نشریه شماره ۲۳۴
نشریه شماره ۲۳۴ با عنوان آئین نامه روسازی آسفالتی راههای ایران (تجدید نظر اول) در سال ۱۳۹۰ منتشر شده است. این نشریه با فراخوان گسترده و کسب نظر جامعه مهندسی کشور، ارگانهای دولتی خصوصی مربوطه، مهندسان مشاور، پیمانکاران و صاحبنظران و دریافت حدود ۱۷۰ مورد پیشنهاد و بررسی، تدوین شده است.
یکی از مهمترین مسایل موجود در طراحی و اجرای راههای کشور عدم توجه کافی به ضوابط و معیارهای طراحی روسازی و یا استفاده ترکیبی از ضوابط و معیارها، با منابع گوناگون بوده است. عدم توجه به ضوابط موجب کاهش کیفیت و عمر مفید جادهها و در نتیجه اتلاف سرمایههای ملی نیز شده است . نشریه شماره ۲۳۴ در برگیرنده ضوابط و معیارهای طراحی روسازی راههای آسفالتی است که با استفاده از آئین نامهها، مبانی و معیارها و توصیههای فنی بین المللی و تجارب راهسازی کشور تهیه شده است.
در نشریه شماره ۲۳۴ روسازی راه بر روی آخرین لایه متراکم شده خاک زمین طبیعی یا اصلاح شـده، خـاکریزیهـا، یـا کـف برشهای خاکی و سنگی قرار میگیرد. روسازی معمولاً متشکل از قشرهای مختلف نظیر زیر اساس، اساس و لایههای آسفالتی یا بتنی و یا ترکیبی از آنهاسـت کـه هـر یک تابع مشخصات فنی و دارای ضخامت معینی است.
هدف از روسازی
زمین طبیعی، بستر خاکریزیهای آماده شده راه، کف برشهای خـاکی و یـا سـنگی، حتـی در شـرایط کـاملاً متـراکم و خـوب دانهبندی شده، مقاومت کافی برای تحمل بارهای وارده از چرخ خودرو را در شرایط متغیر جوی ندارد. بارگذاری ایـن گونـه خـاکهـا موجب شکست برشی و ایجاد تغییر شکلهای دائم بیش از اندازه برای آنها میشود.
روسازی، از بروز و ظهور آسیب دیدگیهای فوق جلوگیری نموده و عبور و مرور راحت، سریع، مطمئن، ایمن و بدون گرد و غبـار را در یک سطح هموار فراهم میکند.
در نشریه شماره ۲۳۴ بر اساس عملکرد و رفتار سازه روسازی میتوان روسازی راه را از چندین لایه با مقاومـت و مرغوبیت متفاوت طرح کرد به نحوی که از مصالح با مرغوبیت و مقاومـت بیشـتر در لایـههـای بـالاتر و مصـالح بـا مرغوبیت و مقاومت کمتر در لایههای پایینتر، که میزان تنش در آنها کمتر است، استفاده شود.
لایههای روسازی و خواص کلی آنها
ضخامت و کیفیت مصالح لایههای روسازی، به نوع و درجه بندی راه، مقاومت خاک بستر، میـزان ترافیـک، شـرایط جـوی، نـوع مصالح قابل دسترسی و عوامل اقتصادی بستگی دارد.
کیفیت خاک بستر، میزان تحمل باربری و حساسیت و آسیب پذیری آن در برابر عوامل جوی و در انتخاب لایههای روسازی نقش تعیین کنندهای دارد.
زیراساس معمولاً نخستین قشر لایه روسازی است که برروی بستر روسازی قرار مـیگیـرد. مصـالح زیراسـاس معمـولاً از بسـتر رودخانهها، مخروط افکنهها و یا معادن کوهی (سنگ شکسته) تهیه میشود. در موردهایی که ضرورت فنی و اقتصادی ایجاب نماید از تثبیت خاک با قیر، سیمان، آهک و یا افزودنیهای شیمیایی استفاده میشود. مشخصات فنی زیراساس در فصـل سـوم ارائـه شـده است.
دانه بندی زیراساس باید طوری باشد که از نفوذ مواد ریزدانه خاک بستر روسازی به قشر اساس جلوگیری کند، لـذا باید دانه بندی پیوستهای داشته باشد. از جمع شدن آب آزاد ناشی از نفوذ آبهای سطحی و یا تراوشی در لایه روسازی جلوگیری کند و لذا باید خاصیت زهکشی مطلوب برای تخلیه آب را داشته باشد.
قشر اساس، معمولاً بلافاصله در زیر لایه آسفالت و روی قشر زیراساس قرار میگیـرد. مصالح این قشر باید متشکل از سنگ کوهی شکسته، یا شن و ماسه رودخانههای شکسته، یا سرباره کورههای آهنگدازی یا ماکادام باشد.
قشرهای آسفالتی در مقایسه با دیگر لایهها باید از مقاومترین و مرغوبترین مصالح روسازی باشند. در راههای با ترافیک زیـاد و سنگین که در آنها قشرهای بالای روسازی از مصالح آسفالتی تشکیل شده باشد، معمولاً این قشرها در اثر بارگذاری تغییر شـکل داده و در آنها تنشهای کششی و فشاری افقی بوجود میآید.
هرگاه شدت تنشهای کششی افقی در زیر لایههای آسفالتی از مقاومت کششی آن بیشتر شود، در این نقاط ترک ایجاد مـیشـود کـه بتـدریج بـه سـمت رویـه راه گسـترش مـییابـد و موجـب آسیب دیدگیهایی میشود که در نهایت از عمر مفید راه به شدت کاسته خواهد شد. بنابراین جنس و ضخامت لایههای آسفالتی بایـد طوری انتخاب شود که در برابر تنشهای کششی افقی بوجود آمده مقاومت نماید و ترک نخورد.
