قابلیت اشتعال مصالح نما
یك نكته مهم مشترك در تمام این ساختمان‌های دچار حادثه، خطرپذیری بالای مصالح نما در برابر حریق است كه باعث گسترش شدید آتش سوزی می‌شود. قابل ذكر است كه در رخدادهای حریق بر روی نما، عمدتاً گسترش آتش سوزی به سمت بالا صورت گرفته و گسترش به سمت پایین با شدت بسیار كمتری رخ می‌دهد، اما در حوادثی كه مصالح پلیمری ترموپلاستیك در نما استفاده شده باشد، شره كردن مواد مذاب باعث گسترش سریع آتش سوزی به سمت پایین نیز می‌شود كه به وضوح قابل مشاهده است.
اگر برای مصالح نما از مواد پلیمری استفاده شود، عمدتاً از رفتار مناسب در برابر آتش برخوردار نبودند. از جمله می‌توان به مصالح از جنس كامپوزیت GFRP پلی استر مسلح شده با الیاف شیشه، كامپوزیت آلومینیوم و ورق PVC اشاره نمود كه به نحو مناسب دارای افزودنی‌های كندسوز كننده نیستند. به عنوان مثال، نماها از جنس كامپوزیت آلومینیوم عمدتاً شامل دو لایه آلومینیوم در طرفین و یك مغزه پلیمری هستند.
در صورتی كه مغزه پلیمری این كامپوزیت‌ها از رفتار مناسب در برابر آتش برخوردار نباشد، شدیداً قابل اشتعال بوده و كاربرد آن مطابق ضوابط و آئین نامه‌های بین المللی در نمای ساختمان‌ها مجاز نیستند. در تمام این حوادث، آتش سوزی گسترده نما باعث شكسته شدن پنجره‌ها شده و متعاقباً از طریق این پنجره‌ها، آتش سوزی به داخل واحدهای مسكونی یا اداری نفوذ كرده و باعث خسارت شدید به اموال و دارایی‌های داخل واحدها می‌شود كه طبیعتاً میزان آسیب بسته به موقعیت و محتویات داخل آنها متفاوت خواهد بود. متعاقباً حریق به راهروها و سایر قسمت‌ها و طبقات گسترش پیدا كرده و باعث خسارات زیادی به ساختمان‌ها می‌شود.
نقص‌های سیستم اعلام و اطفای حریق
یكی از نیازهای اصلی ایمنی در برابر آتش ساختمان‌های بلند (و همین طور ساختمان‌های مهم و تجمعی)، نصب سیستم اعلام و اطفای خودكار حریق است. بعضاً سیستم‌های مورد نیاز مطابق با آیین نامه های معتبر وجود نداشته و به امكانات محدود و دستی بسنده می‌شود. همچنین در برخی موارد دیگر، مشكلات و نواقصی در طراحی، اجرا یا مدیریت ساختمان باعث عدم عملكرد صحیح سیستم خودكار می‌شود. در یك مورد، سیستم شبكه بارنده خودكار (اسپرینكلر) از نوع غیر سرتاسری و فقط در راهروها و جلوی در واحدهای اداری نصب شده است. اما در عمل به علت وقوع حریق در نمای خارجی و ورود حریق از طریق پنجره‌ها به داخل واحدهای اداری، این سیستم فاقد كارایی لازم است. از طرف دیگر، به علت آتش گرفتن نما و نفوذ آتش سوزی به موتورخانه از طریق پنجره‌های آن (بنا به اظهار نظر مسئولین ساختمان)، كابل‌های برق دچار سوختگی شده و سیستم پمپ آب مربوط به شبكه بارنده خودكار در همان زمان‌های ابتدایی حریق، بعد از مدتی فعالیت، خاموش و عملاً سیستم اطفای حریق ساختمان از كار می‌افتاد. این اتفاق لزوم استفاده از كابل‌های مقاوم در برابر حریق و حفاظت در برابر آتش اتاق تأسیسات آتشنشانی و سیستم‌های اضطراری را نشان می‌دهد.
همچنین استفاده از سیستم اسپرینكلر در كل ساختمان برای ساختمان‌های بلند (همچنین برای ساختمان‌های تجاری، تجمعی و مشابه آن) ضروری است.
