گریتینگ
گریتینگ نوعی شبکه‌ی فولادی یا فایبرگلاس بوده که با داشتن خواصی همچون مقاومت بالا، امکان عبور نور و هوا، زیبایی ظاهری و قیمت کمتر نسبت به گزینه‌های مشابه به عنوان یکی از پرکاربردترین انتخاب‌ها جهت پوشش کف و پله‌ی کارخانه‌ها و ساختمانهای شهری شناخته شده است.
انواع گریتینگ و بررسی موردی گریتینگ‌ها
گریتینگ دارای انواع مختلفی از لحاظ جنس و سازه است.
- گریتینگ مضرس
- گریتینگ آلومینیوم
- گریتینگ الکتروفورج
- گریتینگ فلزی
- گریتینگ پله
- گریتینگ فایبرگلاس
- گریتینگ گالوانیزه
گریتینگ فلزی
یک نوع از گریتینگ بوده و نام دیگر آن گریتینگ دست ساز یا فولادی است و یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین گریتینگ‌ها در صنایع و شهر سازی، مخازن پتروشیمی، پالایشگاه، جاده‌ها، راه پله‌ها، کشتی سازی، اسکله‌های بنادر، پوشش کانال‌های آب و فاضلاب و پل‌ها و تونل‌ها و حفاظ ساختمانهای مسکونی و… است و نسبت به بقیه نوع‌های گریتینگ دارای مقاومت و استحکام بالاتری است و اکثراً با روکش گالوانیزه آن را پوشش می‌دهند. این نوع از گریتینیک به زیر شاخه‌های دست ساز و نیمه اتوماتیک و اتوماتیک یا الکتروفورج تقسیم میشود.
انواع مختلف گریتینک فلزی از نظر ساختمان و ساختار
- تسمه در تسمه
- تسمه درنیم تسمه
تسمه در میلگرد (چهارپهلو) که به نام گریتینگ میلگردی نیز شناخته شده است، پس از پانچ تسمه باربر از نوع پانچ نیم دایره و مونتاژ رابط (میلگرد آجدار و یا چهار پهلوی تابیده شده)، جوشکاری و تمیزکاری میشود.
ساخت این گریتینگ‌ها به این گونه می‌باشد که توسط قالب‌های مخصوصی که دارند تسمهها را پانچ می‌کنند و سپس بستگی به اینکه رابط ما از نوع تسمه یا میلگرد یا نیم تسمه است به هم جوش می‌دهند و بعد عملیات چربی زدایی و تمیز کاری وغربال گیری را انجام می‌دهند و گالوانیزه را برروی آن اعمال می‌کنند و در نهایت یک گریتینگ فلزی حاصل میشود.
گریتینگ الکتروفورج
یک نوعی از گریتینگ است که نام جوش مقاومتی هم بر روی آن گذاشته‌اند و هیچ ماده افزودنی در اتصال بین آن وجود ندارد و بسیار محکم است و به روزترین و جدید‌ترین تولیدات گریتینگ هستند. از روش پیشرفته مکانیکی استفاده می‌کند. اساس کار این نوع به این گونه است که جریان با ولتاژ بالا در حد ۵۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰۰ را اعمال می‌کنیم و فشارهای بالای ۱۰۰ تن باربر و رابط را با هم فورچ می‌کنند و بیشترین ابعادی که از این نوع تولید و طراحی و ساخته میشود در ابعاد ۶ در ۱ است. این گریتینگ‌ها در کف پله، پله، دریچه‌ها، صنایع نفت، پتروشیمی، راهرو، پل و… کاربرد دارند و جنس‌های فولاد، مس، آلومینیوم، استیل و… هستند که ضخامت‌های متغیری دارند.
مزیت‌های گریتینگ الکترو فورچ
- سهولت و راحتی در برش کاری در محل نصب
- نداشتن اسپاتر بر روی گریتینگ
- نبودن کوچکترین درز و شکاف در محل اتصال باربر و رابط و به خوبی ذوب شده‌اند
- زنگ زدگی در نقاط جوش به وجود نمی‌آید.
