نشریه شماره ۶۳۸

نشریه شماره ۶۳۸ بخش نهم از آيين نامه سازه‌های ساحلی (بارنگری نشریات شماره ۳۰۰) را شامل می‌شود.

بهره برداری و نگهداری تاسيسات ترافيك زمینی در نشریه شماره ۶۳۸

در نشریه شماره ۶۳۸ تاسيسات ترافيك زمینی بندر بايد با در نظر گرفتن خصوصيات سازه‌ای آن اجرا و نگهداری شود تا وسائل نقليه‌ای مانند خودرو و قطار بتواند به راحتی و در كمال امنيت از آنها استفاده كنند. سازه جاده بايد با در نظر گرفتن شرايط واقعی استفاده از جاده مانند ايجاد ترافيك، حجم ترافيك، توپوگرافی منطقه، ارتباط مناسب با راه‌های مجاور و غيره تعيين شود. سازه جاده‌ای كه غالباً توسط عابران پياده يا دو چرخه سواران استفاده می‌شود بايد با در نظر گرفتن شرايط قرارگيری تاسيسات بندری تعيين شود.

جاده‌ای كه به سازه‌های مقاوم در برابر زلزله و يا فضاهاي بازی كه براي ذخيره‌سازی امكانات امدادی در زمان زلزله‌های بزرگ در نظر گرفته شده‌اند، متصل می‌شود بايد به گونه‌ای طراحي شود كه در برابر زلزله‌های احتمالی مقاوم باشد. موارد ذكر نشده در اين نشریه، در مورد سازه، موقعيت و تاسيسات مربوط به جاده بايد طبق آيين نامه طرح هندسی راه‌ها (نشريه ۴۱۵ معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردی) و آيين نامه ايمني راه‌ها (نشريه ۲۶۷ معاونت برنامه ريزی و نظارت راهبردی) در نظرگرفته شود.

روسازی راه در نشریه شماره ۶۳۸

سازه روسازی بايد با توجه به بار چرخ وسائل نقليه عبوری خاص مانند كاميون تريلرها و جرثقيل‌های متحرك طراحی شود. معمولاً براي راه‌های محوطه بندری از روسازی بتنی سيمانی و يا آسفالتی استفاده میشود. طراحی روسازی بتنی سيمانی بايد مطابق مراحل ذكر شده باشد. طراحی روسازی آسفالتی در نشریه شماره ۶۳۸ بايد مراحل ذكر شده طی کند.

اصولاً از دو روش برای طراحی سازه روسازی در نشریه شماره ۶۳۸ با توجه به حجم ترافيك استفاده می‌شود.

روش استفاده از تعداد وسائل نقليه تجاری بزرگ عبوری در روز
روش استفاده از بار چرخ وسائل نقليه

موقعيت و اندازه پاركينگ‌ها

اندازه و مكان پاركينگ خودروها در بندر بايد به گونه‌ای باشد كه اختلالی در كار تجهيزات بندر و رونی ترافيك ايجاد نكند. تحقق اين امر با توجه به ترافيك داخل محوطه بندر و شرايط راه‌های مجاور محوطه صورت میپذيرد. محل پارك يك خودرو به صورت کلی بايد خارج از راه و جاده باشد، اما در صورتی كه شرايط توپوگرافی منطقه يا دلايل ديگری، ايجاب كند كه محل پارك در كنار جاده باشد، بايد شرايط ذيل در آن اعمال شود.

محل پارك نبايد در مسير ارتباطی يك بندر به يك آزاد راه قرار بگيرد.
محل پارك نبايد جايي قرار گيرد كه مانع عبور و مرور روان خودروهای عبوری براي تخليه و بارگيری شود.
محل پارك نبايد در نزدیکی محلی كه كالاهای خطرناك بارگيری و تخليه میشود قرار بگيرد مگر آنكه شرايط توپوگرافي منطقه يا دلايل ويژه ديگری ايجاب كند.
عرض راه در پاركينگ خودروها، اندازه محل پارك و عرض راه برای دور زدن و عقب رفتن به داخل محل پارك بايد با توجه به نوع خودرو، زاويه محل پارك و روش پارك كردن تعيين شود

