نشریه شماره ۲۶۷ جلد ۶
نشریه شماره ۲۶۷ (جلد ۶) آیین نامه ایمنی راه‌ها در زمینه ایمنی ساخت، نگهداری و بهره‌برداری راه‌ها، توسط گروهی محقق و با همکاری پژوهشکده حمل و نقل و اداره کل ایمنی و حریم راه‌ها با بررسی تعدادی از معتبرترین آیین نامه‌ها، معیارها و توصیه‌های فنی بین المللی موجود در زمینه ایمنی راه‌ها تهیه شده است.
وسایل نقلیه
وسایل نقلیه به عنوان جزئی از سیستم حمل و نقل جاده‌ای، از دو جنبه توان عملکردی و تجهیزات کمکی لازم در ایمنی عبور و مرور تأثیر دارند. فرسودگی وسایل نقلیه، نه تنها باعث کاهش ایمنی مسافران و بار می‌شود، بلکه توان عکس العمل به موقع و سریع را نیز در هنگام خطر پایین می‌آورد و نجات از موقعیت خطرناک را تقریباً غیرممکن می‌کند . بنابراین برای وسایل نقلیه، بخصوص وسایل نقلیه همگانی، برنامه دوره‌ای معاینه فنی باید تدوین و اجرا شود که در آن برای انواع وسیله نقلیه، عمر مفید نیز باید تعریف شود.
وسایل نقلیه برای حرکت ایمن در جاده‌ها، نیاز به تجهیزات کمکی دارند تا با افزایش آگاهی‌های راننده نسبت به راه و محیط اطراف، او را در هدایت وسیله نقلیه یاری کنند. این تجهیزات باید در وضعیت مطلوب و استاندارد قرار داشته باشند. بعضی از این تجهیزات به منظور کنترل عمل کرد راننده و رعایت مقررات، مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند سرعت سنج که به شکل پیشرفته آن امروزه در وسایل حمل و نقل همگانی نصب شده و تخلف رانندگان را از سرعت مجاز نشان می‌دهد.
بازرسی وسایل نقلیه مسافری عمومی
این وسایل نقلیه بیش از ۱۵۲۵ کیلوگرم، وزن داشته و می‌توانند بیش از ۹ نفر را در خود جای دهند و به عنوان اتوبوس‌های کرایه‌‌ای به کار می‌روند. از این وسایل نقلیه باید آزمایش مشابه وسایل نقلیه باری به عمل آید که شامل هدایت مکانیکی فرمان، کمک‌ها و فنرها، ترمزها، چراغ‌ها و غیره است. و همه وسایلی که برای آزمایش وسایل باربری لازم بود در این مورد نیز ضروری است. علاوه بر آن، موارد دیگری که برای این وسایل نقلیه باید کنترل شود عبارتند از.
- تعداد کافی خروجی‌های اضطراری متناسب با ظرفیت وسیله نقلیه
- محل خروج اضطراری بسته نشده باشد.
- درهای خروجی اضطراری به آسانی باز شوند.
- راهروها مسدود نبوده و عرض مناسب داشته باشند.
- صندلی‌ها حداقل ابعاد لازم را داشته باشند و به طور ایمن نصب شده باشند.
- صندلی بیش از تعداد مجاز آن نصب نشده باشد.
بازرسی در کنار راه
بازرسی در کنار راه به منظو ر تشخیص عملکرد صحیح تجهیزات ایمنی و عدم وجود نقص فنی غیرمستمر در آنها صورت می‌گیرد . نحوه انجام بررسی، بسته به امکانات موجود در کنار راه، تغییر می‌کند . این روش، جایگزین بازرسی و آزمایش در سطح کلی نیست بلکه کنترل تصادفی بوده و شامل همه وسایل نقلیه نمی‌شود.
فرسودگی وسایل نقلیه
به طور کلی با کنترل و نظارت و اجرای منظم برنامه سرویس و نگهداری دوره‌ای، می توان عمر وسیله نقلیه را تا حدودی افزایش داد ولی این برنامه در مورد وسایل نقلیه قدیمی که قطعات و اجزای آن سال‌ها تحت فشارهای مختلف قرار داشته و به کلی فرسوده شده غیرممکن است . به عبارتی اعمال قوانین مربوط به نگهداری وسایل نقلیه (معاینه فنی )، در مورد وسایل نقلیه فرسوده ثمربخش نخواهد بود و این گونه وسایل، باید از چرخه حمل و نقل خارج شوند.