- تنوع ضخامت زیادی دارد.
- عرض تسمه در سایزهای مختلف موجود است.
- وزن کم با مقاومت بالا.
- زیبایی وطرح های متنوع.
- همگونی و یک دست بودن شبکه‌ها.
- هزینه پایین‌تر.
گریتینگ آلومینیوم
یک نوع متفاوت از گریتینگ‌ها، گریتینگ آلومینیومی است که این عنصر شیمیایی یک فلز نرم و سفید و با چگالی پایین که یک سوم فولاد و مس است و چکش پذیری و انعطاف پذیری زیادی دارد و جز فراوان‌ترین فلزها در کره زمین است و خود این عنصر از سنگ بوکسیت استخراج میشود و در صنعت و مهندسی و ساخت مصالح کاربرد‌های زیادی دارد و در جهان اقتصاد عنصر بسیار مهمی است و این فلز بسیار بادوام و مقاوم است و در دماهای ۲۰۰- ۲۵۰ درجه سانتی گراد تمایل به از دست دادن استحکام خود دارد و در جدول تناوبی ششمین فلز انعطاف پذیر و دومین فلز چکش خوار است و دارای ظاهری زیبا بوده و مقاوم دربرابر وزن سنگین و بار وارد شده است.
این عنصر از نظر هدایت الکتریکی همانند مس هدایت بالایی دارد و در مقابل رطوبت وحرارت زنگ خوردگی کمی دارد و بادوام است و سال‌ها بدون هیج تغییری می‌تواند در گریتینگ باقی بماند و نمی‌پوسد و قابل بازیافت بوده و حتی از کوچکترین مواد آن استفاده می‌کند و از این نظر دوستدار محیط زیست و هوا است و یکی از ویژگی این فلز غیر سمی بودن آن است که با جذب کردن حداقل باکتری و ذرات غبار آلود و کثیف و آلوده برای دریچه‌ها استفاده میشود. همه این ویژگی‌های باعث شده تا آلومینیوم را منحصر به فرد کرده و در گریتینگ‌ها استفاده می‌شون.
گریتینگ مضرس
گریتینگ را بنا بر نیاز می‌توان در سه نوع گریتینگ با مشخصات فنی تسمه در تسمه، تسمه در نیم تسمه و تسمه در میلگرد یا چهار پهلوی تابیده، طراحی و تولید کرد. که معمولاً برای ساخت راه پله‌ها، پاگرد و پوشش کانال‌های انتقال آب و فاضلاب از گریتینگ تسمه در تسمه استفاده می‌کنند و بیشترین کاربرد صنعتی گریتینگ، از نوع گریتینگ میلگردی است.
اما در بین تمام موارد ذکر شده، امکان طراحی و انتخاب گریتینگ با تسمه مضرس نیز وجود دارد. بیشترین کاربرد گریتینگ مضرس (گریتینگ آجدار یا گریتینگ دندانه‌دار) در مکان‌های مرطوب و روغنی بوده که باعث جلوگیری از ایجاد لغزندگی در سطح گریتینگ شده و خطر از دست دادن تعادل اپراتور را از بین می‌برد.
بنا بر نیاز در گریتینگ تسمه در تسمه می‌توان فقط تسمه باربر و یا هر دو تسمه طولی و عرضی (تسمه رابط) را از نوع مضرس دندانه دار انتخاب کرد. همچنین در گریتینگ تسمه در نیم تسمه. البته در گریتینگ میلگردی نیز به علت انتخاب میلگرد آجدار برای ساخت آن، میزان لغزش کمتری وجود دارد ولی به هرحال می‌توان تسمه باربر آن را نیز از نوع مضرس انتخاب کرد.