اصول برنامه ريزی و طراحی در نشریه شماره ۶۳۸

موقعيت، امتداد و شكل مقطع تونل‌های مستغرق بايد به شكل مناسبی با توجه به شرايط استفاده از تونل و همچنين شرايط طبيعت اطراف آن، تعيين شود. نكاتی مانند حجم عبور و مرور خودرو، نسبت وسائل نقليه سنگين به كل خودروهای عبوری، نياز يا عدم نياز به پياده رو، نياز يا عدم نياز به خط عبور دو چرخه، نوع و تعداد كابل‌های برق و لوله‌های عبوری از داخل تونل، اجازه يا عدم اجازه انتقال مواد خطرناك از داخل تونل، وجود باجه‌های اخذ عوارض و ارتباط با ساير راه‌ها بايد در انتخاب مقطع عرضي تونل مستغرق درنظر گرفته شود.

همچنين، بايد در طراحی تونل مستغرق به احتمال نياز به افزايش ارتفاع در بالای آن توجه ويژه داشت. علاوه بر اين، در طراحی اين تونل‌ها بايد نوع و ميزان بهره‌برداری از آنها در آينده به دقت بررسي شود زيرا تغيير مقطع عرضي اين تونل‌ها مانند عريض كردن آن كاری بسيار دشوار و پرهزينه است. درصورتی كه عبور و مرور عابر پياده و دوچرخه در تونل‌های مستغرق مورد نظر باشد، بايد تمهيدات مورد نظر براي افراد مسن و معلول در آنها در نظر گرفته شود.

با توجه به نوع سازه استفاده شده در قطعات و اجزای تونل مستغرق، ممكن است ايجاد پوشش عايق در برابر آتش در اجرای تونل لازم باشد. نوع و ضخامت اين پوشش با توجه به نوع و شكل داخلی سازه مقطع تونل تعيين میشود. با توجه به قوانين موجود، مديريت بندر میتواند عبور و مرور وسائل نقليه‌ای كه مواد آتشزا يا تحت فشار زياد را حمل میكند، محدود كند.

پل‌ها

به طور کلی طراحی پل‌ها در (نشریه شماره ۶۳۸) محوطه بندری بايد بر اساس ضوابط و آيين نامه‌های پل (نشريات شماره ۱۳۹، ۴۶۳، ۳۸۹، ۳۹۵ و معاونت برنامه ريزی و نظارت راهبردی) صورت پذيرد.

ملزومات طراحی پل‌ها در نشریه شماره ۶۳۸

پلی كه از بالای كانال ناوبری و يا حوضچه ناوبری عبور میكند بايد شرايط زير را دارا باشد.

تيرهای اصلي زير پل بايد تا حد ممكن در بالاترين ارتفاع از سطح آب قرار بگيرند تا عبور و مرور کشتیها از زير پل بدون هيچ خطری انجام شود.
پايه‌هاي پل نبايد به گونه‌اي قرار بگيرند كه در رفت وآمد كشتي‌ها ايجاد مانع و يا خطر بكنند.
علائم هشدار دهنده لازم براي جلوگيری از برخورد كشتي‌ها به پايه و يا تيرهای پل بايد در محل مناسب نصب شود.

پلی كه از روی تجهيزات مهار يا تجهيزات جابجایی كالا عبور می‌كند بايد شرايط زيرا را دارا باشد.

موقعيت پايه‌های پل و ارتفاع تيرهای پل بايد به گونه‌ای باشد كه در روند مهاربندي و يا جابه‌جایی كالا ايجاد مانع و خطر نكند.
علائم هشدار دهنده لازم براي جلوگيری از برخورد تجهيزات جابجايي كالا و خودرو با پايه و تيرهای پل بايد در محل مناسب نصب شود.

انبارهای اسكله

براي سهولت جابجایی كالا در اسكله در هنگام ورود و خروج کشتی، انبارهای اسكله بايد شرايط زير را دارا باشد.

اندازه انبار بايد با توجه به نوع، تعداد و شرايط جابجایی كالا تعيين شود.
عرض و انحنای گذرگاه‌ها در داخل انبار بايد به گونه‌ای باشد كه تجهيزات جابجایی كالا در كمال ایمنی و راحتی فعاليت خود را انجام دهد. در صورت وجود احتمال ايجاد گرد و غبار در اثر عمليات جابجایی كالا، بايد تجهيزات تهويه به اندازه لازم در داخل انبار در نظر گرفته شود.

