بنایی با آجر
انجام هر گونه بنایی با آجر در مواقعی که گرمای هوای محل کار یا درجه حرارت هر یک از مواد مصرفی از ۵ درجه سانتیگراد کمتر است، مجاز نیست مگر اینکه وسایل کافی و مجاز برای حرارت دادن یا عایق نمودن محل کار یا مواد مصرفی به کار رود به طوری که درجه حرارت از مقدار مشخص شده بالا کاهش نیابد.
آماده نمودن بستر زیرین
تمامی سطوح زیرین که کارهای بنایی بر روی آن آغاز می‌شود باید کاملاً تمیز شده و قبل از شروع کار مرطوب شود.
ملات
- ملات باید کاملاً در سطح جامد بستر زیرین و همچنین روی سطوح قائم آجر پخش شود.
- ملات را نباید بیش از اندازه لازم جلوتر از محل آجر کاری پخش نمود تا ملات قبل از قرار دادن آجر سفت نشود.
- ملات سخت شده که از روی داربست، کف یا از محل‌های دیگر برداشته شده باشد نباید مورد استفاده قرار گیرد.
بنایی با آجر فشاری
خیساندن آجر
آجر باید قبل از نصب تمیز شده و کاملاً در آب خیسانده شود و در حین ساختمان مرطوب نگهداشته شود.
طرز قرار گرفتن آجر و ترتیب آن
کارهای آجری باید با استفاده از روش پیوند بلوکی و صلیبی ساخته شود. برای دیوارهای آجری آرماتوردار یا در موارد استثنایی دیگری می‌توان از پیوند محلی روش کله – راسته نیز استفاده نمود.
آجر چینی
- آجر باید کاملاً تراز با درزهای به ضخامت مساوی و یکنواخت چیده شود. ضخامت بندهای آجرکاری نما باید حداکثر ۱۲ میلیمتر و حداقل ۱۰ میلیمتر باشد. آجرکاری حاصله باید کاملاً شاقول و مطابق با ابعاد، جهت و کورهای نشان داده شده در نقشه‌ها باشد. و سطح عمودی هر آجر را قبل از نصب باید با لایه‌هایی از ملات پوشانید و سپس با استفاده از ماله کمی در ملات فرو برده و در محل خود جایگزین نمود.
- آجر نصب شده نباید پس از سخت شدن یا حتی خود گیری اولیه ملات در جای خود حرکت داده شود. جایگزینی نهایی آجر باید در زمانی صورت گیرد که ملات هنوز کاملاً شل است.
- کارهای آجری زیرین تا ارتفاع ۳۵ سانتیمتر بالاتر از سطح زمین باید با استفاده از آجرهای انتخابی کاملاً جامد و خوب پخته شده انجام گیرد.
- نماسازی آجر باید با استفاده از دیوار پشت بند صورت گیرد و سطح پشت آجر نما باید با یک لایه به عرض حداقل یک سانتیمتر ملات اندود شود. به طوری که درز بین آجر نما و آجر پشت بند کاملاً با ملات پر شود لیکن این عمل در محل آجرهای نمای کله که به منظور قفل و بست به کار میروند قطع خواهد شد.
قفل و بست در کارهای بنایی با آجر
در مواقعی که آجرکاری در مجاورت ستون بتنی یا فلزی قرار می‌گیرد و در آن درز انبساط پیش بینی نشده باشد باید مهارهای فلزی از نوع و به شکل خواسته شده به فواصل لازم در داخل بندهای آجر قرار رفته و انتهای آن در داخل ستون مهار شده و یا به آن جوش شود.
محل تقاطع دیوارهای متقاطع و تمامی گوشه‌ها باید یکجا و یا به صورت لاریز ساخته شوند. بنابراین نباید دیوار چینی گوشه‌ها و محل تقاطع دیوارها و یا به طور کلی هر نقطه دیگری از دیوار در امتداد قائم متوقف شود. در محل تقاطع‌ها باید دو دیوار متعامد را توسط میله‌های فلزی به صورت نبشی به هم پیوند داد.
مشخصات بند در آجرکاری
- بندهای نما باید هنگامی که ملات هنوز خمیری است با وسایل قابل قبول و کمی مقعر بندکشی شود.
- داخل تمامی بندهای دیوارهای داخلی و خارجی که بعداً پوشیده یا نماسازی می‌شوند باید به عمق کافی از ملات خالی و تمیز شود.
- بند کارهای آجری که به وسیله عایق پوشانیده می‌شوند باید تا لبه آجر با ملات پر شود.
