نشریه شماره ۶۶۳
ضرورت تأمین نیازهاي غذایی جمعیت روزافزون کشور از یک سو و تشدید بحران آب ناشی از تغییرات شـرایط اقلیمـی در مقیاسی جهانی و مدیریت نامناسب تأمین و مصرف آب در کشور، لـزوم بـازنگري در مبـانی و روشهاي مدیریت منابع آب در تمام مراحل تأمین، انتقال، توزیع و مصرف به ویژه در بخش کشاورزي را، بیش از هر زمـان دیگـري مطرح ساخته است. در حقیقت تغییر و تحولات بنیادي اقتصادي، اجتماعی و فناوري در حوزه کشـاورزي کشـور، ،تحول ضروري درخور و متناسب با این تغییرات در نظام بهرهبرداري از منابع کشـاورزي و از جملـه منـابع آب رخ نـداده است و کماکان شیوههاي سنتی بهره برداري از این منبع ارزشمند و حیات بخش وجه غالب را دارد. با توجه به مطالب یاد شده و در راستاي انجام تکالیف قانونی، وزارت جهاد کشاورزي تهیه نشریه شماره ۶۶۳ (شـرح خدمات مطالعات ایجاد و ساماندهی نظام بهره برداري مناسـب آب کشـاورزي ) را بـا همـاهنگی امورنظـام فنـی سـازمان مدیریت و برنامه ریزي کشور در دستورکار قرار داد.
فقدان مدیریت بهینه استفاده از منـابع آب و مصـرف بـی رویـه آن ، اثـرات سـوء بعـدي نظیـر کـاهش بهـره وري آب کشاورزي، باتلاقی و شور شدن اراضی، فرسایش خاك، آلودگی منابع آب و خاك و نظایر آن را در پی خواهد داشـت.
متدولوژی یا روش شناسی
لازم است مطالعات بر پایه نگرش سیستمی و مبتنی بر رابطه علت و معلولی انجام شود. روشهاي انجـام مطالعـات بـه شرح زیر است.
روش کتابحانهای و رایانهای
در این روش لازم است تمامی سوابق موجود اعم از گزراشها، کتابها، نشریات ، مطالب موجود سایتهای مرتبط و اطلاعات پراکنده و قابل دسترس، گردآوری و سپس بررسی، یادداشت برداری و جمع بندی شود.
مذاکره و مصاحبه
در این روش به نهادها و سازمانهای دولتی و عمومی مرتبط با مطالعات مراجعه و با مدیران، سرپرستان و کارشناسان، مذاکره، تبادل نظر و مصاحبه انجام میشود.
تشکیل گروه کاری کارشناسی
با هدف انجام درست امور لازم است گروه کاری متشکل از تخصصهای (جامعه شناسی، آبیاری و زهکشی، اقتصاد کشاورزی) به کار گرفته شود.
بررسی موانع و محدودیتهاي ایجاد و ساماندهی نظام بهرهبرداري مناسب آب کشاورزي
- موانع و محدودیتهاي جغرافیایی و طبیعی و زیست محیطی
- موانع و محدودیتهاي اجتماعی، فرهنگی و شناختی روان
- موانع و محدودیتهاي اقتصادي و مالی
- موانع و محدودیتهاي زیرساختی و فنی
- موانع و محدودیتهاي اداري، تشکیلاتی و مدیریتی
- موانع و محدودیتهاي قانونی و عرفی
- موانع و محدودیتهاي آموزشی و توانمندسازي
- موانع مدیریت تقاضا و مصرف آب (براي ایجاد و ساماندهی نظام بهرهبرداري مناسب آب کشاورزي)
بررسی ظرفیتهاي ایجاد و ساماندهی نظام بهرهبرداري مناسب آب کشاورزي
- امکانات و ظرفیتهاي جغرافیایی و طبیعی و زیست محیطی و ظرفیت امکانات
- امکانات و ظرفیتهاي اجتماعی، فرهنگی و شناختی روان
- امکانات و ظرفیتهاي اقتصادي و مالی
- امکانات و ظرفیتهاي زیرساختی
- امکانات و ظرفیتهاي اداري، تشکیلاتی و مدیریتی
- امکانات و ظرفیتهاي قانونی و عرفی
- امکانات و ظرفیتهاي آموزشی و توانمندسازي
فهرست مطالب نشریه شماره ۶۶۳
به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر، شرح خـدمات مطالعـات ایجـاد و سـاماندهی نظـام بهـرهبـرداري مناسـب آب کشاورزي، به شرحی که در صفحات بعدي به تفصیل آمده تدوین گردید. در هر یک از بخشهای نشریه شماره ۶۶۳ ، مطالعات و بررسیهایی که لازم است انجام گیرد شرح داده شده و در پایان با جمع بندی بررسیها، نظام بهرهبرداری مناسب منابع آب پیشنهاد میشود.
- متدولوژی یا روش شناسی
- پیشینه نظام بهرهبرداری آب کشاورزی و سیر تحول آن در منطقه مورد مطالعه
- شناخت ویژگیهای نظام بهرهبرداری آب کشاورزی در منطقه مورد مطالعه
- بررسی موانع و محدودیتهای ایجاد و ساماندهی نظام بهرهبرداری مناسب آب کشاورزی
- بررسی ظرفیتهای ایجاد و ساماندهی نظام بهرهبرداری مناسب آب کشاورزی
- بررسی چشم انداز تحولات فناوری و اثرات آن بر نظام بهرهبرداری از منابع آب و کشاورزی
- تعیین چالشهای پیش رو در ایجاد و ساماندهی نظام بهرهبرداری آب کشاورزی
- پیشنهاد و پیادهسازی نظام بهرهبرداری مناسب
- تعیین فرایند پایش و ارزشیابی نظام بهرهبرداری پیشنهادی
- بررسی موارد لازم برای پایداری نظام بهرهبرداری پیشنهادی
- مستندسازی مطالعات
جستجوی نشریهها و معیارهای فنی
