نشریه شماره ۲۶۷ جلد ۵
نشریه شماره ۲۶۷ جلد ۵ با عنوان آیین نامه ایمنی راهها (تاسیسات ایمنی راه) وزرات راه و ترابری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در زمینه تهیه ضوابط و معیارهای فنی بخش راه و ترابری منتشر شده است.
روشنایی تونلها و تقاطعها
تونلها و تقاطعها از حادثه خیزترین نقاط یک راه هستند. که ایمن سازی آنها تأثیر بسزایی در کاهش تصادفات و خسارات ناشی از آن دارد. در تونلها، ایمن سازی از جهت تأمین روشنایی و تهویه مناسب و در تقاطعها، تأمین روشنایی برای دید کافی حائز اهمیت است.
هنگام وارد شدن به تونل به علت اختلاف روشنایی بسیار زیاد بین بیرون و داخل آن، رانندگان به میزان زیادی دید خود را از دست میدهند و همچنین موقعیتهایی مثل آتش سوزی، راهبندان و نقص فنی وسایل نقلیه که استفاده کنندگان از راه، مجبور به توقف اضطراری هستند و افزایش غلظت مواد آلاینده در داخل تونل باعث به خطر انداختن سلامتی افراد و همینطور باعث کاهش دید رانندگان میشود. بنابراین وجود یک سیستم روشنایی و تهویه مناسب و استاندارد، مورد نیاز است که در این فصل معیارهای فنی و ضوابط مربوط به آن ارائه شده است.
منابع روشنایی در تونل
چراغهای مورد استفاده در روشنایی تونل باید دارای مشخصات زیر باشند.
- مقاوم در مقابل ارتعاشات حاصل از عبور ترافیک
- مقاوم در مقابل زنگ زدگی، نفوذ آب و گردوغبار
- آسانی در شستشو و تمیز کردن
- دارای لامپ با طول عمر زیاد و تغییرات شار نوری کم در این مدت
- دارای بازتابنده مناسب و مرغوب و بازده نوری بالا
- سبک و قابل حمل و نقل، سادگی قابلیت نصب روی دیواره یا سقف تونل یا اسکلت فلزی
- سادگی تعویض اجزای داخلی آن، نظیر لامپ، خازن و ترانس
- دارای فیوز حفاظتی مجزا و سادگی همه گونه اتصال سیم کشی به آن
روشنایی جاده و تقاطعها
سیستم روشنایی مناسب در جادهها و تقاطعها باید دارای شرایط زیر باشد.
- ایجاد روشنایی کافی در سطح جاده و تقاطعها
- یکنواختی شدت روشنایی در سطح جاده
- جلوگیری از خیرگی
شیبها و پیچها
طراحی سیستم روشنایی شیبها و پیچهای آرام، مشابه یک معبر صاف و مستقیم انجام میشود، ولی در پیچها و شیبهای تند، محاسبه روشنایی باید با دقت خاصی صورت گیرد. در شیبهای تند به علت کارایی کم چراغ وسایل نقلیه، دید رانندگان کم شده و باید چراغهای روشنایی به گونهای نصب شوند که روشنایی کافی را بر روی وسایل نقلیه، حفاظ، حصار و دیگر ملحقات یک معبر تأمین کنند. در پیچهای تند، همانند شیبهای تند برای رفع اشکال دید رانندگان باید فواصل پایهها را کمتر از مقدار فواصل آنها در معبر مستقیم انتخاب کرد.
سیستم تهویه تونل
گازهای موجود در تونل، حاصل احتراق وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی بوده و به قرار زیر هستند.
- منو اکسید کربن
- دی اکسید کربن
- اکسیدهای ازت
- دی اکسید سولفور
- هیدروکربنهای نسوخته (دود)
انواع سیستمهای تهویه در تونل راه
تهویه طبیعی
در تهویه طبیعی، گازهای سمی داخل تونل ، توسط نیروی باد و ترافیک (اثر پیستونی) و یا توسط چاهکهایی در سقف یا دیوارههای جانبی تونل به صورت طبیعی یا مصنوعی تخلیه میشوند . به عبارت دیگر تهویه تونل به صورت طبیعی و بدون اثر عوامل خارجی انجام میشود.
تهویه مصنوعی
در تونلهایی که طول آنها زیاد است، معمولاً تهویه به صورت طبیعی انجام نمیشود و نیاز به وسایل و تأسیساتی جهت به حرکت درآوردن آلودگی هوای داخل تونل است.
بررسی و مقایسه سیستمهای تهویه
سیستم تهویه طولی با استفاده از چاهک(روش اول)، بهترین روش تهویه تونل است. در این حالت با حفر چاهک در قسمتهای مختلف، میتوان طول تونل را به چند بخش تقسیم کرد و تهویه هر بخش را توسط هر کدام از چاهکهای مربوط انجام داد.
سیستم تهویه تمام عرضی به علت بالا بودن هزینه، در موارد خاص یا هنگامی که نتوان از سیستم تهویه طولی استفاده کرد به کار برده میشود. به طور کلی سیستم تهویه طولی با استفاده از چاهک با بادبزن یا به صورت طبیعی، مناسب ترین و اقتصادی ترین روش تهویه تونل است. هنگامی که امکان حفر چاهک نباشد یا چاهکی وجود نداشته باشد، مناسبترین روش، سیستم تهویه طولی با استفاده از جت فن است.