عوامل موثر در طرح روسازی
روسازیها معمولاً تحت تاثیر عوامل و متغیرهای زیادی قرار دارند. هر یک از این عوامل و متغیرها در طـرح روسـازی و در طـول یک راه مقدار ثابتی نبوده و حتی در مواقع مختلف سال نیز متفاوت است. به عنوان مثال حجم مصالح مصرفی بسیار زیاد و قابـل توجـه است و لذا از نظر اقتصادی حمل این مصالح در مسافتهای زیاد مقرون به صرفه نیست. بنابراین که در کیفیت و بهینه سازی، محدودیتهایی ایجاد میشود که توجه مهندس طراح به آن اهمیت خاصی دارد.
روسازی انعطافپذیر یا آسفالتی
روسازی آسفالتی، مقاومت برشی مناسبی دارد ولی مقاومت کششی آن بسیار کم است. بارهای وارده بر روسازی آسفالتی در سطح نسبتاً کوچکتر و با گستردگی کمتری نسبت به روسازی بتنی به خاک بستر روسازی منتقل میشود.
در روسازی آسـفالتی، معمـولاً از سه لایه متمایز زیراساس، اساس و آسفالت استفاده میشود. مقاومت و کیفیت خاک بستر روسازی در پایداری روسازی آسفالتی، نقش تعیین کننده دارد. روسازی تمام آسفالت نیز یکی از انواع روسازیهای انعطافپذیر است که در آن فقط از لایههای آسفالتی که مستقیماً روی بستر روسازی و یا بستر تقویت شده قرار میگیرد، استفاده میشود.
در این نوع روسازی، مصـالح زیراسـاس و یـا اسـاس کـاربردی نـدارد. روسازیهای تمام آسفالت، عمر طولانی دارند و صرفاً برای مناطق مرطوب با یخبندان زیاد میتواند کاربرد داشته باشند.
فهرست مطالب نشریه شماره ۲۳۴
نشریه شماره ۲۳۴ در دوازده فصل و ۲۷۹ صفحه توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهیه و تنظیم شده است.
کلیات
- هدف از روسازی
- لایههای روسازی و خواص کلی آن
- عوامل موثر در طرح روسازی
- آئین نامه بین المللی روسازی
- معیارهای آئین نامه روسازی
بستر روسازی
- آماده سازی بستر روسازی راه
- تراکم بستر روسازی راه
- نمونهگیری برای تعیین ضریب برجهندگی یا سی بی آر
- تعیین ضریب برجهندگی قطعه طرح
- کنترل سطح روسازی راه
زیر اساس
- عملکرد زیر اساس در روسازی
- انواع زیر اساس
- مشخصات فنی زیر اساس
- کنترل سطح تمام شده
- آزمایشهای کنترل کیفیت
اساس
- عملکرد اساس در روسازی
- انواع اساس
- مشخصات فنی اساس
- اجرای انواع اساس
- کنترل سطح تمام شده
قیر در راهسازی
- انواع قیر
- ساختار شیمیایی قیرها نفتی
- کاربرد قیر در راهسازی
- گرم کردن قیر
اندودهای نفوذی و سطحی
- عملکرد اندودها
- انتخاب قیر مناسب
- کنترل دمای پخش
- میزان پخش قیر
- آماده کردن سطح راه
آسفالتهای حفاظتی
- انواع آسفالتهای حفاظتی
- اندودهای آب بند
- غبارنشینی و روغن پاشی
- تهیه و اجرای آسفالت میکرو سرفیسینگ
- محدودیت های فصلی
آسفالت سرد
- انواع آسفالت سرد
- مصالح سنگی
- مواد قیری
- انتخاب قیر
- انتخاب دانه بندی کارگاهی
- ماشین آلات تهیه آسفالت سرد
- اجرای آسفالت سرد
آسفالت گرم
- انواع آسفالت گرم
- سنگدانه
- قیر
- طرح مخلوطهای بتنی
- تهیه آسفالت گرم
- زمان اختلاط
- کنترل کیفیت مخلوط آسفالت
- حمل آسفالت
- پخش آسفالت
- کنترل یکنواختی رقوم و سطح آسفالت کوبیده شده
ترافیک
- حجم ترافیک
- نوع وسایل نقلیه، نوع محور و وزن آنها
- رشد سالانه انواع وسایل نقلیه
- محور هم ارز
- محاسبه تعداد کل محور هم ارز عبوری در دوره طرح
طرح روسازی راه
- عوامل موثر در طرح روسازی
- نشانه خدمت دهی و عملکرد روسازی
- مشخصات فنی مصالح روسازی
- ضرایب قشرهای روسازی
- ضرایب زهکشی لایههای روسازی
- تعیین ضخامت لایههای روسازی
بهسازی و روکش آسفالت
- ارزیابی وضعیت روسازی راه
- انواع بهسازی
- طرح روکش
- تراشیدن لایه آسفالتی
- اجرای روکش تقویتی
- طرح روکش
آسفالت ماستیک درشت دانه
- مشخصات مصالح سنگی
- فیلر معدنی
- افزودنیهای تثبیت کننده
- طرح مخلوط آسفالت ماستیک
- تهیه و اجرای آسفالت ماستیک درشت دانه
جستجوی نشریهها و معیارهای فنی