آموزش
آموزش، مفهومی کاملاً گسترده است که دامنه آن از محدودۀ آموزش رانندگان فراتر رفته و امروزه در اغلب نقاط جهان به کلیه افرادی که با شبکه حمل و نقل جاده ای سر و کار دارند، اعم از این که استفاده کنندگان از راه بوده و یا متخصصین کنترل، سیاستگذاری و نظارت بر آن باشند، تعمیم داده می‌شود. ثمربخشی طرح‌های آموزش ایمنی تا حد زیادی به استمرار و تداوم این طرح‌ها و هماهنگی و همزمانی انجام فعالیت‌های آموزشی وابسته است . از آن گذشته امر آموزش به این دلیل که با خصوصیات فرهنگی، سنت‌ها، عادات و آداب و رسوم ملت‌ها سر و کار دارد، امری حساس، ظریف و بسیار با اهمیت تلقی می‌شود. این موضوعات، بیانگر این واقعیت‌اند که چنین سیستم گسترده آموزشی بدون برخورداری از یک فرایند رهبری منسجم که امروزه آن را به نام سیستم مدیریت آموزش ایمنی می‌شناسیم، بدون شک نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد.
نشریه شماره ۲۶۷، تحت عنوان آموزش با در نظر داشتن دیدگاه‌های برشمرده فوق در دو مبحث اساسی آموزش متخصصین و آموزش استفاده کنندگان، و با فرض وجود مدیریت آموزشی، تهیه و تدوین شده است. این فصل شامل ۳ قسمت تعاریف، کلیات و نحوه اجرا است . مطالب قسمت سوم به وسیله تقسیم بندی موضوعات مختلف، به بندهای شماره دار صورت گرفته که هر یک از بندها به نوبه خود به یک یا چند ماده تقسیم شده و هر ماده نیز م شتمل بر یک یا چند نکته است. روش کلی که در تدوین ماده‌های هر بند اتخاذ شده نیز به گونه‌ای است که نکات هشت گانه زیر را در هر ماده توضیح می‌دهد.
این نکات عبارتند از:
- مخاطبین آموزش
- علت نیاز به ماده مورد نظر
- روش آموزش
- مفاد آموزش
- مدت آموزش
- مستثنیات ماده
- نکات ویژه
- اهداف مورد انتظار پس از اجرای ماده
آموزش رانندگان ویژه
از آنجا که کافی نیست، رانندگان وسایل نقلیه ویژه، تنها شرایط یک راننده اتومبیل معمولی را داشته باشند، لازم است استاندارد آموزش این رانندگان در سطح بالاتری نسبت به رانندگان معمولی قرار گیرد . این رانندگان عبارتند ا ز : رانندگان آمبولانس‌ها، رانندگان وسایل نقلیه آتش نشانی، رانندگان سواری کرایه‌های برون شهری، رانندگان وسایل حمل و نقل عمومی سازمان‌ها و اداره‌های دولتی، نظامی، انتظامی، مدارس، رانندگان ماشین آلات ساختمانی و راهسازی.
فهرست مطالب نشریه شماره ۲۶۷
نشریه شماره ۲۶۷ با عنوان آیین نامه ایمنی راه‌ها (ایمنی بهره برداری) شامل سه فصل است. در فص اول (وسایل نقلیه) پس از ارائه تعاریف، به تأسیسات مورد نیاز مراکز بازرسی و آزمایش وسایل نقلیه و موارد اصلی مورد بازرسی انواع وسایل نقلیه اشاره شده است. در فصل دوم (رانندگان حرفه‌ای) به نقش راننده و اهمیت میزان اطلاعات و آگاهی رانندگان از مقررات راهنمایی و رانندگی، اشاره شده و سپس در مورد تأثیر آموزش‌های دوره‌ای و تعیین سلامت جسمی و روانی مطالبی عنوان شده است. در فصل سوم (آموزش) به نحوه اجرای آموزش متخصصان و استفاده کنندگان پرداخته شده است.
جستجوی نشریه ها و معیارهای فنی
