چاه فاضلاب‌

یکی از موارد مهم در صنعت ساختمان، سیستم دفع فاضلاب بوده که به دو صورت سیستم فاضلاب شهری و سیستم چاه اجرا می‌شود. ولی در کمال تاسف به دلیل ضعف و نقصان سیستم فاضلاب شهری‌، همچنان از روش چاه استفاده شده که البته مضرات زیست محیطی و سلامتی آن بر کسی پوشیده نیست.

‌انتخاب نوع دفع و چاه بستگی به جنس خاک و نوع زمین و سطح آب زیر زمینی منطقه داشته و در مناطقی که خاک آن به میزان کافی شن و ماسه یا خرده سنگ داشته باشد از چاه جذبی و در مناطقی که خاک آن حاوی رس فراوان یا خاصیت باتلاقی بوده یا سطح آب زیر زمینی بالا باشد (در صورت عدم وجود سیستم فاضلاب شهری) از چاه (مخزن) سپتیک استفاده می‌شود.

‌چاه جذبی

چاه جذبی از سه بخش زیر تشکیل شده است.

‌گلدانی

به دهانه چاه که شکل گلدون داشته (مخروطی یا قیفی) گلدونی گویند و در واقع گلدونی محل جمع آوری فاضلاب و استقرار انتهای لوله‌های فاضلاب و وظیفه هدایت فاضلاب به چاه را دارد.

میله

چاه به قطر ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر که تا سطح لایه نفوذ پذیر خاک عمق داشته را میله گویند. البته بهتر است جهت کاهش اثرات منفی حفر چاه بر سازه ساختمان‌، همواره حداقل عمق میله ۶ متر باشد.

‌انباره

مخزن گنبدی شکل چاه که در لایه نفوذ پذیر خاک حفر می‌شود را گویند و وظیفه آن جمع آوری فضولات و جداسازی آب از فاضلاب توسط نشت در لایه‌های نفوذ پذیر خاک است.

لازم بذکر است حتماً باید آب باران و سطحی از چاه فاضلاب انسانی جدا بوده و بهتر است حد الامکان چاه مربوط به آب باران از چاه فاضلاب انسانی دور باشد.

‌محاسبه حجم انباره چاه جذبی فاضلاب

چاه جذبی یکی از روش‌های سنتی دفع فاضلاب انسانی است که کماکان در مناطق دارای زمین آبکش و سطح آب‌های زیرزمینی پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته ورود مستقیم فاضلاب به چاه جذبی بدون هیچ گونه عملیات پیش تصفیه‌، قابلیت این گونه چاه‌ها را در کاهش آلودگی فاضلاب به شدت کاهش می‌دهد که این امر موجب آلودگی منابع آب زیرزمینی می‌شود. لذا استفاده مستقیم از چاه حذبی برای دفع فاضلاب توصیه نمی‌شود. اتصال به سیستم فاضلاب شهری در صورت دسترس بودن و یا استفاده از پکیج‌های فاضلاب مجهز به فن هوادهی که فرایند تصفیه فاضلاب در آنها با کمک باکتری‌های هوازی و در نتیجه با کاهش بوی فاضلاب صورت می‌گیرد. روش‌های مطمئن‌تری در این خصوص محسوب می‌شود. در صورت انتخاب چاه جذبی به عنوان گزینه دفع فاضلاب انسانی می‌بایست فاضلاب را ابتدا به داخل یک انباره تعفن (سپتیک تانک) هدایت نمود تا با ایجاد تاخیر و ایستایی در حرکت فاضلاب به مدت تقریبی ۲۴ ساعت، لجن موجود در آن ته نشین شده و سپس آب باقی مانده به چاه جذبی هدایت شود.

با توجه به فرایند هضم لجن در چاه جذبی و سپتیک تانک با استفاده از باکتری‌های بی هوازی، بوی نامناسبی همراه با گازهای قابل انفجار از این دو سیستم متصاعد می‌شود که می‌بایست حتماً با در نظر گرفتن لوله ونت مستقل با سایز حداقل ۴ اینچ به محوطه آزاد و دور از محل اسکان ساکنین مثلاً به محوطه بام ساختمان، تخلیه شود. ضمناً اتصال لوله‌های آب باران به چاه جذبی فاضلاب نیز کاملاً اشتباه بوده و می‌بایست جدا از آن احتراز شود زیرا در هنگام بارش باران به ناگهان حجم زیادی از آب وارد سپتیک تانک یا چاه حذبی شده و موجب بر هم خوردن اکوسیستم موضعی باکتری‌های بی‌هوازی و اختلال در فرایند هضم لجن و همچنین بر هم خوردن لجن و متصاعد شدن بوی ناخوشایند فاضلاب و پخش آن در محوطه ساختمان می‌شود.

سپتیک تانک

چاه‌های سپتیک در دو نوع یک بخشی یا چند بخشی تقسیم می‌شوند که این تقسیم بندی بر اساس بخش بندی داخلی سپتیک است. به گونه‌ای که اگر سپتیک شامل یک بخش باشد، لازم است با استفاده از دیوارهای کوتاه به عنوان موج گیر سرعت حرکت فاضلاب در ان را کاهش داده تا امکان جدا شده آب از مواد معلق در فاضلاب ایجاد شود که به مرور زمان فضولات بصورت لجن در کف مخزن جمع خواهند شد.

در سپتیک‌های چند بخش، با ایجاد دو یا چند اتاقک به هم مرتبط در سپتیک، امکان جداسازی آب از فضولات و جمع آوری فضولات در اتاقک‌های ابتدایی را فراهم می‌سازند.

انواع چاه سپتیک‌

این چاه‌ها از دو نوع یک بخشی یا چند بخشی تقسیم می‌شوند که این تقسیم بندی بر اساس بخش بندی داخلی سپتیک بوده است.

چاه سپتیک یک بخشی‌

اگر چاه سپتیک شامل یک بخش باشد به آن سپتیک یک بخشی می‌گویند.‌ لازم است با استفاده از دیوارهای کوتاه به عنوان موج گیر سرعت حرکت فاضلاب در ان را کاهش داده تا امکان جدا شده آب از مواد معلق در فاضلاب ایجاد ش ودکه به مرور زمان فضولات بصورت لجن در کف مخزن جمع خواهند شد.

چاه سپتیک دو بخشی‌

در سپتیک‌های چند بخش با ایجاد دو یا چند اتاقک به هم مرتبط در سپتیک امکان جداسازی آب از فضولات و جمع آوری فضولات در اتاقک‌های ابتدایی را فراهم می‌سازند.

جنبه‌های منفی چاه سپتیک‌

جنبه‌های منفی چاه سپتیک‌ نسبت به نوع جذبی کمتر است، به این دلیل که فاضلاب و آب‌هایی که آلودگی دارند را وارد سفره‌های زیر زمینی نمی‌کند. اما با این حال نیز جایگزین شبکه فاضلاب و روش‌های نوین تصفیه فاضلاب نخواهد شد.