در گذشته برای ساخت گریتینگ مضرس، تسمه‌های آن را توسط قالب برش چندتایی و دستگاه پرس، دندانه‌دار می‌کردند که علاوه بر افزایش زمان و هزینه تولید گریتینگ، باعث ایجاد سطوح ناصاف و پلیسه در گریتینگ می‌شد. امروزه شرکت‌های تامین کننده مواد اولیه گریتینگ با پیشرفت تکنولوژی برش و ماشینکاری تسمه‌های شاخه‌‌ای، می‌توانند متریال مورد نیاز ساخت گریتینگ را نیز با همان کیفیت مطلوب به صورت آجدار در اختیار تولیدکنندگان گریتینگ قرار دهند.
در نهایت گریتینگ تولیدی را پس از مونتاژ، جوشکاری و سنگ‌زنی، با استفاده از گالوانیزه گرم و میانگین پوشش ۸۰ میکرون آبکاری نموده و مقاومت آن را در برابر خوردگی بالا می‌برند.
گریتینگ استنلس استیل
زمانی که گریتینک‌های فولادی با روکش گالوانیزه گرم عمر زیادی ندارد و مقاومت و استحکام کافی را ندارد از گریتینگ استیل استفاده می‌کنیم و بیشترین کارآیی این نوع از گریتینگ در محیط‌های مرطوب و اسیدی و بسیار شرجی که رطوبت موجود دراین مکان‌ها باعث خورندگی و از بین رفتن این محصول نمی‌شود که در صنایع‌های مواد غذایی و آرایشی و بهداشتی و داروسازی و پله‌ها و… کاربرد دارد. یک الویت که این نوع گریتینگ‌ها دارند در این است که از روکش گالوانیزه بی نیاز هستند و مقاومت و استحکام زیادی دارد البته باید دانست که از نظر قیمت از بقیه گریتینگ‌ها گرانتر است و از ورقه‌های استیل ۳۰۴ بیشتر استفاده میشود و بهترین ورقه برای این کار انتخاب شده است.
روش ساخت این گونه گریتینگ‌ها به این گونه است که تسمه‌های باردار و تسمه‌های غیر باردار با هم متصل و پانچ می‌خورند و بعد عملیات جوش کاری با آرگون را انجام می‌دهند و بعد شبکه‌های استیل به وجود می‌آید.
گریتینگ گالوانیزه
همانطور که می‌دانید در اصل گریتینگ گالوانیزه یک نوع از گریتینگ فلزی است با این تفاوت که به وسیله گالوانیزه روکش شده است و مقاومت بسیار بالاتری نسبت به گریتینگ بدون روکش گالوانیزه دارد و از این رو به آن گریتینگ گالوانیزه می‌گویند. گالوانیزه به مرحله‌ای گفته میشود که آهن یا فولاد را در یک ظرف مذاب برده و غوطه ور می‌کنیم و از این مواد مذاب یک حالت روکش مانند در فلز به وجود می‌آید که این لایه باعث مقاومت و استحکام گریتینگ دربرابر ضربه، بار، خوردگی و… میشود و از دو راه باعث ایمنی و محافظت فلز است. یکی از راه محافظت در برابر هوا و دیگری حفاظت کاتدی فلز است. به همین خاطر این نوع از گریتینگ در تمامی صنایع و مکان‌ها بسیار کاربرد پیدا کرده است.
گریتینگ فایبرگلاس
نوع دیگر گریتینگ بوده که از موادی به نام کامپوزیت تشکیل شده‌اند که مواد درونی در این گریتینگ دارای عناصر و ترکیبات بسیار مقاوم است که از گریتینگ فلزی و فولاد و آلومینیوم مقاومت و استحکام بالاتری برخوردارند و به خاطر الیاف کامپوزیت از اسکلت بندی مقاومتری برخور دارند و در نتیجه استحکام در برابر بارهای تحملی و ضربه‌ای و سرما و گرما و یخ زدن و شکستن و اسید و اتش سوزی و خوردگی و…بیشتر میشود به دلیل وجود رزین‌های پلی استر وونیل استر.