یخ زدایی
عواملی که جریان ترافیک را مختل یا آن را متوقف میکند، سد راه بسیاری از کارها و مسبب نگرانی است و در میان همۀ عواملی که به صورت موردی یا در کوتاه مدت، سبب نابسامانی امر ترابری جادهای میشود، یخ بستن کف راه است که اگر با آن مقابله نشود، رفت و آمد خودروها دچار توقف خواهد شد و سوانح ناگواری پیش خواهد آمد.
آمار نشان میدهد که خطر بروز سوانح، در مناطق سردسیر و معتدل، در فاصلۀ ماه آخر پاییز تا بعد از نیمۀ زمستان درصد بالایی دارد و این در حالیست که درصد ترافیک آن چند ماه (که شامل درازترین شبهای سال است) ، دارای مقادیر کمتر از ماههای دیگر است. این پرخطر بودن، خود دلیل دیگری بر اهمیت و ضرورت نگهداری زمستانی راه و استفاده از مواد یخ زدا به منظور مقابله با یخ بندان راه است.
ایمنی و کارایی ترافیک راهها، نقش عمدهای در زندگی روزمره دارند. توده یخ و برف در جاده میتواند پیامدهای چشمگیری را در کاهش این ایمنی داشته باشد و باعث ایجاد گسترهای از آثار گوناگون از جمله موارد زیر شود.
- شخص راننده (از طریق افزایش زمان و هزینههای سفر و ایجاد اضطراب بیشتر در مسافرت)،
- اقتصادی (ضررهای اقتصادی ناشی از ناتوانی کارکنان، در رسیدن به محل کار و یا مصرف کنندهها برای رسیدن به محل عرضه)،و
- اجتماعی (ناتوانی سرویسهای امنیتی و اورژانس برای ارائه خدمات مفید، محدودیت فعالیتها و عدم دسترسی به بعضی از مناطق).
این اثرات منفی توده های یخ و برف میتواند باعث پایین آمدن سطح استاندارد زندگی شوند.
مزایای راهداری زمستانی
فعالیتهای راهداری زمستانی طبق ضوابط نشریه شماره ۲۶۷ جلد ۵، شامل نمک پاشی راه، میتواند باعث کاهش یا از بین رفتن اثرات منفی تراکم یخ و برف در راه باشد. راهداری زمستانی موجب موارد ذیل میشود.
- کاهش نرخ تصادفات از طریق افزایش ایمنی تردد در راه
- کاهش بیمه های مربوطه و دعاوی قانونی
- صرفه جویی زمانی به دلیل داشتن سرعت بیشتر (و ایمن تر) در مسافرت
- صرفه جویی در مصرف سوخت از طریق بالا بردن ظرفیت راه و پایین آوردن تراکم آن
- کاهش هزینه کالا به واسطه کاهش هزینه های مربوط به حمل و نقل آنها
- اطمینان از مفید عمل کردن سرویسهای امنیتی و اضطراری
نقش نمک در راهداری زمستانی
ایمنی راهها در زمستان، به وجود اصطکاک کافی بین لاستیک وسیله نقلیه و راه، برای جلوگیری از لیز خوردن وسیله نقلیه در هنگام رانندگی، بستگی دارد . لغزندگی در راهها هنگام مه، باران یا ریزش برف و هنگامی که درجه حرارت هوا، در حد یخ زدن راه است، به وجود میآید.
در حین این که برف روی راه انباشته میشود و به وسیله وسایل نقلیه عبوری فشرده میشود، پیوندی (باندی) با روسازی راه ایجاد میکند که به سختی قابل پارو شدن است . در این شرایط، برای جلوگیری از تشکیل چنین پیوندی نیاز به نمک است. هنگامی که نمک با رطوبت ترکیب میشود لایه آب نمک که آب شور نامیده میشود، بین لایه برف و یخ و روسازی به وجود میآید. آب نمک دارای نقطه انجمادی پایینتر از صفر درجه سلسیوس است و به همین دلیل باعث گسسته شدن پیوند ذکر شده میشود و به برف و یخ، قابلیت پارو شدن را میدهد.
فهرست کلی مطالب نشریه شماره ۲۶۷ جلد ۵
نشریه شماره ۲۶۷ جلد ۵ با عنوان آیین نامه ایمنی راهها (تاسیسات ایمنی راه) شامل سه فصل است. در فصل اول (روشنایی) پس از ارائه تعاریف، انواع روشنایی و تقسی مبندی آنها، به طراحی روشنایی تونلها، جاده و تقاطعها و همچنین نحوه نصب چراغها اشاره شده است. در فصل دوم (تهویه و آتش سوزی) به خصوصیات گازهای موجود در تونل، اشاره شده و سپس انواع سیستمهای تهویه در تونلها بررسی و مقایسه شده است. در فصل سوم (یخ زدایی) به یخ زدایی جادهها و نقش خاک در راهداری زمستانی، بررسی آثار منفی نمکپاشی و ارائه راهکارهایی برای کاهش این عوارض، مواد شیمیایی جایگزین نمک و مشخصات هرکدام پرداخته شده است.
جستجوی نشریه ها و معیارهای فنی