نحوه‌ی برآورد هزینه‌ی اجرای کار
برای هر یک از اقلامی که در کلیات یا مقدمه فصل‌های فهارست بها، بهای آنها به صورت درصدی از بهای واحد ردیف یا ردیف هایی، با روش دیگر تعیین شده، باید ردیف جداگانه‌ای با شماره و شرح مناسب در گروه مربوط پیش بینی شود. بهای واحد آن که به روش تعیین شده محاسبه میشود، در مقابل ردیف یاد شده درج شود. در صورتی که برای تعیین بهای واحد یک قلم از کار، بیش از یک اضافه (یا کسر) بها پیش بینی شده باشد، جمع جبری اضافه یا کسر بها ملاک عمل خواهد بود. این اقلام ردیف‌های پایه محسوب می شوند.
هنگام تهیه برآورد، به جمع بهای واحد ردیف‌های فهرست بهای واحد پایه رشته ابنیه و ردیف‌های غیر پایه مربوط به آن، ضریب‌ها و هزینه‌هایی زیر، اعمال میشود.
ضریب پیشنهادی پیمانکار
ضریب طبقات
قیمت‌های درج شده در فهرست بهاء برای انجام کار در طبقه‌ی همکف و زیر همکف در نظر گرفته شده است. چنانچه کار در طبقات بالاتر از همکف و پایین‌تر از طبقه‌ی زیر همکف انجام شود، بابت هزینه‌ی حمل مصالح به طبقات مذکور و افت ناشی از حمل آن به طبقات و همچنین سختی اجرای کار ضریبی به نام ضریب طبقات به شرح زیر تعیین و در برآورد هزینه اجرای عملیات، منظور میشود.
سطح زیر بنای هر طبقه بالاتر از طبقه‌ی همکف به طور مجزا براساس نقشه‌های مصوب تعیین میشود و سطح زیربنای اولین طبقه بالاتر از طبقه‌ی همکف در ضریب ۱ سطح زیربنای دومین طبقه‌ی بالاتر از طبقه‌ی همکف در ضریب ۲ و سطح زیربنای طبقه n ام بالاتر از طبقه‌ی همکف در ضریب n ضرب میشود.
سطح زیربنای هر طبقه پایین‌تر از طبقه همکف به طور مجزا براساس نقشه‌های مصوب تعیین میشود و سطح زیربنای اولین طبقه پایین‌تر از طبقه زیر همکف در ضریب ۱ و سطح زیربنای دومین طبقه‌ی پایین‌تر از زیر همکف در ضریب ۲ و سطح زیربنای طبقه‌ی m ام پایین‌تر از طبقه زیر همکف در ضریب m ضرب میشود.
برای برآورد هزینه‌ی اجرای هر کار، مقادیر اقلام، براساس نقشه‌های اجرایی و مشخصات فنی، محاسبه شده و برحسب ردیف‌های فهرست بها و ردیف‌های غیرپایه مربوط، اندازه گیری میشود و فهرستی که شامل شماره، شرح، واحد، مقدار و مبلغ ردیف‌ها است، تهیه میشود.
در این فهرست، مبلغ هر ردیف، حاصل ضرب مقدار در بهای واحد آن ردیف است. از جمع مبلغ ردیف‌های مربوط به هر فصل، مبلغ فصل، و از جمع مبالغ فصل‌ها، جمع مبلغ ردیف‌های فهرست بها برای کار مورد نظر، بدست می‌آید، ضریب طبقات (برحسب مورد)، به جمع مبلغ ردیف‌ها به صورت پی در پی ضرب شده و هزینه‌ی تجهیز و برچیدن کارگاه به آن اضافه میشود. نتیجه برآورد هزینه‌ی اجرای کار خواهد بود. به مدارك یاد شده، کلیات، مقدمه فصل‌ها و پیوست‌ها و برحسب مورد پیوست ۲ فهرست بها ضمیمه شده، مجموعه‌ی تهیه شده، به عنوان فهرست بها و مقادیر کار، یا برآورد هزینه‌ی اجرای کار، نامیده میشود.
قیمت ردیف‌های فصل عملیات خاکی با ماشین، به منظور استفاده برای عملیات محوطه سازی ساختمان‌هایی تهیه شده است. محدویت شعاع عمل ماشین آلات یا محدویت حجم کار، مانع از دسترسی به راندمان اسمی آنها میشود. از این رو، در محوطه سازی‌هایی که شرایط یاد شده را ندارند، مانند آماده ساز‌ی‌ها، برآورد هزینه عملیات مربوط به این فصل، باید بر اساس فصل عملیات خاکی با ماشین فهرست بهای واحد پایه رشته راه، باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن تهیه شود.
