رنگ آمیزی
رنگ آمیزی قشری است که روی سطوح فلزی – چوبی – گچی – سیمانی که پوشش‌های دیگر را می‌پوشاند تا از یک طرف، از فساد سطوح جلوگیری نموده و از طرف دیگر محیط کار و زندگی را به نحو مطلوب‌تری آماده بهره‌برداری نماید. سطوحی که رنگ آمیزی شده‌اند زیباتر، تمیزتر و بهداشتی‌تر هستند.
انواع رنگ آمیزی
انواع رنگ آمیزی ساختمان چه از لحاظ مشخصات فنی و چه از لحاظ انتخاب رنگ، باید برابر جداول رنگ آمیزی ضمیمه نقشه‌ها، مشخصات فنی خصوصی یا برابر دستورات اصلاحی دستگاه نظارت باشد، ولی اگر در نقشه‌ها یا مشخصات، نوع رنگ آمیزی مشخص نشده یا در مورد آن ابهام وجود داشته باشد، پیمانکار باید مراتب را به دستگاه نظارت اطلاع داده و برابر ابلاغ کتبی دستگاه مذکور اقدام نماید.
زدن رنگ
قبل از شروع رنگ آمیزی باید تمام سطوح را کاملاً تمیز، خشک و آماده نمود، به قسمی که برای پذیرفتن رنگ شرایط مناسبی داشته باشند. در هر مورد شروع کار منوط به تأیید مهندس ناظر خواهد بود. اصولاً در نقاشی قبل از شروع هر قشر رنگ آمیزی قشر قبلی، باید توسط مهندسین ناظر مورد بازدید قرار گرفته و حسن انجام آن تأیید شود. پیمانکار باید کار را به نقاشان ماهر واگذار نماید و اگر در حین کار مشخص شود که عوامل انتخاب شده مهارت لازم را برای اجرای کار ندارند، نسبت به تعویض و جایگزینی آنها با افراد ذی صلاح اقدام نماید. در مورد انتخاب رنگ باید با توجه به جنس و شرایط سطح رنگ شونده و هدف‌هایی که رنگ از لحاظ پایداری و ظاهر کار باید تأمین نماید، اقدام شود. رنگ قشرهای مختلف باید در عین انطباق با یکدیگر به راحتی از هم قابل تشخیص باشند. رنگ مصرفی باید سطح مورد نظر را کاملاً پوشش نماید. علاوه بر نکات فوق باید دقت شود که آستر و رویه رنگ از یک کارخانه تهیه شود تا هر دو از یک ضریب کشسانی برخوردار بوده و از پوست سوسماری شدن رنگ جلوگیری شود.
بخارهای مختلف، آلودگی هوا و دود کارخانجات صنعتی مخصوصاً آمونیاک و انیدرید سولفورو بر روی سطوح تازه نقاشی شده اثر مخرب دارند، برنامه کار را باید طوری تنظیم نمود که رنگ آمیزی در مواقعی که آلودگی هوا کمتر است، انجام شود.
تمیز نگاه داشتن اطراف کار
یکی از مسائل مهم رنگ آمیزی که شامل عملیات مربوط به آماده کردن کار نیز میشود ، نظافت است و به طور کلی باید با رعایت نظم و ترتیب دقت نمود که لوازم منزل و کف اطاق‌ها و غیره ، آلوده به رنگ نشوند.
قبل از رنگ آمیزی باید تمامی لوازم منزل را به وسیله پلاستیک، پارچه و نظایر آن پوشانید. تمیز کردن مداوم کف اطاق‌ها با وسایل جاذب گرد و غبار ضروری است. بعد از شستشو و تمیز کردن سقف و دیوار تمام زباله‌ها را باید از محل کار دور کرده و سپس اقدام به شستشو و تمیز کردن کف اطاق‌ها
نمود. تکه پارچه‌ها و ضایعات آلوده به رنگ و روغن‌های خشک کننده را که قابلیت اشتعال دارند، نباید در محل کار جمع کرد، یا باید آنها را از بین برد و یا اینکه در محل مناسب و محفوظی نگهداری نمود. ظروف محتوی رنگ باید همه روزه پس از مصرف با حلال‌های مناسب تمیز شوند، برس‌ها، کاردک‌ها و سایر اشیا و ظروف بعد از مصرف، باید تمیز شده و به صورت مناسبی انبار شوند. یراق آلات و وسایل الکتریکی را که غالباً برداشتن و نصب مجدد آنها با اشکال مواجه است، باید با پوشاندن یا طرق مناسب دیگری از آغشته شدن به رنگ محافظت نمود.
