نشریه شماره ۳۹۰
خطرپذیرترین مناطق جهان در اثر زمین لرزه‌های پرقدرت محسوب میشود. در سال‌های اخیر به طور متوسط هر پنج سال یك زمین لرزه با صدمات جانی و مالی بسیار بالا در نقطه‌ای از كشور رخ داده است و در حال حاضر ایران در صدر كشورهایی است كه وقوع زلزله در آن با تلفات جانی بالا همراه است. گرچه جلوگیری كامل از خسارات ناشی از زلزله‌های شدید بسیار دشوار است لیكن با افزایش سطح اطلاعات در رابطه با لرزه‌خیزی كشور، آموزش همگانی و ترویج فرهنگ ایمنی، شناسایی و مطالعه دقیق وضعیت آسیب پذیری مستحدثات (ساختمان‌ها، تاسیسات زیربنایی و شریان‌های حیاتی) و ایمن‌سازی و مقاو‌م‌سازی صحیح و اصولی آن‌ها، می‌توان تا حد مطلوب تلفات و خسارات ناشی از زلزله‌های آتی را كاهش داد. یكی از موضوعات و مراحل بسیار مهم مطالعات بهسازی لرزهای، مرحله‌ی ارزیابی آسیب پذیری سیستم مورد بررسی (اعم از ساختمان، شریان‌های حیاتی و …) است. احراز شناخت كامل و كافی از مشخصات مصالح و ساختگاه بسته به هدف بهسازی انتخابی و نوع تحلیل، مستلزم انجام آزمایش‌های مقاومت مصالح و ژئوتكنیك است. لذا نشریه شماره ۳۹۰ با عنوان راهنمای انجام مطالعات خدمات جنبی در پروژههای بهسازی لرزهای، با تلاش گروه هدایت فنی شركت خدمات مدیریت ایرانیان و كارشناسان دفتر امور فنی، تدوین معیارها كاهش خطرپذیر‌ی ناشی از زلزله تدوین شده است.
مطالعات خدمات جنبی یكی از اساسی‌ترین نیازهای پروژههای بهسازی لرزهای بوده و در حقیقت این مطالعات به عنوان پی شنیاز انجام مطالعات ارزیابی آسیب‌پذیری لرزهای مطرح است. همچنین اعتبار نتایج حاصل از مطالعات ارزیابی آسیب‌پذیری، كاملاً بستگی به دقت و صحت اطلاعاتی دارد كه از انجام مطالعات خدمات جنبی، حاصل میشود. از طرف دیگر یكی از دلایل اصلی طولانی شدن مطالعات ارزیابی آسیب‌پذیری لرزهای، بحث عدم انجام مطالعات خدمات جنبی در زمان مناسب است كه با توجه به تجربیات موجود، این موضوع خود به تنهایی می‌تواند باعث ایجاد تاخیرهای قابل توجه در روند پیشرفت پروژههای بهسازی لرزهای شود.
آزمایش مقاومت مصالح
آزمایش‌های مخرب
عبارت است از آزمایش‌هایی كه با تخریب عضو و یا اجزا همراه باشد.
آزمایش‌های غیر مخرب
عبارت است از آزمایش‌هایی كه در آ نها نیازی به تخریب عضو و یا اجزا نبوده و یا تخریب، كاملاً محدود است و به عمر و استفاده‌ی آتی قطعه آسیبی نمی‌رساند.
مطالعات ژئوتكنیك
هدف از انجام این مطالعات تعیین ظرفیت باربری خاك ساختگاه و همچنین تعیین مشخصات مكانیكی خاك از نظر خصوصیات لرزهای به منظور انجام مطالعات اثر ساختگاه بر اساس ضوابط دستورالعمل بهسازی لرزهای ساختمان‌های موجود است.
- شرح خدمات انواع آزمایش‌ها و بررسی‌هایی كه بر حسب مورد و با توجه به هدف بهسازی پیش‌بینی شده‌اند، به شرح زیر است.
- حفر گمانه‌های ماشینی یا دستی به طریقه‌ی مناسب به تعداد و عمق لازم در ساختگا‌ه‌های مورد نظر.
- نمونه‌گیری در اعماق مختلف گمانه‌ها به صورت دست‌خورده و دست‌نخورده.
- انجام آزمایش‌های شناسایی و طبقه بندی خاك شامل تعیین رطوبت نسبی، دانه بندی، در صورت نیاز آزمایش هیدرومتری، حدود اتربرگ، طبقه بندی و تشریح نظری نمونه‌های خاك به تعداد لازم.
- تعیین پتانسیل نشست و ظرفیت باربری.
- تعیین ضرایب فشارهای جانبی خاك.
- تهیه و ارایه‌ی گزارش از آزمایش‌ها به همراه تجزیه، تحلیل و تفسیر لازم توسط مشاور مطالعات خدمات جنبی و تایید نتایج آن توسط مشاور اصلی بهسازی لرزهای.
فهرست مطالب نشریه شماره ۳۹۰
مطالعات خدمات جنبی در مرحله‌ی اول از فرآیند فوق (ارزیابی آسیب‌پذیری لرزهای) و عموماً پس از اتمام و ارایه‌ی گزارش ارزیابی كیفی آسیب‌پذیری لرزهای، انجام می‌گیرد و هدف از انجام این مطالعات نیز به دست آوردن و یا تكمیل و تدقیق كلیه‌ی اطلاعاتی است كه در ارزیابی آسیب پذیری لرزهای سازه، مورد نیاز است.در تنظیم نشریه شماره ۳۹۰ به هر یك از اقداماتی كه به طور مستقیم یا غیر مستقیم با انجام مطالعات خدمات جنبی در ارتباط است، فصل جداگانه‌ای اختصاص داده شده و همچنین به تناسب عنوان هر فصل، ملاحظات و جزییات مربوط مطرح شده است.
تخریب و سونداژ
شناسایی
آماده‌سازی
آزمایش‌های مقاومت مصالح
پی و آزمایش‌های مرتبط با خاك ساختگاه
ترمیم
پیوست الف – فهرست خدمات حداقل مطالعات ژئوتكنیك و مقاومت مصالح برای پروژههای بهسازی لرزهای ساختمان‌های موجود
پیوست ب- شرح خدمات حداقل مطالعات ژئوتكنیك و مقاومت مصالح پل‌ها
جستجوی نشریه‌ها و معیارهای فنی
