نشریه شماره ۱۷۲

آزمایش، تنظیم و متعادل سازی اجزای مختلف سیستم‌های تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع، را شاید بتوانن مهمترین حلقه در زنجیره طراحی و اجرا، تحویل، بهره‌برداری و نگهداری محسوب نمود. چه تنها پس از انجام کار در این مرحله است که مقایسه عملکرد سیستم با اهداف طراحی ممکن می‌شود. کار آزمایش، تنظیم و متعادل سازی تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع هنوز در کشور ما ناشناخته است، که امیدواریم در راستای اهداف نظام فنی و اجرایی کشور، تهیه و تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های آن هر چه زودتر تحقق یابد. نشریه شماره ۱۷۲ به عنوان کوششی در راه معرفی و شناخت مراحل کار آزمایش، تنظیم و متعادل سازی تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع و بهینه سازی آن ، ترجمه‌ای از کتاب HVAC SYSTEMS است که در شرکت‌ خانه سازی ایران انجام شده است.

نشریه شماره ۱۷۲ کوششی درباره شناخت مراحل کار آزمایش، تنظیم و متعادلسازی اجزای گوناگون سیستم‌های تاسیسات گرمایی،‌ تعویض هوا و تهویه مطبوع و بهینه سازی آن است. نسخه انگلیسی نشریه شماره ۱۷۲ در سال ۱۹۹۲ ممتشر شده است. نشریه شماره ۱۷۲ با سفارش سازمان برنامه و بودجه، در شرکت‌های خانه سازی ایران به فارسی ترجمه، تنظیم و آماده چاپ شده است.

ارزیابی عملکرد سیستم – قسمت هوا و هوارسانی مرکزی

درا ین قسمت ارزیابی ظرفیت کار و عملکرد سیستم هوارسان را که شامل بادزن، موتور و کویل است، فرا می‌گیرید و همچنین نحوه آماده کردن برنامه کار به منظور تعیین عملکرد سیستم که شامل مدارک و فرم‌هایی است به شما نشان داه خواهد شد. ارزیابی عملکرد سیستم شامل نحوه اندازه گیری شرایط کار موتور، نحوه اندازه گیری فشار بادزن، تعیین مقدار هوای تازه و ارزیابی عملکرد کویل به کم دمای آب و هوا است.

ارزیابی عملکرد سیستم به وسیله دما

به طور کلی ارزیابی عملکرد سیستم به وسیله دما، هر اندازه هم دقیق باشد فقط یک تخمین است. اگر از اندازه گیری دما به این منظور استفاده می‌شود مطمئن شوید که ابزار به تازگی کالیبره شده‌اند و طبق دستورالعمل سازنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. به علاوه تمام سطوح فلزی محل اندازه‌گیری باید تمیز باشند و نهایتاً باید با حوصله رفتار کرد و زمان کافی برای ثبت دقیق به ابزار داد.

تاسیسات گرمایی با بخار

در تاسیسات گرمایی استفاده از بخار در طراحی و بهره‌برداری مزایایی دارد. به عنوان مثال یک پوند بخار در ۲۱۲ درجه فارنهایت وقتی کندانس می‌شود حدود ۱۰۰ بی تی یو گرما می‌دهد. از طرف دیگر سیستم آبگرم با دمای رفت ۲۰۰ درجه فارنهایت و برگشت ۱۸۰ درجه فارنهایت فقط ۲۰ بی تی یو در هر پوند گرما می‌دهد. بخار بر اثر فشار کارش، خود در سیستم جریان می‌یابد. بنابراین نیازی به پمپ و موتور برای به گردش در آوردن بخار نیست.

در یک ظرف باز، در فشار محیط آب در ۲۱۲ درجه فارنهایت تبخیر می‌شود و به جوش می‌آید. اما دمای جوش آب یا هر مایع دیگر ثابت نیست و با فشار تغییر می‌کند. اگر قرار است فشار تغییر کند، مایع باید در یک ظرف سر بسته باشد. در مورد آب و تاسیسات گرمایی این ظرف بسته، دیگ است. همین قدر که در دیگ آب باشد، می‌توان آن را در دمای ۱۰۰ یا ۳۰۰ درجه فارنهایت نیز، به همان آسانی ۲۱۲ درجه فارنهایت، تبخیر کرد. تنها لازم است فشار هم ارز با دمای جوش در دیگ فراهم شود.

تله‌های بخار

هدف از تله بخار‌، جداسازی قسمت بخار از کندانسیت در یک سسیتم گرمایی است. تله بخار کندانیست را جمع کرده و اجازه می‌دهد از سیستم تخلیه شود و در عین حال خروج بخار را محدود می‌سازد. تله باید کندانسیت را جمع کرده و خیلی سریع تخلیه کند. اگر این کار را نکند به علت کند شدن تبادل گرما، راندمان سیستم کاهش می‌یابد. علاوه بر این، جمع شدن کندانسیت باعث ضربه قوچ و خسارت دستگاه‌ها خواهد شد. ضربه قوچ وقتی در سیستم توزیع بخار پدید می‌آید که درکف لوله توزیع بخار کندانسیت جمع شود و به وسیله سرعت بخار به جلو رانده شود. همچنانکه سرعت جریان بخار افزایش می‌یابد، کندانسیت جزیی از قسمت غیر قابل تراکم لخته آب می‌شود. اگر این لخته آب ناگهان در یکی از فیتینگ‌ها، زانوها،‌خم‌ها و شیرها گیر بکند، یک ضربه موج پدید می‌آورد که اغلب موجب خسارت از سیستم مکانیک استفاده کرد. در سیستم بسته از پمپ خلا و در سیستم باز از پمپ کندانسیت استفاده می‌شود.

سیستم مکانیکی تراکمی تبرید

سیستم یاد شده یک سییستم بسته است که در آن:

رابطه فشار و دما باید خفظ شود به طوری که بتوان مبرد را تبخیر و سپس تقطیر نمود.
از مبرد استفاده مجدد شود، یعنی اینکه مبرد مرتباً در سیکل گردش کند و گرما را از یک نقطه بگیرد و به محلی که مناسب است تخلیه کند.
از آلوده شدن مبرد جلوگیری کند.
هوا و سایر گازهای غیر قابل نقطیر را از سیستم خارج کند.
رطوبت به سیستم راه نیابد، آب بسایر مخرب است زیرا با مبرد ترکیب شده و تشکیل اسید می‌دهد.
دبی مبرد را کنترل کند.

سیستم کنترل

سیستم‌های کنترل خودکار در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و مراکز صنعتی کاربرد دارد. این کنترل‌ها جریان هوا، آب یا بخار را باز، بسته یا تنظیم می‌کنند تا شرایط دلخواه فضاهای ساختمان (مانند دما، رطوبت و فشار) به منظور آسایش افراد، روند خط تولید، اقتصادی تر شدن یا ایمنی تامین شود. درک و شناخت سیستم کنترل یعنی درک و شناخت تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع.

سیستم کنترل خودکار شامل یک گروه قطعات کنترل است که با دیگر اجزا فعل و انفعال کرده و سیستم را خود – تنظیم می‌کند. هر یک از اجزای سیستم یک وظیفه معین دارد. سیستم کنترل خودکار تاسیسات ساختمان شامل انواع پنوماتیکی (بادی)، برقی یا الکترونیکی با کنترل دیجیتال مستقیم است و بر اساس نیروی محرکه رده بندی می‌شود.