راه‌های حفاظت و نگهداری قطعات
خوردگی غالباً به زنگ‌زدگی یا کدر شدن فلزات اطلاق میشود. ایجاد سوراخ، نوع موضعی حمله خورندگی است که در آن میزان خوردگی از سایر نقاط بیشتر است. عمق حفره‌های ایجاد شده، تابع شدت حمله خوردگی موضعی است. حمله شدید باعث ایجاد حفره عمیق میشود. شدت حمله بستگی به این دارد که آیا فلز حفاظت شده باشد یا نه.
اگر قطعه فلزی کاملاً حفاظت شده باشد، خوردگی ایجاد نخواهد شد یا خیلی کم خواهد بود، اما اگر هیچ نوع حفاظتی صورت نگرفته باشد یا خوب حفاظت نشده باشد، تمامی قطعات فلزی دچار حمله خورندگی خواهد شد و رفته رفته باعث خوردگی‌های شدیدتر خواهد شد که در شدیدترین حالت، منجر به تشکیل ترک‌های ریز نفوذی میشود که در نتیجه قسمت سالم سطح مقطع قطعه فلزی را کاهش می‌دهد و سرانجام هنگامی که نیرو به حد کافی باشد، فلز تحت تاثیر نيرو، گسیخته و منهدم خواهد شد. در نتیجه، می‌توان گفت، خوردگی باعث ایجاد دو مشکل اساسی میشود.
نخست افزایش حجم که هنگام اکسیده شدن فلز بروز می‌کند و این پدیده در بتن مسلح به صورت ترک برداشتن و خردشدن تحت تاثیر فشارهای داخلی ظاهر میشود. مشکل دوم این است که در اثر تبدیل شدن فلز به اکسید در اثر خوردگی، سطح مقطع موثر و اولیه آن کاهش می‌یابد و قطعه فولادی ضعیف میشود.
روش‌های حفاظت فولاد
رنگ آمیزی
قبل از رنگ آمیزی، روغنکاری يا عملیات مشابه دیگر روی قطعات فلزی، باید آن‌ها را کاملاً خشک کرد و سطوح آن‌ها را از هر نوع زنگ زدگی، خوردگی و آلودگی‌های دیگر به کمک برس سیمی دستی یا روش‌های دیگر پاک نمود، در پاره‌ای موارد ماسه پاشی با فشار نیز لازم خواهد بود. رنگ‌های مورد مصرف به نام رنگ‌های ضدزنگ معروفند. باید دقت شود قسمت‌هایی از اسکلت که قرار است جوشکاری شود تا فاصله مناسب از محل جوشکاری و قسمت‌هایی که قرار است در بتن مدفون شود، نباید رنگ آمیزی شوند. بدیهی است پس از جوشکاری، رنگ آمیزی قسمت‌های جوش شده الزامی است.
رنگ آمیزی در کارگاه نباید در هوای یخبندان یا مه آلود یا هنگامی که رطوبت باعث ایجاد شبنم برروی سطح مورد نظر میشود، انجام گیرد. پس از انجام رنگ زدن هر چند وقت یک بار، رسیدگی و نگهداری آن لازم خواهد بود و در جایی که حفاظت در برابر خوردگی اهمیت زیادی دارد، لازم است دو لایه رنگ به منظور آستر زده شود؛ به ویژه در محل لبه‌های تیز و درزها که رنگ کمتری به آن‌ها نفوذ می‌کند و پاشیده میشود. مواد ضد زنگ دارای ترکیبات شیمیایی از قبیل سرنج، ترکیبات فلزی سرب، پلمبات سدیم، فسفات روی و کرومات هستند.
پوشش‌های فلزی
متداولترین پوشش فلزی استفاده از فلز روی است که می‌تواند به صورت گالوانیزه کردن به روش مذاب، پیش از احداث سازه یا به صورت پاشیدن فلز پس از ساخت مورد استفاده قرار گیرد. از آلومینیوم نیز برای حفاظت فولاد استفاده میشود و عملكرد آن نیز کم و بیش مشابه عملكرد روی است. استفاده از آلومینیوم در محیط‌های صنعتی که به شدت آلوده است موفقیت آمیز بوده است.
پوشش‌های قیری
رنگ‌های قیری که به صورت غلیظ شده قیر و قیر زغالی است، بسیار مفید و موثر هستند و حداقل در سه لایه به کار می‌روند. به طور کلی این رنگ‌ها برای حفاظت قطعاتی که در معرض تابش نور خورشید قرار دارند، مناسب نیستند و روی سطح آن‌ها غالباً ترک خوردگی‌هایی ظاهر میشود. این اشکال را می‌توان با استفاده از یک لایه رویه از مواد قیری آلومینیوم دار کاهش داد. از پوشش‌های قیری برای حفاظت قطعاتی که در آب غرقه هستند نیز می‌توان استفاده کرد.
پوشش‌های پلاستیک
این مواد به صورت خمیر استفاده شده و به وسیله غلتک پخش میشود؛ سپس با استفاده از حرارت یا چسب به فلز اتصال می‌یابد. گاه به صورت پودر و استفاده از حرارت، سخت میشود و پوشش‌های با مقاومت شیمیایی بالا را به وجود می‌آورد. لایه‌های ضخیمی را که با استفاده از این روش‌ها به دست می‌آیند، چه نرم و ارتجاعی، چه سخت و شکننده می‌توان پوشش پلاستیک نام گذاری کرد.
پوشش بتنی
فولادی که در درون بتن جاگذاری می‌کنند، با محیط قلیایی احاطه میشود PH> 12/5 این میزان قلیایی بودن قطعه فلز را به نحوی مناسب در مقابل اکثر انواع خوردگی محافظت می‌کند. گازهای اسیدی موجود در هوا، به ویژه دی اکسید گوگرد و دی اکسیدکربن با بتن که حالت بازی دارد ترکیب می‌شوند. در نتیجه باید فولاد در فاصله‌ای از جدار بتن قرار گیرد که از نفوذ گازهای اسیدی تا حد امکان مصون باشد و محافظت در برابر خوردگی در درازمدت تامین گردد.مرز مشترک بتن یا فولادی که قسمتی از آن در معرض عوامل جوی خورنده قرار گرفته است اغلب ممکن است منشا ایجاد خوردگی و زنگ زدگی باشد؛ بعضی از انواع زنگ زدگی، به علت ناخالصی‌های فلزی موجود در مصالح شنی است و به خوردگی فولاد مربوط نمی‌شود.
عملیات حمل
عملیات حمل از موارد قابل تامل در تولید اجزای اسکلت فولادی است. در هنگام تولید اعضا در کارخانه، طول، عرض، ارتفاع و وزن قطعه تولید شده باید طوری انتخاب شود که در هنگام حمل، شرایط بار ترافیکی ایجاد نشود. بار می‌تواند در یکی از حالات زیر، در رده بارهای ترافیکی قرار گیرد.
- داشتن عرض بیشتر از عرض تریلی (حدود ۲/۸۰ متر)
- داشتن طول بیشتر از طول تریلی (حدود ۱۲ متر)
- داشتن ارتفاع بیش از حد (ارتفاع بالای بار از سطح جاده بیش از ۴ متر)
- داشتن وزن غیر عادی
بارهای ترافیکی دارای هزینه حمل بسیار گران قیمت هستند و باید تا حد امکان از آن اجتناب نمود.