یکی از مزیت‌های واضح دراین نوع از گریتینگ‌ها عایقی برای برق والکترسیته و.. است و قابلیت عبور امواج رادیویی را دارند و سبک بودن و راحت حمل کردن از ویژگی‌های مثبت این نوع گریتینگ‌ها است به طوری که وزن کامپوزیت در مقایسه با فولاد یک چهارم است و در مقابل با آلومینیوم دوسوم است و از نظر رنگ بندی می‌توان سلیقه‌ای انتخاب کرد و با توجه به ذوق وعلاقه و مناسب بودن با محیط مورد نظر آنرا انتخاب کرد. در آخر باید گفت با همه محاسنی که این گریتینگ‌ها دارند با هزینه کم می‌توان آن را تهیه کرد و در اختیار مصارف خود قرار گذاشت. یک نمونه دیگر از گریتینگ کامپوزیتی، گریتینگ پالترود بوده که به علت وجود الیاف رزین مقاومت و استحکام بالایی دربرابر بارهای ضربه‌ای و شکستن دارد و مقاومت آن به حدی است که یک ماشین سنگین مثل تریلی و… به راحتی از این گریتینگ‌ها عبور می‌کند.
مشخصات فنی این گریتینگ‌ها براساس استاندارها به این گونه است، ضخامت تسمهها ۵-۷میلی متر و ارتفاع شبکه به ابعاد ۲۵-۳۰-۳۸ میلی متر و ابعاد چشمه‌ها ۳۸*۳۸ میلی متر است.
درجه بندی والویت بندی این گونه گریتینگ‌ها از نظر خواص مکانیکی وشیمیایی به این گونه است که گروه اول یا گروه A به این گونه است دارای خواص فیزیکی و مکانیکی بالا ومقاومت شیمییایی متوسطی است و گروه دوم دارای خصوصیات گروه اول ولی مقاومت شیمیایی بالاتر ازگروه اول در محیط‌هایی مثل محیط‌های بسیار مرطوب و فوق خورنده و گروه سوم دارای خصوصیات اول و دوم ولی از نظر حرارتی دارای مقاومت بالاتر و ضد آتش سوزی است.
گریتینگ پله
گریتینگ پله همان کف پله فلزی است که با سطح مشبک گریتیگ ساخته میشود. از این نوع پله گریتینگ بیشتر برای ارتباط طبقات مختلف سازه‌های فلزی و پله‌های گردان دور مخازن پتروشیمی و پالایشگاه‌های نفت و گاز و به کار می‌رود. همچنین در راه پله‌های صنعتی بنا بر محیط کاری از انواع گریتینگ پله گالوانیزه نیز استفاده میشود. در این نوع هم پاگرد و هم پله را از نوع گریتینگ طراحی و می‌سازند.
همچنین امروزه با رشد ساختمان سازی‌ها و برج‌های چندین طبقه، جهت ساخت پله فرار، گریتینگ بهترین پیشنهاد بوده و در انواع راه پله‌های رفت و برگشت و پله‌های گردان (راه پله اسپیرال) ساخته و اجرا شده‌اند. در این مورد بنا بر نیاز کارفرما گریتینگ‌ها گالوانیزه و یا با روکش رنگ پوشش دهی می‌شوند. البته در صورت نیاز به رنگ کاری گریتینگ، بهتر است جهت بالا بردن مقاومت گریتینگ و افزایش عمر آن، ابتدا توسط گالوانیزه گرم آبکاری شده و در نهایت رنگ مورد نظر روی گریتینگ پاشیده شده یا در وان رنگ غوطه ور شود.
پله فلزی را معمولا توسط ورق‌هایی که در دو طرف آن جوش داده شده (بغل پله یا Fixing Plate) به شمشیری راه پله پیچ و مهره می‌شوند که این روش در بهینه‌ترین حالت خود قرار دارد؛ سرعت بالا، عدم آسیب به پوشش گریتینگ، خطر کمتر و هزینه‌های پایین تر نصب پله. همچنین پاگرد گریتینگ را توسط بست گریتینگ روی سازه پله نصب و محکم می‌کنند.