تجهيزات حمل و نقل نفت

تجهيزات جابجایی نفت بايد به گونه‌ای باشد كه با در نظر گرفتن وزن و فشار نفت در داخل آن، بار مرده تجهيزات، بارهای ايجاد شده توسط باد و نيروي لرزه‌ای، نفت را به شکلی ايمن جابجا كند. فاصله بين بازوهای بارگيري نفت و خط جلویی تاسيسات پهلوگيری بايد با توجه به اندازه بازوهای بارگيری و ارتفاع ضربه‌گيرها (فندرها) تعيين شود، به طوری كه مانع عمليات انتقال نفت نشوند.

تاسيسات دسته‌بندی مخصوص محصولات دريایی

تاسيسات دسته‌بندی محصولات دريایی بايد به گونه‌ای طراحی شود كه قادر به ايجاد رابطه مثبت بين عملكردهای مختلف خود باشد. تاسيسات دسته بندی محصولات دريایی شامل ناحيه دسته بندی اين محصولات و تاسيسات فرعی مربوط است. ناحيه دسته بندی محصولات دريایی با فعاليت‌هایی نظير شستشو و بيرون آوردن ماهی صيد شده سروكار داشته و بايد برای حفظ تازگی محصولات، جلوگيری از آلودگی و حفظ شرايط مناسب كار، مسقف باشد. تاسيسات فرعی شامل ناحيه بارگيری، سردخانه، سالن فروش و ساير تاسيسات فرعی بوده و موجب بهبود كاركرد در ناحيه دسته بندي محصولات دريایی میشود و به همان اندازه میتواند به تاسيسات دفع فاضلاب و تاسيسات سردخانه كمك كند.

محوطه‌های تاسيسات انبار كالاهای خطرناك و ذخير‌ه‌سازی نفت محوطه‌های تاسيسات انبار كالاهای خطرناك و ذخيره سازی نفت بايد در مجاورت هم قرار داشته باشد، مگر آنكه شرايط توپوگرافي منطقه و علل ديگر مانع اين موضوع شود. با توجه به نوع كالای خطرناك و ساختار تاسيسات، بايد فضایی باز با ابعاد متناسب در مجاورت محوطه تاسيسات انبار كالاهای خطرناك و ذخيره سازی نفت در نظر گرفته شود.

تاسيسات آب رسانی

جانمایی و ظرفيت لوله‌های آب بايد با توجه به نوع کشتی تعيين شود. منابع آب بايد شرايط بهداشتی در نشریه شماره ۶۳۸ زير را دارا باشند.

لوله‌های آب بايد دارای ساختاری باشد كه از ورود آلودگی به آب جلوگيری كند
برای تعيين سلامت آب بايد آزمايش‌های متناوب و تصادفی انجام و لوله‌های آب بايد تميز نگه داشته شود.

ورودی لوله‌های آب بايد به گونه‌ای باشد كه به راحتی بتوان به آن شلنگ متصل كرد و البته داراي ساختاری باشد كه از ورود آلودگی جلوگيري كند. براي حالتی كه لوله‌ها در زير سطح بارانداز قرار دارد بايد شرايط زهکشی در نظر گرفته شود. ورودی لوله‌های آب بايد مجهز به سرپوش باشد. انجام شود. بازرسي‌های دوره‌ای براي تعيين سلامت آب بايد آزمايش‌های متناوب و تصادفی طبق استاندارد ايران نيز بايد برای بررسی و نظارت بر لوله‌های آب صورت پذيرد.

تاسيسات لازم برای سوار شدن مسافران

قوانين و نكات ذكر شده در نشریه شماره ۶۳۸ بايد در طراحی تاسيسات ثابت و متحرکی كه برای سوار شدن مسافران به کشتی استفاده مي‌شود، رعايت شود. تفسير تاسيساتی كه برای سوار شدن مسافر به کشتی استفاده میشود بايد ايمن و دارای كارایی لازم بوده و بايد از تاسيسات سوار كردن خودرو به کشتی جدا باشد.

تاسيساتی كه برای سوار شدن مسافران به کشتی استفاده ميشود نبايد احساس خطر در مسافر ايجاد كند. همچنين اين تاسيسات بايد دارای ساختاری پايدار در برابر حركات کششی و نيروی باد باشد.