لوله کشی آب ساختمان
لوله کشی آب ساختمان با توجه به مجتمع یا تک واحدی بودن ساختمان و یا بسته به مورد کاربری آن (مسکونی باشد یا تجاری) میتواند بسیار متنوع باشد. در تمامی انواع مسیر آب مصرفی پس از اتصال به کنتور، به شیر یکطرفه قطع و وصل در ورودی ساختمان متصل میشود.
در لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان، آب معمولاً از یک انشعاب اصلی وارد لوله تقسیم کننده میشود و بعد از آن توسط یک یا چند مسیر جداکننده وارد ساختمانهای چند واحدی یا تک واحدی شده و انشعابهای آب سرد و گرم مصرفی، برای ورود به هر واحد در نظر گرفته میشود.
شیرهای اصلی
شیرهای اصلی ترموستاتیک بیشتر در ساختمانهای تجاری به كار میروند و به مقادیر آب زیادی نیاز دارند. این شیرها آب خروجی از دیگ یا آبگرمكن را به دمای پایینتری تعدیل مینمایند. برای مثال یک شیر اصلی در یک هتل یا یک آپارتمان برای تعدیل آب ۱۸۰ درجه فارنهایت كه از یک دیگ خارج میشود به دمای حداكثر ۱۴۰ درجه فارنهایت به كار میرود.
شیر اصلی، اولین شیری است كه در سیستم به كار میرود هر چند كه این شیر مصرف كننده در برابر سوختن یا تاول زدن محافظت نمیكند. چرا كه این شیر در هنگام نصب بر روی یک درجه حرارت معین تنظیم میشود و باعث میشود كه دمای آب ورودی مطابق با دمای برنامه ریزی شده باشد. در بسیاری از موارد شیر اصلی در طبقه اول یا طبقه همكف قرار میگیرد. یعنی تا حد امكان در نزدیكی منبع تامین آب گرم. وقتی كه دمای آب توسط شیر اصلی تعدیل شود با تكیه بر سیستم گردش مجدد میتوان از تامین دمای مورد نظر برای آب اطمینان حاصل نمود.
شیر یکطرفه
شیرهای یکطرفه معمولاً بعد از کنتور آب، روی خط تغذیه آب سرد، قبل از آب گرم کن و مواردی دیگر استفاده میشود. شیر یکطرفه باید فقط در یک جهت به آب اجازه عبور دهد و از نوع فنردار با نشیمن آب بند باشد.
شیر خلاشکن
شیر یا وسیله مکانیکی خلاشکن عمل مکش سیفونی را حذف میکند این وسیله روی شیر فشاری آب شست و شوی کاسه توالت، روی خط تغذیه آب بهداشتی به ماشین لباس شویی و ظرف شویی نصب و در صورت قطع جریان آب شهر جلو برگشت جریان را میگیرد.
لوله کشی آب سرد و گرم
- لولههای آب برابر نقشهها و فهرست مقادیر کار باید از برنج، مس، چدن، آهن نرم یا فولاد و همراه با اتصالیهای مناسب باشند و مورد تصویب قرار گیرند. همه لولهها و اتصالیهای آهنی و فولادی دندهدار باید گالوانیزه باشند.
- حداکثر فشار کار تاسیسات آبرسانی با در نظر گرفتن اثر ضربه آب و خوردگی لوله باید از فشار کار لولهها، که در استانداردهای مربوط یا توسط سازندگان توصیه شده بیشتر نباشد.
- لولهها را باید به موازات هم کار گذاشت. فاصله آنها از یکدیگر باید به اندازهای باشد که عایق کاری کامل لولهها و دسترسی به شیرها برای بازدید و تعمیر میسر باشد.
- لولههایی که از داخل یا از زیر دیوارهای رد میشوند باید در برابر خطر شکستگی محافظت شوند.
- لولههایی که در خارج ساختمان یا در دیوارهای خارجی ساختمان نصب میشوند باید در برابر یخبندان محافظت شوند.
- در داخل سوراخهایی که برای گذر لولهها از دیوارها، کفها و سقفها در داخل یا خارج ساختمان ایجاد میشود، باید غلاف فلنج داری از فلز یا دیگر مصالح مقاوم در برابر موش خوردگی کار گذاشته شود. این غلافهای باید به طور محکمی در محل نصب شوند و لولهها به راحتی از داخل آنها بگذرد و از عبور موش جلوگیری نماید.
- از نصب لولهها به موازات پیها و یا خارج دیوارهای باربر، در فاصلهای کمتر از آنها خودداری شود.
شیب بندی
- لولههای افقی باید بدون اینکه شکم بدهند یا قوز بردارند در حداکثر ارتفاع ممکن نصب شوند.
