تعمیر ترکهای ایجاد شده در سازه‌ها
ایجاد و رشد ترک در قطعات و سازه‌ها یک امر اجتناب ناپذیر است. عامل وقوع این ترکها می‌توانند نیروهای متناوب وارد بر قطعه، كشیدگی ناشی از عملیات جوشكاری، عیوب و حفره‌های ناشی از ریخته گری، تنش‌های حرارتی و موارد دیگر باشد. لذا تعویض یک قطعه یا قسمتی از سازه شاید به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نبوده یا بسیار دشوار و زمانبر باشد. بنابراین ارایه روش‌های تعمیری بسیار سودمند است و استفاده از تعمیرات ترکها در صنایع هوایی و سازه‌های فولادی بخصوص در پل‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مطالعات و پژوه‌شهای بسیاری در این مورد انجام شده و روش‌های تعمیری بر روی ترکها را ارایه كرده‌اند.
روش‌های تعمیر ترک
روش‌های تعمیر و ترمیمی ترکها به شیوه‌های مختلف انجام می‌گیرد كه بسته به چگونگی نیروی وارد، شكل ترک و نیز جنس ماده‌ایی دارد كه ترک در آن بوجود می‌آید. روش‌های اصلی تعمیراتی ترک را می‌توان بدین صورت بیان كرد.
- استفاده از چاک‌های تعمیری
- تعمیر بوسیله سوراخ‌های متوقف كننده
- ترمیم به كمک صفحات تقویت كننده پرچ شده یا چسبیده بر روی سطح دارای ترک
- چفت كردن با استفاده از پیچ و مهره و یا دوختن دو سطح مجزا
- جوش كردن دو سطح مجزا و یا پر كردن با مواد ترمیمی
روش‌های فوق راهكارهای اصلی مقابله مثل با ترکهای ایجاد شده است. می‌توان برای ترمیم ترکها از میان این روش‌ها با توجه به وضعیت و چگونگی ترک و جنس ماده یكی را برگزید. در بعضی از مواقع هم یک روش كافی نیست و پس از آن باید روش‌های تكمیلی را هم اجرا كرد. روش‌های تعمیری را می‌توان برای دو گروه از سازه‌ها كه شامل سازه‌های غیرفلزی و فلزی است تقسیم كرد. سازه‌های غیرفلزی صفحات و قطعات پلاستیكی، پلیمری و كامپوزیتی است در حالی كه سازه‌های فلزی بیشتر در پل‌های فولادی و سازه‌های فلزی هوایی (هواپیما و بالگرد) مطرح می‌شود.
ترمیم ترک پلاستیک‌ها
در مواد پلاستیكی، در روی قسمت تركدار یک تكه از همان ماده را به صورت وصله بر روی سطح ترک با استفاده از گرم كردن دو سطح یا چسب‌كاری نصب می‌كنند. به طوری كه كناره وصله از ترک ۱/۹ سانتیمتر فاصله داشته باشـد.
از ایـن روش برای تعمیر بخش‌های صدمه دیده كـه شـكل‌های بخصوصـی ندارند و سوراخ‌های ایجاد شده هم استفاده می‌كنند.
در مواد پلاستیكی علاوه بر كاربرد روش بـالا دو روش دیگر نیز وجود دارد كه در سازه‌های جدار نازک و صـفحات استفاده می‌شود.
در روش نخست كه در ترك‌هایی اعمـال مـی‌شـود كـه لبه‌های ترک در مقابل هم قرار دارند، سـوراخ‌های كـوچكی در راستای ترک ایجاد می‌كنند كه فاصله آنها از همـدیگر و نیز لبه كناری ترک ۱/۲۵ سانتیمتر باشد. سپس با اسـتفاده از سیم برنجی این سوراخ‌های كوچک به هم دوخته می‌شـود و برای آب‌بندی، ترک را با سیلیكون پر می‌کنند.
روش دوم هنگامی است كه لبه‌های ترک در مقابل هم قرار ندارند و با استفاده از پیچ و مهره سوراخ‌هایی را كه در روی ترک با مته شماره ۲۷ به فواصل ۲/۵ سانتیمتر ایجاد شده‌اند را به هم می‌بندند و برای جلوگیری از صدمه به قطعات از واشر لاستیكی بهره می‌گیرند.
ترمیم ترک در سازه‌های فلزی
قطعات و سازه‌های فولادی بكار رفته در پل‌ها ممكن است در اثر عبور قطارهای سنگین دچار ترک شوند كه به علت دشواری تعویض قطعات در صورت صدمه نیاز به ترمیم دارند.
ترک از محل تمركز تنش شروع شده و رشد می‌كند كه باید متوقف شود. یكی از روش‌های بكار رفته در متوقف ساختن ترک كه در پل‌های فولادی كاربرد دارد، استفاده از سوراخ‌های متوقف كننده است. با این كار از تنش اطراف نوک ترك ۲۰ تا ۳۰ درصد كاسته می‌شود و راه مقابله به مثل مناسبی محسوب می‌شود. قطر سوراخ‌های متوقف كننده در پل‌های فولادی ۰ الی ۱۵ درصد طول ترک بوده حداكثر ۱۵ میلیمتر پیشنهاد شده است. همچنین پس از سوراخكاری انتهای ترک می‌توان با استفاده از جوشكاری و مواد پركننده طول ترک را ترمیم كرد.
سازه‌های تشكیل دهنده از جنس آلیاژهای آلومینیوم، فولادهای گالوانیزه و فولادهای زنگ نزن هستند. بنابراین تعمیر ترکهای ایجاد شده، از لحاظ سوراخكاری متفاوت است. برای متوقف ساختن ترکهایی كه در چارچوب درب هواپیما و بالگرد پدیدار می‌شود و طول آنها كمتر از ۲/۵ سانتیمتر است، سوراخ‌هایی در انتهای ترک ایجاد می‌شود و با چسباندن صفحات تقویت كننده ترمیم می‌شود.
روش‌های سوراخكاری
سه شیوه سوراخ متوقف كننده در نوک ترک مطرح شده که بدین صورت بیان می‌شود.
نوک ترک در انتهای سمت راست سوراخ قرار دارد.
نوک ترک به مركز سوراخكاری قرار دارد.
نوک ترک در انتهای سمت چپ سوراخ قرار دارد.
