نشریه شماره ۷۰۵

امور نظام فنی و اجرایی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزي، با استفاده از نظر کارشناسان، مبادرت بـه تهیـه نشریه شماره ۷۰۵ با عنوان راهنمای مدیریت سیلاب دشت نموده و آن را براي استفاده به جامعه مهندسی کشور عرضه نموده است. مدیریت سیلاب دشت یکی از رویکردهاي جامع کاهش خسارت سیل بوده و با روش‌هاي مختلف مهار و مـدیریت سـیلاب ارتباط چند جانبه دارد.

اهداف نشریه شماره ۷۰۵

هدف از تدوین این نشریه، ارائه روش‌هاي موجود در مدیریت سیلاب دشت و تبیین ارتبـاط آن بـا روش‌هـا‌ي مختلـف مدیریت سیلاب، ارائه راهکارهاي کاهش آسیب پذیري جانی و مالی ناشی از سیلاب است. از آنجا که مدیریت سیلاب دشت یک راهکار مدیریتی براي کاهش خسارت سیلاب است، بـا مسایل اجتماعی و حقوقی ارتباط تنگاتنگ داشته و قوانین و راهکارهاي آیین نامه‌هـاي اجرایـی، یکـی از ابزارهـاي اعمـال مدیریت سیلاب دشت تلقی می‌شود. از این رو در نشریه حاضر، قوانین و آیین نامه‌هاي اجرایی موجـود تـا تـاریخ تنظـیم این نشریه مورد بررسی قرار گرفته و در مورد نحوه کارکرد آنها در مدیریت سیلاب دشـت بحـث شده است.

جایگاه و ضرورت مدیریت سیلاب دشت یکی از روش‌هاي غیرسازه‌اي و مدیریتی مهار سیلاب محسوب مـی‌شـود. از آنجـا مدیریت سیلاب بـر روي نحوه مدیریت آب، خاك و اراضی حاشیه رودخانه موثر است، در ارتباط با برنامه ریزي شـهري، مـدیریت بهینـه و مهـار آلودگی منابع آب بوده و یکی از ارکان توسعه پایدار در اراضی سیلاب دشـت محسـوب مـی‌شـود.

این نشریه براي استفاده مدیریت و کارشناسان مـرتبط با مهندسی رودخانه، سیلاب و مدیریت بحران در شرکت‌ها و سازمان‌هاي مرتبط، تهیه شده است.

دامنه کاربرد مدیریت سیلاب دشت

دامنه کاربرد این نشریه در ارتباط با ایـن مباحـث تعیین شود.

برآورد مشخصه‌هاي سیلاب
مهار و مدیریت سیلاب
قوانین و آیین نامه‌ها برآورد مشخصه‌هاي سیلاب

لازمه برآورد، میزان خطرپذیري و آسیب پذیري سیلاب دشـت است. در ایـن نشریه، روش‌هاي برآورد مشخصه‌هاي سیلاب مورد بحث قرار نمی‌گیرد و در این خصوص لازم است به راهنماهـا و کتـب موجـود در این زمینه مراجعه شود.

در نشریه شماره ۷۰۵ روش‌هاي سازه‌اي و غیرسازه‌اي خارج از محدوده سیلاب دشت، بحث نشده و فقط ارتبـاط ایـن روش‌ها و اثر آنها بر مدیریت سیلاب دشت مورد توجه قرار گرفته است.

فهرست مطالب نشریه شماره ۷۰۵

نشریه شماره ۷۰۵ رویکردها و روش‌هاي مدیریت سیلاب دشت را به منظور کاهش خسارت سیل ارائه مـی‌دهـد. این نشریه در هشت فصل و ۲۴۵ صفحه تدوین شده است.

در فصل دوم مدیریت خطر پذیري سیلاب و خسارت در حین وقوع سیلاب را بـا در نظـر گرفتن سه فاکتور خطر سـیل‌، آسـیب پـذیر‌ي و ارزش امـوال در خطـر ارزیـابی مـی‌شـود.

در فصل سوم داده‌هاي اولیه سیلاب دشت ارائه شده است. در فصل چهارم، این پهنه به عنوان پهنه پرخطر در نظر گرفته می‌شود. بسته بـه مقـدار سـیلاب ممکـن اسـت تمام یا بخشی از حریم رودخانه در این پهنه قرار گیرد.

در فصل پنجم در مورد تراز سیل پایه را بررسی می‌کند تـا در مقابل خسارات ناشی از سیلاب مصون بمانند. در فصل ششم ضمن معرفی انواع مختلف خسارت سیل و ارائه مثال‌هاي مربوط بـه هر یـک، روش‌هـا‌ي مختلـف ارزیـابی خسارت بیان شده و در نهایت رابطه‌اي به منظور تخمین میزان کل خسارت معرفی شده است.

در فصل هفتم در مورد کلیـات و مراحـل طـرح مقابلـه اضـطراري بـا سـیلاب و سازمان‌هاي مسئول در مدیریت بحران و مقابله اضطراري با سیل در ایران و همچنین وظایف اعضا بحث می‌شود.

در فصل هشتم، ابتدا گزینه‌هاي مدیریت خطرپذیري غیرسـازه‌اي سیلاب دشت بحث شده و سپس عملیات آمادگی و مواجهه با سیلاب، به ترتیب قبل از سیلاب، در هنگام سـیلاب و پـس از رخداد سیلاب بررسی می‌شوند. همچنین، در انتهاي فصل روش‌هاي سازه‌اي مهار سیلاب، مورد بررسی قرار می‌گیرنـد. نهایتا روش ارزیابی و انتخاب راهکار مناسب براي مدیریت سیلاب دشت ارائه می‌شود.