نشریه شماره ۹۵

از آنجا که وجود نقشه‌ای مناسب پایه و اساس هر نوع عملیات عمرانی است، لازم می‌نمود که عملیات نقشه برداری و تهیه نقشه از استاندارد مناسبی برخوردار باشد تا بتوان از نقشه‌های تهیه شده،‌ در هر کار عمرانی با اطمینان خاطر استفاده کرد. به همین دلیل به دنبال تهیه نشریه شماره ۷۹ (شرح خدمات نقشه برداری)، ضرورت ارائه مشخصات فنی عملیات نقشه برداری به صورت مدون و به شکلی که در دسترس همگان قرار گیرد، احساس شد. نشریه شماره ۹۵ که نتیجه تلاشی یک ساله است برای برآوردن همین نیاز تهیه شده است.

این نشریه و نشریه‌های مشابه می‌تواند اطلاعات لازم را در مورد اینکه چه انتظاری از انواع نقشه‌ها می‌توان داشت، در اختیار مصرف کنندگان نقشه قرار دهد. در دسترس بودن این قبیل استانداردها به نقشه‌برداران امکان می‌دهد تا روش‌های مناسب را برای رسیدن به دقت‌های مورد نظر انتخاب کنند.

دقت مسطحاتی نقشه‌ها

در بررسی استاندارد دقت نقشه‌ها ملاک‌های متفاوتی را باید در نظر داشت. هدف آن است که از طرفی دقت‌ها در سطح بسیار خوبی باشد و از طرف دیگر، اقتصادی بودن ت.لید نقشه منظور نظر باشد. بنا به بررسی‌های به عمل آمده، خطای مربعی متوسط اختلاف موقعیت مسطحاتی نقاط مشخص نقشه با زمین ۰/۵ میلیمتر در مقیاس نقشه در نظر گرفته می‌شود. مقصود از نقاط مشخص نقاطی است که موقعیت آنها روی زمین باید با دقت بهتر از ۰/۱ میلیمتر در مقیاس نقشه مشخص باشد. جابه‌جایی‌های ناشی از کاربرد علایم قراردادی در آنها اعمال نشده باشد.

دقت ارتفاعی نقشه‌ها

مشخص کننده دقت نقشه‌ها از نظر ارتفاعی، فاصله متساوی البعد (فاصله ارتفاعی دو منحنی تراز متوالی contour interval)، مقیاس نقشه و شیب زمین است. بدین معنی که دو نقشه که دارای یک مقیاس بوده ولی فاصله متساوی البعد آنها متفاوت است، معرف دو دقت ارتفاعی متفاوت هستند. همچنین در یک نقشه مشخص با فاصله منحنی تراز تعریف شده، اگر شیب‌های متفاوتی وجود داشته باشد دقت ارتفاعی در شیب‌های متفاوت با یکدیگر مختلف خواهد بود.

محاسبات زمینی

این مرحله از عملیات کلاَ به دو بخش تقسیم می‌شود.

عملیات محاسباتی که در محل کار برای اطمینان از صحت اندازه‌گیری انجام می‌شود.
عملیات دفتری که در مرکز انجام شده، شامل محاسبات نهایی و سرشکنی‌ها خواهد بود.

عکس برداری هوایی

عکس برداری هوایی معمولاَ با توجه به ملاک‌های زیر طبقه بندی می‌شود.

توجیه محور اپتیکی دوربین عکس برداری هوایی(قائم یا مایل)
سیستم دوربین (تک دوربین یا چند دوربین ترکیبی)
محدوده طیف مورد استفاده در عکاسی (مادون قرمز، طیف قابل رویت، راداری)
روش عکاسی (تک عکس – نورمداوم – پانورامیک)
ابعاد عکس‌ها
مورد استفاده عکس (تهیه نقشه، شناسایی)

کارتوگرافی

منظور از کارتوگرافی در نشریه شماره ۹۵ ، مرحله پاکنویس، پرداخت و تکثیر نقشه‌هاست که عرفاً به کارتوگرافی تخصصی معرف است. بنابراین در مشخصات این مجموعه، مراحل و فصول کارتوگرافی عمومی و نظایر آن مورد نظر نبوده است.

موارد زیر در عملیات ترسیم نقشه ها برای تصمیمگیری در نقشه‌ کشی (ترسیم مرکبی – اسکرایبینگ مثبت – اسکرایبینگ منفی) مورد توجه قرار می‌گیرد.