختمان‌ها و تاسیسات زیر مشمول مقررات مندرج در مبحث ۲۱ نیستند.
سیلوها، سدها، آب بندها، مخازن ذخیره سوخت، برج‌های صنعتی، برج‌های مراقبت فرودگاه‌ها، برج‌های مخابراتی و رادیو تلویزیونی، یادمان‌های مرتفع، دکل‌ها، دودکش‌ها، ابنیه راه‌ها، پل‌ها، پالایشگاه‌ها، نیروگاه ها، اسکله‌ها و بنادر، استحکامات نظامی، تونل‌ها، متروها، خطوط انتقال نفت و گاز و آب و فاضلاب و مخابرات و برق، تاسیسات تلمبه خانه‌های نفتی، ایستگاه‌های تقویت و تقلیل فشار گاز، پست‌های توزیع و انتقال برق و …
به منظور تامین ایمنی، کاهش آسیب پذیری و مقابله با تهدیدات الکترومغناطیسی (EMP) و گرافیکی و سایبری، باید از مقررات و آیین نامه‌های مربوطه استفاده شود.
تهدیدات ناشی از انفجارهای هسته‌ای، حملات شیمیایی و میکروبی، برخورد مستقیم پرتابه به سازه ها و تاسیسات، اغتشاشات الکترونیکی، تهدیدات بیولوژیکی، مشمول مقررات این مبحث نیستند.
تغییرات ویرایش دوم مبحث ۲۱
ویزایش دوم این مبحث مشتمل بر هفت فصل به شرح زیر است.
فصل اول شامل کلیات، دامنه کاربرد مبحث، تعریف مفاهیم بنیادی در خصوص پدافند غیر عامل و کارکرد آن در مقررات ملی ساختمان است. در این فصل ساختمان‌ها بر مبنای نوع کاربری، تعداد ساکنین، زیربنا، تعداد طبقات و ارزش سرمایه‌های داخل آن به پنج گروه تقسیم شده‌اند و سطوح مختلف بار انفجار و حداقل سطوح عملکرد سازه‌ای اجزای ساختمان‌ها برای گروه‌های مختلف ساختمانی ارائه شده است.
فصل دوم به بررسی ملاحظات پدافند غیر عامل در طراحی معماری و محوطه ساختمان ها و مجموعه ههای زیستی می پردازد.
در فصل سوم به انواع انفجار، امواج ناشی از آن و مشخصه‌های این امواج و فشار ناشی از انفجار بر سازه پرداخته شده است.
در فصل چهارم مشخصات مکانیکی مصالح در برابر بار انفجار و سامانه‌های سازه ای مقاوم در برابر انفجار معرفی شده‌اند.
فصل پنجم شامل روش‌های تحلیل و طراحی سازه‌ها در برابر بارهای ناشی از انفجار است. روش‌های تحلیل دینامیکی غیر خطی و استاتیکی معادل جهت تحلیل اعضای سازه معرفی شده و معیارهای پذیرش اعضا با توجه به سطوح عملکرد ارائه شده است.
در فصل ششم انهدام پیش رونده و روش‌های طراحی سازه در برابر آن به عنوان جایگزینی برای طرح در مقابل انفجار بررسی شده است.
در فصل هفتم نیز ملاحظات تاسیسات مکانیکی و برقی در حوزه پدافند غیر عامل آورده شده‌اند.
موارد شمول فصل های فوق برای گروه‌های ساختمانی، مطابق جدول ۲۱-۱-۲ این مبحث است.
با توجه به جدید بودن مبحث و لزوم ارزیابی بازخورد آن در جامعه مهندسی پس از اتمام دوره آزمایشی موارد شمول آن مورد ارزیابی و تجدید نظر قرار خواهد گرفت.
از آنجا که ضوابط کمی این مبحث برای اولین بار تدوین و ارائه شده است، بی‌تردید دارای نواقص، کاستی‌هایی است و از مهندسان و محققان محرتم تقاضا می‌شود تا نظرات ارزنده و سازنده خویش را جهت بررسی و اعمال در ویرایش بعدی در اختیار این کمیته قرار دهند.
دانلود مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان ویرایش دوم سال ۱۳۹۵
حجم : ۱۷/۴ مگابایت
نوع فایل : PDF
سال انتشار : ۱۳۹۵
ویرایش : دوم
دانلود مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان ویرایش اول سال ۱۳۹۱
حجم : ۷/۰۶ مگابایت
نوع فایل : PDF
سال انتشار : ۱۳۹۱
ویرایش : اول
