نشریه شماره ۶۸۷
با تدوین ضوابط و معیارهاي اصلاح، بازسازي و نوسازي شبکه توزیع آب شهري توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی، این امکان فراهم میشود کـه نـه بـر اساس اطلاعات کلی و شفاهی، بلکه بر مبناي آمار، اطلاعات و بررسیهاي دفتري و میدانی، اصول مهندسی آب و توجیهات فنی و اقتصادي، شبکههاي توزیع آب مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد. همچنین براي بهسـازي و بهـره بـرداري بهینـه از شبکه توزیع آب گام موثري برداشته شود. تدوین نشریه شماره ۶۸۷ موجب وحدت رویه در انجام وظایف، اجتناب از اتلاف سرمایه و در نهایت امکان کنتـرل و نظارت بر انجام درست، به موقع و با کیفیت مطلوب بهرهبرداري است.نشریه شماره ۶۸۷ یکی از نیازهاي کاربردي شرکتهاي آب و فاضلاب شهري، روستایی و مهندسین مشاور ذیربط است.
اهداف نشریه شماره ۶۸۷
هدف از تهیه نشریه شماره ۶۸۷ یکسان سازي، قابلیت کنترل و ارزیابی کیفیت عملیات اصلاح، بازسازي و نوسازي شبکههـاي توزیع آب و تامین حداقلهاي مورد نیاز، به تناسب موقعیت و حساسیت اجزاي شبکه براي دستیابی به موارد زیر است.
کاهش تلفات و آب بدون درآمد
- تعویض شیرآلات و لولههاي فرسوده
- نصب و تعویض کنتورهاي خراب مشترکین و نصب سیستمهاي اندازهگیري در مبادي تولید و توزیـع و مبـادي مناطق مستقل اندازهگیري
- ایجاد سامانههاي تشخیص سریع اتفاقات
حل نارسایی هیدرولیکی
- افزایش ظرفیت توزیع شبکه
- توسعه شبکه
- تفکیک یا ادغام شبکههاي توزیع همجوار (زونبندي)
- تامین و تعدیل و تثبیت (کاهش نوسانات) فشار در نقاط مختلف شبکه
- توسعه و اصلاح ظرفیت ذخیره مخازن به منظور بهبود تامین آب شبکه توزیع
- بررسی امکان دوگانهسازي یا چندگانهسازي منطقی شبکه توزیع آب (تفکیک شبکههاي تامین و توزیع آب بـر حسب نوع مصرف اعم از شرب، بهداشتی، فضاي سبز و صنعتی)
- تغییر منبع تامین آب شبکه
- پیش بینی مخزن ذخیره جدید
توسعه فرایندهاي کنترل شبکه
- تجهیز شبکه به سیستمهاي اندازهگیري، کنترل، تنظیم اتوماتیک، حفاظت و حراست و …
- افزایش قابلیت تامین آب شبکه از منابع و مخازن مختلف
- تسهیل و آسان سازي دستیابی به اجزاي شبکه
مقاوم سازي شبکه
- مقاومسازي شبکه در مقابل زلزله و حوادث طبیعی
- مقاومسازي شبکه در برابر بارهاي ناشی از ترافیک
- حفاظت شبکه در برابر سایر فعالیتهاي تاسیساتی شهر
دامنه کاربرد نشریه شماره ۶۸۷
محدوده کاربرد نشریه شماره ۶۸۷، عمدتاً شبکههاي توزیع آب شهرها و روستاها را در برمیگیرد. این ضوابط، شـامل خطـوط انتقال و تصفیهخانههاي آب نمیشود. این نشریه براي استفاده بهرهبرداران صنعت آب کشور به خصوص شرکتهاي آب و فاضلاب شهري و روستایی تنظـیم شده است.
شبکه توزیع آب
مجموعه به هم پیوسته هیدرولیکی لولهها و تجهیزاتی که براي آبرسانی با اهداف معین احداث شده است.
تعیین درجه فرسودگی شبکه توزیع آب
درجه فرسودگی شبکه توزیع آب، تابع میزان کارآیی اجزاي مختلف شـبکه در تـامین اهـداف مطالعـات است. تجزیه و تحلیل آمار حوادث و اتفاقات (تعداد حوادث سالانه در هر کیلـومتر) و مـوارد بهداشـتی بـر روي اجـزاي مختلـف شبکه، درجه فرسودگی و ضرورت بازسازي آن را نشان میدهد، فرسودگی در شبکه توزیع آب میتواند ناشی از فرسودگی یک یا تمام اجزاي شبکه باشـد و فرسـودگی اجـزاي مختلف شبکه توزیع با یکی از عوامل زیر نشان داده میشود.
- هزینه تعمیر و نگهداري آن جزء بیشتر از هزینه تعویض و نوسازي باشد.
- راندمان و کارایی آن جزء کمتر از میزان متعارف باشد.