رعایت ایمنی و سلامتی در حین رنگ آمیزی
در موقع رنگ آمیزی خطرات زیادی وجود دارد که یکی از آنها خطر ناشی از اشتعال رنگ است، همچنین در هنگام تمیز کردن سطوح نیز ممکن است صدماتی به انسان وارد آید. در این رابطه لازم است رنگ کار به نکات زیر توجه نموده، موجبات حفظ و سلامتی خود را فراهم آورد.
- تقریباً تمام رنگ‌های مایع در موقع استفاده، قابل اشتعال هستند. موادی که در رنگ باعث انفجار و آتش سوزی می‌شوند، حلال‌ها و رزین‌های موجود در آن هستند که در مجاورت شعله آتش و یا بر اثر جرقه مشتعل می‌شوند، بنابراین در موقع رنگ آمیزی یا آماده نمودن رنگ در محیط بسته، باید از کشیدن سیگار و آتش زدن زباله احتراز شود.
- کپسول‌های آتش نشانی و دیگر وسایل اطفای حریق برای مهار نمودن آتش، باید در محل موجود و در دسترس هستند. در پایان ساعات کار، تمام پارچه‌های آلوده به رنگ و تینر باید جمع آوری و در صورتی که برای استفاده روزهای بعد مورد نیاز باشند، در ظرف پر از آب قرار گیرند.
- تینرها باید در ظرف‌های مطمئنی نگهداری شده و هرچه سریع‌تر از مناطقی که احتمال آتش سوزی در آن زیاد است، دور شوند.
- در موقع استفاده از رنگ در فضاهای سرپوشیده مانند مخازن، وجود هواکش‌های قوی و متناسب ضروری است.
وسایل رنگزنی
در رنگ آمیزی با هر وسیله، یکنواختی و ضخامت یکسان از اهمیت زیادی برخوردار است. معمول‌‌ترین وسایل رنگزنی شامل موارد زیر است.
پیستوله (رنگپاش)
هنگام رنگ زدن، پیستوله را نباید عمود بر سطح کار نگاه داشت، بلکه باید با زاویه مناسب نسبت به سطح قرار داده و با فشار یکنواخت به صورت رفت و برگشت افقی یا قائم نسبت به رنگ آمیزی اقدام نمود.
غلتک (رولر)
غلتک وسیله دیگری است برای رنگ زدن، این وسیله برای رنگ‌هایی که قرار است با ضخامت زیاد زده شوند، بهترین نتیجه را خواهد داد. موضوع مهمی که در انتخاب غلتک‌های مختلف باید به آن توجه نمود، نوع و جنس آن است که باید مقاومت خوبی در مقابل حلال‌های قوی موجود در رنگ‌ها داشته باشد. از موارد استفاده دیگر غلتک، رنگ آمیزی سیم‌های خاردار و حلقه‌های زنجیری است که رنگ‌کاری این قبیل اشیا با قلم مو به سختی و با صرف وقت زیاد انجام می‌گیرد.
قلم مو
کار با قلم مو نیاز به مهارت‌های ویژه‌ای دارد. رنگ کار باید بیش از نصف قلم مو را در رنگ فرو نبرد تا آنکه برای جدا کردن رنگ اضافی از قلم مو نیازی به کشیدن آن به لبه‌های ظروف محتوی رنگ نباشد. نقاش ماهر مقدار تقریبی سطحی را که به وسیله قلم موی حاوی رنگ پوشیده میشود، می‌داند، لذا با کمترین دفعات برداشت رنگ از ظرف، رنگ را در سطح مورد نظر پخش کرده و پوششی با ضخامت یکسان و یکنواخت ایجاد می‌نماید. اگر قلم مو بیش از اندازه به رنگ آغشته شود، رنگ در قسمت انتهایی آن جمع شده و غیرقابل استفاده می‌ماند و این رنگ در اثر از دست دادن حلال خود بسیار غلیظ و چسبناک میشود و پس از خشک شدن، کار با قلم مو سخت تر و تمیز کردن آن مشکل‌تر میشود.
سطوح تمام شده رنگ آمیزی
سطوح رنگ آمیزی شده دارای مشخصات زیر هستند.
- یکنواختی ظاهری در رنگ
- یکنواخت بودن میزان ماتی و شفافیت رنگ
- عدم ایجاد موج و سایه ناشی از بطانه کاری
- نداشتن چروک و پخش نشدن پوسته رنگ در سطح
- انطباق لایه اجرا شده با مشخصات (اگر ضخامت کمتر از حد لازم باشد ، باید نسبت به تجدید رنگ آمیزی اقدام شود)
- ایجاد پوشش کامل و بدون شره
- عدم چسبندگی سطوح رنگ آمیزی شده به دست یا لباس
- عاری بودن سطوح رنگ آمیزی شده از آثار برس نقاشی و جای نردبان
- تمیز و عاری از گردوغبار بودن سطوح یاد شده
مطالب بیشتر در زمینه رنگ آمیزی در نشریه شماره ۵۵ تهیه و تنظیم شده است.