قیمت ردیف‌های فصل‌های زیر اساس، اساس و آسفالت، بر مبنای خرید مصالح مصالح زیراساس، اساس و همچنین خرید بتن آسفالتی از محل تولید یا کارخانه آسفالت، به منظور استفاده در محوطه سازی کارهای ابنیه تهیه شده است. در مواردی که حجم کارهای مربوط به این فصل‌ها در حدی باشد که استقرار تجهیزات مورد نیاز برای تهیه مصالح سنگی زیراساس، اساس و آسفالت و تجهیز کارخانه آسفالت به منظور تهیه‌ی بتن آسفالتی، قابل توجه و پیش بینی باشد، برحسب مورد، برآورد و هزینه عملیات مربوط به هر یک از فصل‌های یاد شده، باید به تصویب دستگاه اجرایی برسد. همچنین بر اساس فهرست بهای واحد پایه رشته راه و باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن تهیه شود.
در کارهایی که به عملیات حفاری و شمع کوبی نیاز است، هزینه‌ی اجرای عملیات یاد شده با استفاده از فهرست بهای واحد پایه رشته راه، باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن، تهیه شود.
مهندس مشاور یا واحد تهیه کننده برآورد باید، مشخصات کامل مصالح و تجهیزات و منبع تهیه‌ی آنها و به طور کلی هر نوع اطلاعاتی در‌باره‌ی آنها را که از نظر قیمت موثر بوده و لازم است پیمانکار برای ارائه پیشنهاد قیمت نسبت به آن آگاهی داشته باش، تهیه و در مشخصات فنی خصوصی پیمان درج کند.
در کارهایی که برای برآورد هزینه اجرای آنها، بیش از یک رشته فهرست بهای پایه مورد نیاز است، فهرست بها و مقادیر یا برآورد هزینه اجرای هر بخش از کار که مربوط به یک رشته است، طبق دستورالعمل کاربرد فهرست بهای واحد پایه رشته مربوط به طور جداگانه تهیه میشود. فهرست بها و مقادیر یا برآورد هزینه اجرا که به این ترتیب برای بخش‌های مختلف کار تهیه میشود. همراه با برگ خلاصه برآورد که برآورد بخش‌های مختلف کار به تفکیک و به صورت جمع نیز در آن منعکس است، به عنوان فهرست بها و مقادیر برآورد هزینه‌ی اجرای کار، به یکدیگر ملحق می‌شوند. در این نوع کارها تنها یک فهرست تجهیز و برچیدن کارگاه برای کل کار (تمام رشته‌ها) تهیه میشود.
در صورتی که برای حفاظت خاک به منظور خاک برداری، طرح‌های خاصی لازم باشد، هزینه‌ی آن طرح‌ها براساس ردیف‌های مربوط محاسبه و در برآورد منظور میشود.
مصالح پای کار
مصالح پای کار به مصالحی اطلاق میشود که برای اجرای موضوع پیمان مورد نیاز باشد و در کار نصب شود با توجه به برنامه زمانبندی اجرای کار طبق مشخصات فنی توسط پیمانکار تهیه و در کارگاه به طور مرتب به طوری انبار شود که قابل اندازه گیری یا شمارش باشد. هنگام ورود مصالح به کارگاه باید صورت جلسه ورود که در آن نوع، مقدار و تاریخ ورود مشخص شده است با حضور مهندس مشاور تنظیم شود.
در قیمت ردیف‌های فهرست هزینه بارگیری، حمل تا فاصله پیش بینی شده در ردیف‌های فصل‌های مربوطه و باراندازی مصالح در کارگاه به صورت منظم در نظر گرفته شده و هیچگونه پرداختی برای حمل مازاد مصالح به استثاء موارد پیش بینی شده در مقدمه فصل‌ها انجام نمی‌شود.
تمام مصالح پای کار پس از منظور شدن در صورت وضعیت متعلق به کارفرماست و پیمانکار حق خارج کردن آنها را در محوطه‌ی کارگاه ندارد. مگر مصالحی که برای اجرای موضوع پیمان ضرورتی نداشته باشد. در این صورت پس از کسر آن از ورت وضعیت پیمانکار می‌تواند با پیشنهاد مهندس مشاور و موافقت کارفرما آنها را از کارگاه خارج کند.
مسئولیت حفظ و نگهداری مصالح پای کار در مدت پیمان به عهده‌ی پیمانکار است و پیمانکار باید آنها را در محل مناسبی که در مقابل عوامل جوی و سایر عوامل مصون باشد انبار کند.
نرخ مصالح تامین شده در فهرست مصالح کار و تنها برای محاسبه‌ی بهای مصالح پای کار در صورت وضعیت‌های موقت در نظر گرفته شده و قابل استفاده یا استناد در سایر موارد نیست.