عدم آگاهی مدیریت ساختمان از مسائل ایمنی در برابر آتش
در یك مورد، سیستم تشخیص حریق كه در ساختمان نصب شده، برای جلوگیری از مزاحمت‌های ناشی از اعلان‌های اشتباه (ظاهراً به علت فشردن دكمه‌های سیستم اعلام دستی توسط مراجعه كنندگان) غیرفعال شده بود. در حالی كه این موارد را می‌توان با تمهیدات دیگری حل نمود و مدیریت ساختمان نباید به علت سهولت تردد، جلوگیری از سیگنال‌های مزاحم یا مشابه آن، سیستم‌های ایمنی را حذف یا به طور غیر اصولی تغییر دهد.
در گذشته نیز در برخی از بازدیدها از حوادث حریق مشاهده شده بود كه درهای ضد حریق خود بسته شو، به علت ناآشنایی مدیریت ساختمان با هدف و وظیفه این نوع درها و به منظور تردد ساده‌تر، از محل خود باز شده بود كه در یك واقعه حریق باعث نفوذ دود در بین طبقات و خسارات شدید شده بود.
پوشش محافظ حریق سازه‌های فولادی
با توجه به كاهش شدید سختی و مقاومت فولاد با افزایش دما، اسكلت‌های فولادی نیازمند پوشش محافظ حریق هستند تا از خرابی و ریزش آنها در هنگام آتش سوزی جلوگیری شود. در برخی از بازدیدهای صورت گرفته، مشاهده شد كه اسكلت فولادی فاقد پوشش محافظ حریق است. در برخی موارد وجود سقف كاذب و همچنین دیوارهای غیرباربر، باعث مقداری محافظت در برابر حریق از اسكلت فولادی شده بود، اما این موضوع لزوماً كافی نبوده و اسكلت فولادی باید مطابق با مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران محافظت شود. در برخی از قسمت‌های یكی از ساختمان‌های بازدید شده، تغییر شكل‌هایی در سازه در اثر حرارت بالای ناشی از آتش سوزی مشاهده شد كه به بررسی سازه‌ای نیاز خواهد داشت.
استفاده ناصحیح از بلوك سقفی پلی استایرن منبسط شده
در یك مورد در سیستم سقف تیرچه و بلوك ساختمان، از بلوك‌های سقفی پلی استایرن منبسط شده (یونولیت) بدون پوشش محافظ و مانع حرارتی استفاده شده بود. پلی استایرن از مصالح خطرناك در برابر آتش به شمار رفته و در صورت استفاده از آن باید به وسیله پوشش‌های مناسب محافظت شود، در غیر این صورت می‌تواند به میزان قابل توجهی در گسترش آتش سوزی نقش آفرینی نماید.
ارتباط فضاهای مختلف ساختمان به یكدیگر
تقریباً در تمام بازدیدهای صورت گرفته، یك ضعف مهم ساختمان، وجود ارتباطات باز فضاهای مختلف به یكدیگر بدون فضابندی مقاوم در برابر آتش یا آتش بندی بود كه باعث گسترش ساده حریق بین فضاها و طبقات مجاور شده بود. یكی از نقاط ضعف مهم، فضاهای بالای سقف كاذب بود كه بدون وجود آتش بند مناسب به یكدیگر ارتباط داشتند.
حداقل در دو مورد مشاهده شد كه برای عبور تأسیسات از فضای بالای سقف كاذب استفاده شده بود كه این فضاها و تاسیسات داخل آنها، مستقیماً و بدون وجود آتش بند وارد فضای شفت‌های تاسیساتی قائم ساختمان شده بودند. شفت‌های قائم نیز در كف هر طبقه دارای منفذ بودند. این موضوع باعث می‌شود كه در هنگام آتش سوزی، آتش و دود به راحتی و بدون مانع در فضاهای مختلف به صورت افقی و قائم گسترش و توسعه یابد كه آثار آن در مشاهدات صورت گرفته، قابل رویت بود.
راه‌های خروج
در برخی ساختمان‌ها، پله‌های خروجی طبقات بدون پیش ورودی (لابی) و از نوع دوربند نشده است و فاقد درهای خودكار بسته شو و دودبند است. این موضوع در حین آتشسوزی می‌تواند باعث ورود دود و سایر محصولات ناشی از آتش به راه‌های خروج شده و اختلال در فرار ساكنان از ساختمان ایجاد نماید. طبق ضوابط مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ایران، پلكان خروج باید دارای دوربندی محافظت شده در برابر آتش باشند.