اجزای اصلی به سه بخش تقسیم می‌شوند.
۱- گریتینگ: بخش اصلی پله از پنل‌های معمول گریتینگ تشکیل شده که به هر دو صورت ساده و مضرس قابل استفاده است.
۲- بغل پله (Side plate): برای اتصال آسان پله به سازه از بغل پله استفاده میشود که نحوه سوراخکاری آن برای تایپ‌های مختلف بر اساس استاندارد متغییر است.
۳- جلو پله (Nosing plate): وظایف این قطعه شامل موارد زیر است.
- افزایش استحکام پله
- بالا رفتن اصطحکاک و جلوگیری از لغزش
- افزایش ایمنی به دلیل وجود انحناء در قسمت جلو
- قابل رویت شدن لبه پله در سازه و محل نصب برای افزایش ضریب ایمنی
بست گریتینگ
جهت ثابت کردن گریتینگ در محل نصب گریتینگ بنا بر نیاز، موقعیت و شرایط آب و هوایی از روش‌های مختلفی استفاده میشود. اولین و آسان‌ترین روش، جوشکاری گریتینگ روی سازه است. این روش تنها در موردی کاربرد دارد که گریتینگ و محل نصب، فلزی و بدون پوشش (مانند گالوانیزه گرم) باشد. چراکه اولاً جوشکاری مستحکمی حاصل نمی‌شود، ثانیا باعث خوردگی گریتینگ از همان محل انصال م‌شود. دومین روش بتن ریزی گریتینگ است که معمولا برای کانال‌های آبرو و مکان‌هایی که نیاز به جابجایی گریتینگ نیست کاربرد دارد. و در نهایت سومین و بهترین روش نصب گریتینگ، استفاده از بست گریتینگ است.
بست گریتینگ در واقع از بخش‌های ابرویی، چنگکی و پیچ و مهره تشکیل شده است. چنگکی قسمت پایین بست بوده و به سازه یا پلت فرم مربوطه متصل شده. ابرویی قسمت مقابل آن است که در بالای بست قرار داشته و روی چشمه‌های گریتینگ می‌نشیند. در نهایت بوسیله پیچ، واشر و مهره، بست گریتینگ را محکم کرده و گریتینگ به محل نصب، اتصال از نوع جداشدنی می‌یابد.
پوشش بست گریتینگ از دو نوع گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد، بسته به محل نصب و میزان رطوبت انتخاب میشود. بدیهی است گالوانیزه باعث بالارفتن عمر آن خواهد شد.
مزایای استفاده از بست گریتینگ، آسان و سریع بودن نصب، کم شدن هزینه نصب، قابلیت جابجایی گریتینگ در مواقع نیاز، استحکام و اطمینان بالا، عدم ایجاد خوردگی در گریتینگ و زیبایی است.
استفاده از جوش
در این روش گریتینگ مستقیماً به تکیه گاه جوش میشود بدین ترتیب که انتهای تسمه‌های باربر به طول ۲۰ و ارتفاع ۵ میلیمتر به سازه جوش شده و قطعه کاملاً ثابت میشود (مطابق با استاندارد MBG531). توجه به این نکته ضروری است که در این روش پس از جوشکاری به دلیل آسیب دیدن گالوانیزه بر اثر جوشکاری، عملیات تعمیر پوشش انجام میشود.
استفاده از کلمپ گریتینگ (بست گریتینگ)
در محل‌هایی که امکان جوشکاری نبوده و یا کاربری گریتینگ به گونه‌ای است که احتمال جابجایی آن وجود دارد از کلمپ مخصوص استفاده میشود، برای یک اتصال کامل، در هر طرف گریتینگ دو عدد از این مجموعه استفاده میشود.