در آخرین صورت وضعیت موقت و پس از تحویل موقت و صورت وضعیت قطعی نباید هیچ نوع مصالح پای کار منظور شود. مصالح مازاد بر مصرف که در کارگاه باقی مانده و متعلق به پیمانکار است باید توسط پیمانکار از کارگاه خارج شود.
حمل مصالح
به طور کلی هزینه‌ی حمل، بارگیری و باراندازی مصالح از محل تحویل تا انبار کارگاه تا فاصله ۳۰ کیلومتر و همچنین از انبار کار گاه تا محل مصرف در قیمت ردیف‌های فهرست بهاء در نظر گرفته میشود و تنها برای آهن آلات (فصل‌های هفتم ونهم فهرست بهای رشته ابنیه)، قطعات فولادی سرد گالوانیزه شده، سیمان، آجر، آسفالت، جدول‌های بتنی پیش ساخته ماشینی پرسی، مصالح سنگی برحسب مورد بر اساس ردیف‌های فصل ۲۸ فهرست بهای واحد پایه رشته ابنیه پرداخت میشود و برای سایر مصالح، هیچگونه هزینه حمل جداگانه‌ای تعلق نمی‌گیرد.
سیمان
در صورتی که مستقیماً از کارخانه‌های داخلی خریداری شود مبدأ حمل، محل کارخانه‌ی مربوطه است. در صورتی که مستقیماً از کارخانه‌های داخلی خریداری نشود مبدأ حمل نزدیکترین کارخانه سیمان داخلی به محل اجرا خواهد بود.
آهن آلات
در صورتی که از کارخانه‌های داخلی یا مراکز تهیه و توزیع فلزات وزارت بازرگانی خریداری شود مبدأ حمل کارخانه یا محل تحویل آهن آلات است. در این حالت، محل خرید یا تحویل باید قبلاً باید به تأیید مهندس مشاور وتصویب کارفرما برسد. و در صورتی که از کارخانه های داخلی یا مراکز تهیه و توزیع تهیه نشود مبدأ حمل نزدیکترین محل تولید فولاد به کارگاه است که فولاد مورد نظر را تولید می‌کند. کارخانه‌های نورد نیز جزو تولیدکنندگان فولاد محسوب می‌شوند.
مصالح سنگی
مبدأ حمل مصالح سنگی محل تحویل (محل خرید آنها است) و قبلاً باید به تایید کارفرما و مهندس مشاور برسد. در تعیین مسافت حمل توجه به نکات زیر ضروری است.
- مبنای تعیین مسافت حمل نزدیکترین راه طبق آخرین دفترچه‌ی مسافت وزارت راه و ترابری است.
- در صورتی که حمل مصالح در راه‌های خاکی و شنی انجام شود به بهای حمل مصالح ۳۰ % اضافه میشود.
حمل مصالح و قطعات فولادی سرد نورد شده گالوانیزه
از محل کارخانه تا محل نصب، تا ۳۰ کیلومتر در واحد ردیف مربوط پیش بینی شده است. بابت حمل بیش از مقدار فوق، از ردیف نظیر مربوط به حمل آهن
آلات و سیمان پاکتی به اضافه ۳۰ درصد قابل پرداخت است. مبدا حمل مصالح و قطعات فولادی سرد نورد شده گالوانیزه محل کارخانه تولید کننده است. در این حالت محل خرید باید قبلاً به تایید مهندس مشاور و تصویب کارفرما برسد.
مبلغ اولیه پیمان
مبلغی را که برای پیمان پیش بینی شده و برای آن تامین اعتبار میشود و در صورتی که برآورد صحیح انجام شود پروژه با آن مبلغ به پایان می رسد مبلغ اولیه پیمان می‌گویند.
صورت وضعیت
عبارت است از کارکرد پیمانکار به صورت ریالی، صورت وضعیت در حین کار را صورت وضعیت موقت و در انتهای کار را صورت وضعیت قطعی می‌نامند.
صورت حساب نهایی
صورت حساب نهایی که ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ تصویب صورت وضعیت قطعی توسط کارفرما تهیه میشود عبارت است از مبلغ صورت وضعیت قطعی که طبق ماده ۴۰ شرایط عمومی پیمان تهیه و تصویب میشود و نیز مبلغی که براساس اسناد و ۶۹ مدارک پیمان به مبلغ بالا اضافه یا از آن کسر میشود. مانند وجوه ناشی از تعدیل آحاد بهاء، مصالح، هزینه اجاره تجهیزات و ماشین آلات تحویلی کارفرما به پیمانکار، مبلغ میزان خسارت یا جریمه‌های رسیدگی و قطعی شده.