- لولههای افقی باید شیب یکنواختی دست کم برابر ۱ سانتیمتر در ۱۰۰۰ سانتیمتر به سمت نقاط پایین لوله کشی داشته باشد تا هنگام لزوم بتوان آنها را خالی کرد. هر گاه به علت زیاد، تامین شیب پیستونه میسر نباشد، میتوان نقاط تخلیه فرعی دیگری در طول مسیر لوله ایجاد کرد و لوله را از این نقاط به طور قائم به تراز بالاتری برد. انشعابها باید به سمت لولههای قائم یا لولههای اصلی شیب داشته باشند. در پایینترین نقطه لولههای قائم و در نقاط تخلیه، شیر تخلیه برنجی نصف یا یک مغزی و در پوش پیش بینی شود. میتوان از لوازم بهداشتی که به پایینترین نقطه لولههای قائم وصل باشند به جای شیر تخلیه استفاده کرد.
رنگ کاری
همه لولههایی که در آنها آب غیر قابل شرب جریان دارد باید با رنگ زرد مشخص شوند.
تطبیق با رشتههای دیگر کار
پیش از نصب لولهها باید نقشههای لوله کشی با نقشههای معماری – ساختمانی مکانیکی و برقی تطبیق و مسیر دقیق لولههای مشخص شود. اگر تناقضی پیش آید و تغییری در نقشهها لازم شود ، باید ضمن مشورت با اجرا کنندگان رشتههای دیگر کار محل و ارتفاع جدید لولهها مشخص شود و تغییرات پیشنهادی به تصویب رسد. طرح نهایی مسیر لولهها باید به اجرا کنندگان رشتههای دیگر کار داده شود تا کارهای خود را با آن هماهنگ سازند به نحوی که لولههای آب، لولههای برق و مجاری هوا با هم تداخل نداشته باشند و مانع باز شدن کامل درها نشوند و در ارتفاع بالاتر از تراز از سر گیر قرار گیرند.
گذر لوله از بالای دستگاههای برقی
از کار گذاشتن لولههای آب و فاضلاب در بالای دستگاههای برقی خودداری شود. و در زیر این لولهها سینی مسی قطره گیر قرار گیرد.
محافظت لولههای سرباز
لولهها را باید تمیز و بدون پوسته رنگ نگهداشت. هنگام تعطیل کار روزانه انتهای باز لولهها با درپوشهای موقت، کرباس یا دیگر مواد تصویب شده بسته شود. تا از ورود مواد خارجی به داخل لوله و ماندن آنها در آن جا جلوگیری شود.
اتصال به دستگاهها
محل اتصال و اندازه لولهها، که در نقشهها نشان داده شده، تقریبی است. محل و اندازه دقیق این اتصالات و شیرهای آن باید طبق نقشهها کارگاهی تصویب شده باشد. اندازه لولهها نباید از اندازه دهانه خروجی، که روی دستگاه پیش بینی شده، کوچکتر باشد. شیرها باید در جاهایی نصب شوند که دسترس به آنها برای کار یا تعمیر آسان باشد.
لولههای توکار
هر جا که در نقشه نشان داده شده یا در مشخصات خواسته شده باشد، لولهها باید توکار یا در زیر خاک نصب شوند. نصب این لولهها باید به موقع انجام گیرد. تا مانع پیشرفت دیگر رشتههای کار نشود. و فرصت کافی برای آزمایش و تصویب آنها باشد. و پیش از تصویب نباید روی لولهها را پوشاند. لوله انشعاب آب به لوازم بهداشتی، تا نقطهای بالای کف و نزدیک به آن توکار نصب شود و فقط در محل اتصال و به اندزاهای لازم برای اتصال روکار باشد.
محافظت ضد عفونی تاسیسات آبرسانی
- لولههای آبرسانی و محل خروج آب از آنها، وسایل جلوگیری از برگشت آب و نظایر آن باید در جایی نصب شوند که امکان غوطه ور شدن آنها در مایعات و مواد زاید وجود نداشته باشد.
- شیرهای فلش باید به خلا شکن از نوع قابل قبول که در قسمت خروجی آن نصب میشوند و سطح بحرانی دست کم ۱۰ سانتیمتر بالاتر از سر زیر جام لوازم بهداشتی مربوطه باشد، مجهز شوند.
- لوازم بهداشتی با اتصالات شلنگی باید به وسیله جلوگیری از برگشت آب که دست کم ۱۵ سانتیمتر از بلند ترین نقطه مصرف وررودی لوله خروجی شیر آب نصب شده باشد، محافظت شوند.
- لوله اصلی آبرسانی و لوله خروجی فاضلاب ساختمان، که در زیرزمین قرار بگیرد باید دست کم سه متر از هم فاصله داشته باشند.
- لوله اصلی آبرسانی و لوله خروجی فاضلاب ساختمان را میتوان در شرایط زیر در داخل یک کانال قرار داد.
- جنس لوله فاضلاب و آبرسانی و اتصالات و طرز نصب آنها طوری باشد که در بدترین شرایط قابل پیش بینی ناشی از خورده شدن لولهها، نشست زمین، لرزشها، بارهای خارجی و تنشهای گرمایی، مقاومت کافی داشته از نشت جامدات ، مایعات و گازهای جلوگیری شود.