محل‌های باز در آجرکاری
محل‌های نصب در و پنجره و سایر محل‌های باز در دیوارها باید به طور دقیق و با استفاده از آجرهای نیمه یا آجرهای بریده شده به اندازه مورد نظر ساخته شود. آجر باید به اندازه‌های تعیین شده با استفاده از اره‌های آجر بری یا سایر وسایل مورد قبول به طریقی بریده شود که سطوح و کنج‌های محل‌های باز در دیوار کاملاً صاف و شاقولی ساخته شده و هچنین از ایجاد شکستی یا ترک در آجرها جلوگیری شود.
در محل نصب در و پنجره‌های خارجی، دیوار باید فاصله کافی با چهار چوب داشته باشد که بتوان درز مربوطه را با مواد انعطاف پذیر و عایق مورد نظر پر نمود.
استفاده از آجر نیمه
آجر نیمه را می‌توان برای محل‌های باز در دیوار و برای پر کردن پشت آجرهای راسته و سایر محل‌های مورد تصویب به کار برد. مشروط بر اینکه سطح یا لبه آجر در محل نیمه شده به طرف داخل قرار گرفته و هیچگاه قسمتی از نمای آجرکاری را تشکیل ندهد.
دیوارهای دو جداره آجری
در ساختن چنین دیوارها مقررات اضافی زیر باید رعایت شود.
- دیوارهای دو جداره باید بالاتر از سطح زمین اطراف و بر روی تکیه‌گاهی جامد شروع شود.
- به جز در مواردی که نقشه‌ها ابعاد دیگری را نشان دهند عرض جدارهای داخلی و خارجی نباید از نصف آجر کمتر و عرض فضای خالی بین دو دیوار نباید از ۵ سانتیمتر کمتر و از ۸ سانتمیتر بیشتر باشد.
- جدارهای داخلی و خارجی باید با استفاده از مهارهای مستطیل شکل (به‌شکل قاب) که با استفاده از میله ضد زنگ به قطر حداقل ۸ میلمیتر ساخته می‌شود به یکدیگر اتصال داده شوند. مهار‌ها باید حداکثر ۵۰ اسنتمتر به طور عمودی و ۶۰ سانتیمتر به طور افقی از یکدیگر فاصله داشته باشند. و تعداد این بست‌ها هیچگاه نباید در هر متر مربع دیوار از ۴ عدد کمتر باشد در محل‌های باز و کتج‌ها باید مهارهای اضافی لازم تعبیه شود.
- در مواردی که که کوچکترین امکان نفوذ آب به داخل فضای بین دیوارها وجود دارد سوراخ‌هایی کوچک به شکل مداد باید در سطح زیرین دیوار تعبیه شود. برای انجام این کار می‌توان تعدای کافی میله روغن زده شده فلزی یا لوله لاستیکی را در داخل ملات بندها قرار داده و پس از خودگیری ملات خارج نمود. این سوراخ‌ها باید آب را به طرف خارج ساختمان هدایت نموده و فاصله آنها از یکدیگر نباید از یک متر تجاوز نماید.
- بالای در و پنجره و سایر محل‌های باز در دیوار و سطح روی فونداسیون که دیوار روی آن قرار می‌گیرد. باید با استفاده از ورق گالوانیزه یا مواد مورد قبول دیگر پوشانیده شود تا آب را به خارج دیوار هدایت نموده و رطوبت داخل پی یا در و پنجره نشود.
- هیچ گونه ریزش ملات به داخل جدار بین دیوارها مجاز نیست. برای جلوگیری از ریزش ملات می‌توان از چوب یا تسمه که عرض آن مساوی با جدار بین دیوار باشد استفاده نمود تا ملات‌های ریخته شده در روی آن جمع آوری و سپس خارج شود.
محافظت کارهای آجری
آجرکاری باید در صورت لزوم با استفاده ار ورق‌های نایلونی یا پوشش‌های قابل قبول دیگر در مقابل باران و برف و هر گونه عوارض جوی محافظت شوند. در هوای سرد که امکان یخ بندان می‌رود، کارهای آجری باید پوشانیده شده و در صورت لزوم حرارت داده شوند به طوری که حرارتی به حداقل ۵ درجه سانتیگراد به مدت ۷۲ ساعت پس از نصب در کارهای آجری تامین شود. در هوای گرم آجرکاری که با ملات سیمانی ساخته شده باید به مدت کافی مرتباً مرطوب نگهداشته شود.