- وضعیت اجزاي مورد نظر از لحاظ معیارهاي بهداشتی به حد هشدار رسیده باشد.
- وضعیت عملکردي اجزاي شبکه پاسخگوي نیازهاي روز نباشد.
کیفیت آب
کیفیت آب جاري به لحاظ خورندگی، در طـول عمـر و درجـه فرسـودگی ایـن لولـههـا بسـیار مـوثر اسـت، بنـابراین درصورتی که در زمان انتخاب لولهها، به این مساله توجه نشده باشد لازم است با انجام بازدیـدهاي سـالیانه و بررسـی روي علت حوادث و نمونهبرداري از لولههاي حادثه دیده، میزان و در صد فرسـودگی بـه علـت خـوردگی را بـرآورد نمـود و در نهایت برحسب ضوابط تعیین شده (تعداد حوادث در واحد طول) نسبت به بازسازي آن اقدام نمود.
اهم نکات و دستورالعملهاي بازسازي و نوسازي از دیدگاه بهرهبرداران
در هر فرآیند بازسازي بایـد بررسـی کفایـت دسـتورالعملهـاي بازسـازي و نوسـازي انجـام شـود و در صـورت لـزوم دستورالعملهاي تکمیلی نیز تدوین شود. نکته قابل توجه در یک فرآیند بازسازي این است که معمـولاً شـبکههـایی کـه قرار است تحت بازسازي قرار گیرند، در حال حاضر داراي مشترکینی بوده و نمیتوان به دلیل بازسازي از ارائه خدمات بـه آنها اجتناب نمود. لذا یکی از پارامترهاي بسیار مهمی که در کنار سایر عوامل بـراي انتخـاب اولویـتهـا و نحـوه فراینـد بازسازي باید اتخاذ شود، پیوستگی در ارائه خدمات به مشترکین است.
فهرست مطالب نشریه شماره ۶۸۷
در واقع تهیه ضوابط و مقررات اصلاح، نگهداري، تعمیر، نوسازي و بازسازي شبکههاي توزیع آب به منظور به حداقل رساندن نارساییها و ناهماهنگیهاي موجود است. هدف از تعیین ضابطه و استانداردي واحد براي انجام دادن این مطالعات این است تا اطلاعات مورد نیاز به طور یکنواخت و با اطمینان کافی و با در نظر داشتن مسایل و نکاتی که توجه به آنها مطالعات را عاري از نواقص اساسی مینماید، جمع آوري و روند ادامه بررسیها در جهت صحیح هدایت شود. نشریه شماره ۶۸۷ در ۱۰ فصل و ۹۷ صفحه تهیه و تنظیم شده است.
تعاریف و اصطلاحات
روشهای شناسایی
- شناسایی به صورت عامل
- تعیین درجه فرسودگی
- شناسایی به صورت غیر عامل
تهیه بانک اطلاعاتی و تجزیه وتحلیل اطلاعات
- دسته بندی اطلاعات
- منطقه بندی شبکه توزیع
- تحلیل هیدرولیکی و بر اورد ظرفیت شبکه موجود
اولویت بندی عملیات اصلاح، بازسازی و نوسازی
- اولویت
- روشهای انطباق ظرفیت شبکه با اهداف زمانی طرح
- طبقه بندی عملیات بر حسب اجزای شبکه
طرحهای اجرایی و مطالعات
- طرحهای اجرایی
- طرحهای مطالعاتی پایلوت
ضوابط اجرایی و مشخصات فنی طرحها
- تحقیق در عملیات
- مستند سازی مراحل تحقیق
ضوابط و روشهای تعیین محل حفاریهای شناسایی در شبکه توزیع
- حفاری
- دستورالعمل حفاری
- تیم فنی اجرایی برای هر یک از عملیاتها (تخصصها، سطوح مهارت و تجهیزات مورد نیاز)
- روشهای دسترسی به اجزای معیوب سیستم آبرسانی به منظور بازسازی
- ضوابط تعویض یا تعمیر هر یک از اجزای شبکه
- اهم نکات و دستورالعملهای بازسازی و نوسازی از دیدگاه بهرهبرداران
ضوابط قابل قبول بودن عملیات
روشهای مستند سازی
- فرایند مستند سازی در طرحهای اصلاحی و بازسازی
- تهیه نقشههای چون ساخت
- تکمیل بانک اطلاعات توصیفی اجزای شبکه
- مشخصات کلی نقشه تاسیسات با تغییرات جدید پس از بازسازی و بهسازی
- تهیه نقشههای هم فشار هیدرولیکی در شرایط بازسازی شده شبکه
- کالیبره نمودن مدل
- تهیه گزارش عملیات و هزینههای اجرایی و تکمیل بانک اطلاعاتی پروژه
ملاحظات زیست محیطی و حفاظت و ایمنی
- پیش گیری از اثرات سوء زیست محیطی در دوره اجرا
- دستورالعملها، ضوابط و معیارهای حفاظت و ایمنی در حین انجام عملیات