- سیستم آبرسانی یا قسمتهایی از آن را با محلول کلر ۵۰ در یک میلیون پر کنند و به مدت ۶ ساعت در این وضعیت نگه دارند و سپس با تخلیه سریع آب آن را تمیز نموده و مورد بهره برداری قرار دهند.
- در موردمنبع آب آشامیدنی در صورتی که ضدعفونی کردن آن با روشهای بالا میسر نباشد تمام سطح داخل منبع را با محلول کلر ۲۰۰در یک میلیون شسته و پس از دو ساعت آن را با آب پر فشار تمیز نمایید و سپس مورد بهره برداری قرار دهند.
عایق کاری لولههای آب ساختمان
سطح خارجی لولههای رفت و برگشت آب گرم و نیز لولههای آب سرد برابر مشخصات عایق شود.
- عایق کاری ساختمان شامل آماده کردن سطح لوله، تهیه مواد عایق و نصب آنها، پوشش کربناتی یا سیمانی و یا انواع دیگر پوشش، پوشش ضد رطوبت و پوشش ضد یخبندان برابر نقشهها یا مشخصات است.
- لولهها و دستگاهها پیش از عایق کاری باید آزمایش و بازرسی شوند. سطح خارجی آنها تمیز شود هر جا لازم است رنگ زده شود.
- عایق کاری باید به دست عایق کاران ورزیده به بهترین وجه با رعایت دستورهای چاپی کارخانه سازنده عایق انجام شود.
- عایق کاری تا دو طرف مهره ماسورهها و فلنجها ادامه یابد و در آنجا به عایق خمیری، به گونهای تمیز و مرتب ختم شود، ولی از عایق کردن مهره ماسوره و فلنج خودداری شود.
- انشعابات لوله روکار، شیرها و لوازم لوله مخصوص لوازم بهداشتی عایق نشوند.
- پیش از رنگ کردن پوشش عایقها، دقت شود که پوشش آماده برای دریافت رنگ باشد.
- برای عایقکاری لوازم لوله، شیرها و فلنجها و لوازم ویژه لوله باید پشم شیشه مناسب، از نوع پتویی و با قطعاتی یا عایقهای خمیری با ضخامتی برابر ضخامت عایق لوله مجاور به کار برد.
- عایق خمیری یا دارای ۸۵درصد کربنات منیزیم و ۱۰ دردص الیاف پنبه کوهی بوده یا از عایق های سیمانی دیگر که مورد تصویب باشند، با آب برای به دست آوردن یک ملات یکنواخت شوند، باشد.
- عایقهای قالبی لولههای مسی باید با قطرهای خارجی این لوله مطابقت داشته باشد.
- عایقهای لولههای آب سرد باید پوشش ضد رطوبت از نوع ورق نازک آلومینیوم یا از فیلم وینیل یا دیگر پوششهای ضد رطوبت مناسب، مورد تصویب داشته باشند.
- در سوراخهای ساختمانی مخصوص عبور لوله که کمی جا اجازه استفاده از عایقهای قالبی را نمیدهد میتوان فضای اطراف لوله را با عایق حاوی ۸۵٪ منیزین یا پشم شیشه یا پنبه کوهی طبق تصویب پر نمود.
- برای عایق کاری لولههای آب سرد باید ابتدا لبه نوار ضد رطوبت عایق را به قیر مایع آغشته نمود. سپس عایق را دور لوله قرار داد و آب استفاده از لبه مزبور درز طولی قطعات عایق را گرفت.
- برای مسدود کردن درز طولی قطعات قالب عایق باید از نوار چسب قیر اندود ضد رطوبت به پهنای دست کم ۱۰ سانتیمتر استفاده شود. عایق لولههای آب گرم باید دارای پوشش کرباسی با وزن تقریبی ۱۸۰ گرم در متر مربع باشد. درزهای طولی و نوار چسبهای درزهای عرض باید با تسمههای فلزی یا قیر اندود کردن یا با ماشین دوخت بسته شود.
- عایق خمیری را باید با ماله به کار بردن و سطح خارجی آن را به طور یکنواخت صاف نمود و هم سطح عایق قالبی لولهها ساخت.
استاندارها
هدف اصلی استفاده از هر شیر، محافظت و مراقبت از مصرف كننده در برابر سوختگی شدید و یا شوکهای حرارتی ماست. برای جلوگیری از نقص فنی شیر كه منجر به آسیب دیدن مصرف كننده میشود. انجمن مهندسین بهداشتی آمریكا (ASSE) استانداردهایی برای تعدیل و آزمایش شیرهای اصلی و مجزا تدوین كرده است. علاوه بر آزمایشات تغییر دما و دمای بالا، شیرهای اصلی و مجزا باید تحت آزمایشات تركیدگی شیر نیز قرار گیرند. شیرهای مجزا باید آزمایشات مربوط به مدت عمر و مقاومت در برابر نقایص فنی آب سرد را نیز پشت سر بگذارند. مهندسین لوله كشی برای توفیق در كسب و كارشان و همچنین برای تامین سلامتی مصرف كنندگان باید نسبت به استانداردها و ضرباتی كه شیرها به خودشان وارد میسازند احاطه كاملی داشته باشند.