نشریه شماره ۳۰
نشریه شماره ۳۰ مشخصات فنی عمومی، برای طرح و اجرای انواع شمعها و سپرها است. این نشریه در طرح و اجرای شمعها و سپرها در پروژه‌های عمرانی، مورد استفاده مهندسان مشاور و دستگاه‌های اجرایی قرار می‌گیرد.
استفاده از شمع جهت انتقال بار ساختمان به زمین، احتیاج به تجربیات کافی و اطلاعات فنی در مورد طرز تهیه و کوبیدن شمعها یا ساختن شمعها در محل دارد. مهندس طراح باید از خواص انواع شمعها، طرز اجرای آنها و نحوه انتقال بار هر نوع شمع به زمین‌های مختلف اطلاعات کافی داشته باشد. طراح باید با در نظر گرفتن کلیه جوانب فنی و اقتصادی، یک راه حل مناسب جهت انتقال بار پیشنهاد نماید.
سپرها اجزا ساختمانی هستند که هر قسمت از آن به تنهایی نیروهای وارده را به زمین منتقل می‌نماید. نیروهای وارده به سپرها رانش خاک و فشار آب است.
فهرست مطالب مندرج در نشریه شماره ۳۰
نشریه شماره ۳۰ به معرفی انواع شمع و سپر و نحوه اجرای آنها می‌پردازد. این نشریه توسط کمیته کارشناسی سازمان مدیریت و برنامه ریزی در دو فصل و ۵۰ صفحه منتشر شده است.
شمعها
- انواع شمعها
- شمع‌های پیش ساخته
- شمع‌های ساخته شده در محل
- بار مجاز شمعها
- طرز اجرای بار آزمایشی
سپرها و مهارها
- سپرها چوبی
- سپرهای فلزی
- سپرهای مرکب از فولاد و چوب
- سپرهای بتن فولادی
- سپرهای مرکب از تیر فولادی و بتن
- سپر مرکب از یک ردیف شمع
- سپر به طریقه دیوار شیاری
- محاسبه سپرها
- تکیه گاه سپرها
- مهار
- کوبیدن سپرها
بخشی از مطالب مندرج در نشریه شماره ۳۰
قبل از انتخاب نوع شمع و طرز ساختن آن، باید وضع زمینی که شمعها در آن قرار می‌گیرند از نظر قشرهای مختلف، تراکم و … تعیین شود. مقدار بارهای وارده نیز نقش مهمی در نوع شمع و طرز ساخت آن دارد.
نیروهای افقی به وسیله شمع‌های مایل یا شمع‌های افقی مهاری به زمین منتقل می‌شوند. در صورتیکه ساختمان شمع از لحاظ مصالح ساختمانی قادر به تحمل لنگر خمشی باشد می‌توان بار افقی را به وسیله شمع‌های قائم به زمین منتقل نمود.
فواصل شمعها باید طوری باشد که هیچ شمعی اثر زیان آوری در حین ساختن، کوبیدن یا انتقال بار به زمین بر روی شمع‌های دیگر نداشته باشد.
ظرفیت باربری یک شمع، بستگی به نوع زمین، وضعیت آب زیرزمینی، شکل، جنس، ابعاد و طول شمع دارد. طرز ساختن یا کوبیدن شمع نیز بر روی ظرفیت باربری شمع تاثیر گذار است.
استفاده عمده از سپرها به شرح زیر است.
- حفاظت از گودبرداری‌ها با دیواره قائم
- حفاظت خاکریز‌ها با دیواره قائم (سدهای انحرافی)
- به عنوان قسمتی از ساختمان در زمین جهت تحمل رانش خاک و فشار آب
- جلوگیری از شسته شدن زیر پی‌ها
سپرهای فلزی، از مهمترین نوع سپرها بوده و بیش از انواع سپرهای دیگر استفاده می‌شوند. در مواقعی که در خاک یا آب محل سپرکوبی، مواد مضر برای فولاد وجود داشته باشد، نمی‌توان از سپرها استفاده کرد.
